Klimaat brengt wijnproductie naar historisch dieptepunt, maar de vraag daalt evenzeer

De grootste wijnproducent ter wereld is niet langer Frankrijk, maar Italië. Frankrijk zakt naar de tweede plaats. De Franse wijnboeren hebben een erg slecht jaar achter de rug en zagen hun productie met bijna een kwart zakken. Op plaats drie van grootste wijnlanden staat Spanje, gevolgd door de VS.

In Europa zal dit jaar naar schatting 139 miljoen hectoliter wijn worden geproduceerd. Het leeuwendeel komt uit Italië. Dit land stevent af op een productie van 41 miljoen hectoliter wijn, wat 2,7 miljoen (+7%) meer is dan het jaar voordien. We zien hier dus een gedeeltelijk herstel van wat in 2023 een opmerkelijk lage oogst was, de slechtste sinds 2017. Het volume voor 2024 ligt echter nog steeds 13 procent onder het vijfjarig gemiddelde. Ongunstige weersomstandigheden in de meeste Italiaanse wijnregio's, vooral in het noorden, waar een aanzienlijk deel van de wijngaard werd getroffen door hagelbuien, laten hun sporen na.

Maar het mindere weer in Italië is niets vergeleken met wat de Franse wijnboeren te verduren kregen. Frankrijk zal naar verwachting 36,9 miljoen hectoliter produceren in 2024, en dat is een forse 10,9 miljoen hectoliter minder dan in 2023. We spreken van een daling van -23 procent. De productie ligt 16 procent lager dan het vijfjarig gemiddelde, en dit is naar schatting de laagste productie sinds het historisch lage record in 2017, toen slechts 36,6 miljoen hectoliter werd geproduceerd.

De productie werd geteisterd door ongunstige weersomstandigheden in het hele land, van bloei tot oogst. Veel Franse wijngaarden werden getroffen een koud en nat voorjaar, net toen de wijnranken in bloei stonden. Vrieskou en hagel hebben vele druiven letterlijk kapotgeslagen. Daarbovenop was meeldauw alomtegenwoordig tussen de druivenranken, een schimmel die gedijt bij vochtig weer.

Wie drinkt nog?

Maar de wijnindustrie stropt niet enkel op aan de productiezijde. Ook de vraag is aanzienlijk geminderd. Zo is de wijnconsumptie in Frankrijk de afgelopen 60 jaar gedaald van 120 liter per persoon per jaar naar minder dan 40 liter. Wijnexpert Alain Bloeykens liet eerder in Vilt optekenen welke gevolgen dit heeft voor de grote wijnhuizen. Vroeger werden rode wijnen zoals AOP Bordeaux en Bordeaux Supérieur al verkocht voor ze werden geproduceerd, via een voorverkoopsysteem. Maar nu krijgen de producenten hun wijn zelf niet aan de straatstenen kwijt. De voorraden onverkochte wijn zijn zo groot dat verschillende producenten zelfs grote delen van hun areaal hebben gerooid.

Die inkrimping in het wijnareaal laat zich duidelijk zien in de cijfers van wijnorganisatie OIV. Het areaal kende een piek in 1978 met meer dan 10 miljoen hectare wereldwijd. In 2023 was dat nauwelijks meer dan 7 miljoen. Deze inkrimping heeft nagenoeg uitsluitend in Europa plaatsgevonden, al blijft dit werelddeel de grootste producent. Het wijnareaal in Azië is de afgelopen 100 jaar fors toegenomen, en is sinds het begin van dit millennium meer dan half zo omvangrijk als het Europese areaal. 100 jaar geleden was dit nog ondenkbaar.

De wereldwijde wijnproductie is grilliger dan het areaal, wat uiteraard te wijten is aan wisselende weersomstandigheden. Europa blijft de grootste producent en bepaalt dus ook de trends. En het toont vooral welk verschil landbouwefficiëntie kan maken. Hoewel de VS over een aanzienlijk kleiner wijnareaal beschikt dan de Aziatische landen, zou je dit niet zeggen wanneer je de productiecijfers bekijkt. Noord- en Zuid-Amerika, en zelfs Oceanië, produceren elk meer liters wijn dan heel Azië, zelfs al is het Aziatische areaal ettelijke malen groter.

Mindere vraag balanceert geslonken aanbod

De OIV concludeert dat de internationale wijnhandel ‘veerkrachtig’ is, maar ziet ook dat de gevolgen van klimaatverandering zich stilaan beginnen opstapelen. Slechts een kleine groep regio's, met name de Verenigde Staten en verschillende Oost-Europese landen waaronder Hongarije, Georgië en Moldavië- genoten van gunstiger klimatologische omstandigheden en bereikten gemiddelde of bovengemiddelde productievolumes.

Volgens de wijnorganisatie onderstrepen deze cijfers de toenemende kwetsbaarheid van de wijnindustrie voor klimaatschommelingen. Men benadrukt dan ook de dringende behoefte aan aanpassingsstrategieën en klimaatrobuuste wijnbouwpraktijken.

Anderzijds zorgt dit tweede opeenvolgend jaar van verminderde productie ervoor dat de wijnmarkt enigszins in balans blijft, want de wereldwijde consumptie is eveneens afgenomen. Hierdoor zijn de onmiddellijke economische gevolgen voor sommige regio's of producenten lang niet zo zwaar als ze hadden kunnen zijn.