Internationale journalisten strijken neer bij Vlaamse boomkwekers

“Wij hebben drie oude taxussen van zo’n 170 jaar oud. Deze komen van een perceel in Antwerpen dat moest wijken voor de bouw van een appartement. Wij zijn benaderd om deze bomen te verwijderen. Na het rooien waren ze er niet te best aan toe en hebben we ze 15 jaar op het bedrijf gehad. Nu zijn ze er weer helemaal boven op en recent zijn ze verkocht aan een klant in Ierland.”

Aan het woord is Chloë Cools van boomkweker Solitair in Loenhout. Cools spreekt een delegatie van 15 internationale journalisten toe die België bezoeken op uitnodiging van Vlaams Centrum voor Agro- en Visserijmarketing (VLAM). “Elk jaar organiseren we een perstour sierteelt om de Belgische sierteelt onder de aandacht te brengen in het buitenland”, vertelt Marie Arnauts, promotiemanager Bloemen en Groen bij VLAM. “Elk jaar bezoeken we een regio in ons land. Dit jaar is dat de regio (Noorder)Kempen en Hageland.”

De eerste stop van de perstour is Solitair. Het familiebedrijf werd 35 jaar geleden door de ouders van Chloë opgestart en inmiddels runt zij de boomkwekerij samen met haar zus Valerie terwijl ook haar ouders nog actief zijn. Solitair specialiseert zich in “solitaire” bomen, bomen die alleen kunnen staan en vaak een prominente plaats in de tuin innemen. “Onze klanten zijn tuinarchitecten die hier met hun klanten een boom kunnen uitkiezen. Zij kunnen soms één tot twee dagen op ons bedrijf verblijven voordat er een beslissing genomen wordt.”

Solitair bestrijkt een areaal van 150 hectare. “Zeventig procent van de bomen kweken we zelf, zo’n dertig procent komt van andere kwekerijen of uit bijvoorbeeld private tuinen. Deze bomen blijven vaak ook jaren op ons bedrijf waarbij we bepaalde elementen eruit laten springen, bijvoorbeeld een mooie takkenpartij”, vervolgt Cools. Een ander voorbeeld van aanwinst uit een private tuin is de acer palmatum dissectum (Japanse esdoorn) van naar schatting zestig jaar oud. “Deze hebben we overgenomen van een private verzamelaar uit Boskoop”, vertelt Cools.

Tot veertig jaar op de boomkwekerij

Op het bedrijf staan zo’n 200 boomsoorten. Sommige bomen kunnen tot 40 jaar op de boomkwekerij verblijven en worden regelmatig verplant. “Op deze manier blijft het wortelstelsel compact en kan de boom gemakkelijker aarden in de tuin van de koper.” Opvallend tijdens onze rondleiding is ook de “taxuswolk”, een serie van 70 taxussen die in een wolkenvorm opgekweekt worden. Bij verkoop wordt een bouwtekening meegeleverd.

Solitair is één van de vele sierteeltbedrijven die ons land rijk is. De productiewaarde van de sierteelt- en boomkwekerijsector in Vlaanderen bedroeg in 2021 zo’n 580 miljoen euro, zo maken we op uit de sierteeltbarometer 2023 van VLAM. De boomkwekerij vertegenwoordigt het grootste economische belang en zit al jaren in een opwaartse lijn. Zo zetten de Vlaamse boomkwekers in 2021 389 miljoen euro om, bijna 100 miljoen euro meer dan tien jaar geleden. In België bedraagt het totale boomkwekerij-areaal 5.400 hectare, waarvan het gros in Vlaanderen gesitueerd is.

De overige sierteeltsector (planten, bloemen, bloembollen, zaad- en jongplantgoed) loopt daarentegen al jarenlang licht achteruit. De omzet viel terug van 238 miljoen euro in 2012 tot 191 miljoen euro in 2021. De omzet in 2021 lag overigens hoger dan een jaar eerder. Dit lijkt te maken te hebben met de coronapandemie die een gouden tijd inluidde voor de sierteeltsector omdat mensen aan huis gekluisterd waren en zich met groen omringden.

Plant-Select legt zich onder andere toe op in vitro vermeerdering van fargesia (niet woekerende bamboe) en speciale hydrangeasoorten die bestemd zijn voor kwekers in Europa. Daarnaast teelt het ook een aantal planten die aan retailers in Europa verkocht worden. “Momenteel is de verhouding vermeerdering versus eigen teelt 50-50, maar op termijn willen we het aandeel vermeerdering opkrikken naar 90 procent”, vertelt  CEO Chantal Quirynen.

De nieuwbouw van het laboratorium voor vermeerdering, die met 1.300 vierkante meter 1.000 vierkante meter groter is dan het vorige labo en ook de vroegere externe R&D huisvest, moet deze strategische koerswijziging mogelijk maken. Het nieuwe laboratorium kon tijdens het persbezoek alleen met VR-bril bezocht worden, waarmee het bedrijf wil voorkomen dat eventuele infecties binnen sluipen. “Momenteel worden er zo’n miljoen planten op jaarbasis vermeerderd, maar dat kunnen we in de nieuwe faciliteit opkrikken tot vier miljoen”, vervolgt Quirynen die aangeeft dat het bedrijf druk bezig is om nieuwe klanten aan te trekken.

Industriële toepassingen van bamboe

Het bedrijf ziet mogelijkheden bij Europese plantentelers die momenteel hun in vitro vermeerdering uitbesteden aan bedrijven in bijvoorbeeld Azië. “Daar heeft men weinig controle over de vermeerdering en kan het zijn dat de vermeerderaar dubbel zo veel planten produceert en een gedeelte zonder licentie doorspeelt naar andere partijen”, klinkt het.

Alhoewel de focus vooralsnog gericht is op de sierteelt, ziet het bedrijf op termijn ook veel mogelijkheden in jong plantgoed voor industrieel gebruik. “Bamboe is een dankbare grondstof voor de industrie, voor bijvoorbeeld parket of houten bestek”, vertelt Feico Smit die recent als commercieel verantwoordelijke in dienst trad van Plant-Select en met zijn netwerk de internationale expansie vorm moet geven. Niet alleen groeit de bamboe snel, tevens neemt hij volgens Smit vijf keer zo veel CO2 op als gewone bomen. Ook daardoor ziet het bedrijf brood in de industriële markt.