Indonesië legt export van palmolie aan banden

De Indonesische president Joko Widodo heeft beslist dat er vanaf 28 april geen palmolie meer mag geëxporteerd worden omdat de prijzen voor bakolie in Indonesië de pan uit rijzen. Er ontstonden zelfs heuse protestacties in de hoofdstad Jakarta. Honderden demonstranten gingen er tekeer tegen de stijgende olie- en voedselprijzen.

Het verbod heeft enkel betrekking op bewerkte en geraffineerde palmolieproducten en niet op ruwe palmolie. Die eerste producten zijn goed voor 30 tot 40 procent van de export van Indonesië. De bekendmaking van deze beslissing leidde meteen tot een stijging van palmolieprijs op de internationale grondstoffenbeurzen, maar toen duidelijk werd dat het exportverbod niet geldt voor ruwe palmolie, werd de prijsstijging al gauw weer getemperd.

Heel wat landen voeren ruwe palmolie in om die verder te verwerken en te gebruiken in de voedingsindustrie. Aan Reuters heeft Indonesië laten weten dat het zal bekijken of er een bredere ban moet opgelegd worden als de prijzen van bakolie in het land te hoog blijven. Dan zou de export van alle palmolie aan banden kunnen gelegd worden.

De vraag naar palmolie is sinds de oorlog in Oekraïne fors gestegen waardoor er tekorten dreigen te ontstaan. Oekraïne is een grote leverancier van zonnebloemolie, maar door de oorlog is de bevoorrading een groot probleem geworden. Vele afnemers moesten halsoverkop op zoek naar alternatieven en kwamen op die manier bij palmolie terecht.

Ook de Belgische aardappelverwerkers gebruiken normaal zonnebloemolie om aardappelen te verwerken tot frietjes of chips. “Voor de oorlog haalden ze vijfenzeventig procent van de gebruikte zonnebloemolie uit Oekraïne en Rusland”, vertelde CEO van Belgapom Christophe Vermeulen half maart. Palmolie is het eerste alternatief waar de aardappelverwerkers naar keken om hun productielijnen draaiende te kunnen houden.

Maar palmolie wordt ook gebruikt in tal van andere voedingsproducten in België: gebak, koekjes, pizza’s, margarine, chocopasta, ijs, enz. Daarnaast wordt het ook gebruikt voor andere doeleinden, zoals in de cosmetica-industrie en voor bijmenging in biodiesel. Al is het maar de vraag of die laatste sector zwaar zal lijden onder het exportverbod dat Indonesië heeft ingesteld, omdat het niet geldt voor ruwe palmolie.

Toch noemt de voedingsindustrie dergelijke protectionistische maatregelen geen goede zaak. Eerder stelden al andere landen een exportverbod of exportheffing in. Zo heeft China de verkoop van graan uit zijn voorraden stilgelegd en heeft Argentinië de export van sojaolie aan banden gelegd omdat de productie er dit seizoen lager lag dan anders. “Dergelijke maatregelen kunnen de voedingsinflatie verder opdrijven”, is ook te horen bij Rabobank.

De Verenigde Naties hebben landen eerder al opgeroepen om handel mogelijk te blijven maken. Volgens de organisatie zorgen beschermende maatregelen juist voor meer tekorten en hogere prijzen.