Van besmet broodje naar negen besmette everzwijnen? Afrikaanse varkenspest in varkensregio Catalonië heeft ook impact in België
nieuwsDe dreiging van de Afrikaanse varkenspest wordt steeds groter in Catalonië, Spanje. Eind november werden er voor het eerst in decennia wilde zwijnenkarkassen aangetroffen met AVP. Inmiddels zijn er in de omgeving van Barcelona al zeven nieuwe gevallen bij everzwijnen vastgesteld. Dat meldde de Catalaanse landbouwminister Òscar Ordeig. Joris Coenen, manager van Belgian Meat Office bij VLAM, ziet mogelijk grote gevolgen voor één van de belangrijkste varkenslanden van de EU.
Voor Europese en ook voor onze Vlaamse varkensvleesproducenten is de impact tweezijdig. “Spanje exporteert normaal gezien 100.000 ton per maand naar derde landen”; zegt Coenen. “Als 35 procent daarvan momenteel geen bestemming meer vindt, blijft ongeveer 35.000 ton per maand op de Europese markt hangen. Dat komt neer op ongeveer twee procent van de totale EU-productie. Een dergelijke heroriëntatie richting de interne markt leidt vrijwel zeker tot prijsdruk, met een te verwachten daling van 10 tot 15 procent in de komende weken of maanden.”
“Anderzijds ontstaan er kansen voor andere exporteurs, waaronder ook de Vlaamse, om tijdelijk marktaandeel te winnen in landen die Spaans varkensvlees volledig blokkeren”, zegt Coenen. “Importprocedures verschillen land per land en zowel importeurs als exporteurs moeten die opnieuw onder de knie krijgen. Ook certificaten, logistieke afspraken en productvereisten moeten worden afgestemd. Afnemers schakelen daarom niet onmiddellijk over van leverancier. Bovendien zullen ook niet-Europese exporteurs zoals de VS, Canada en Brazilië agressief proberen het weggevallen Spaanse volume in te vullen. De internationale concurrentie is zwaar, en het is vraag is in welke mate Europese spelers hiervan kunnen profiteren.”
Brouns roept Europa op tot actie tegen Chinese varkenboycot
17 november 2025Erkenning van regionalisering maakt het verschil
Volgens Coenen hangt de uiteindelijke balans voor de Europese varkenssector af van de snelheid waarmee exportmarkten regionalisering erkennen. “Uit de gegevens van VLAM blijkt dat Spanje tussen januari en september 2025 953.840 ton uitvoerde naar derde landen”, zegt Coenen. “Daarvan wordt vandaag 336.576 ton, ofwel 35 procent, geconfronteerd met een effectieve invoerschorsing. Het gaat onder meer om Japan, de Filipijnen, Taiwan, Mexico, Thailand en Chili, allemaal markten met relatief hoge toegevoegde waarde.”
“De overige 65 procent van het volume blijft toegankelijk dankzij de erkenning van regionalisering door onder meer China, Zuid-Korea, het Verenigd Koninkrijk en de Verenigde Staten”, vult Coenen aan. “Toch gelden bijkomende beperkingen voor verschillende bedrijven en verwerkingsinstallaties, en blijven landen met een onduidelijk statuut (zoals Maleisië en Zuid-Afrika) een risico op nieuwe handelsverstoringen.”
Ook de evolutie van het Spaanse besmettingsgebied en de internationale concurrentie om het vrijgekomen marktvolume in te vullen, zullen een cruciale rol spelen.
Wat met China?
Belangrijke afzetmarkt China, goed voor bijna 40 procent van de totale Spaanse export naar derde landen, blijft voorlopig grotendeels open dankzij de erkenning van regionalisering. “Toch is de situatie daar bijzonder onzeker”, zegt Coenen. “Naast de tijdelijke schorsingen van een twaalftal Spaanse bedrijven spelen ook de onduidelijkheid over de finale invoertarieven voor Europees varkensvlees en het lopende handelsdossier tussen de EU en China een rol. Deze onzekerheid maakt Chinese importeurs voorzichtig wanneer ze naar Europa kijken.”
Van een broodje naar een internationaal drama
Spanje zelf zit met de handen in het haar. De landbouworganisatie COAG zegt dat de wilde zwijnenpopulatie in Spanje in 30 jaar tijd met 550 procent is gegroeid door een gebrek aan effectieve bestrijdingsmaatregelen. Zo leven er in het Collserolagebergte, vlakbij Barcelona, zo’n 1.000 everzwijnen. Dat zijn 9,2 zwijnen per vierkante kilometer, een daling ten opzichte van de periode 2021-2022 toen er 17,4 evers per vierkante kilometer werden geteld als gevolg van de coronapandemie. Dat blijkt uit gegevens verzameld door de Catalaanse openbare televisie. Die vermindering werd gedeeltelijk bereikt door middel van afschot, samen met andere maatregelen.
We hebben de meest bioveilige landbouwbedrijven van Europa, maar we betalen de prijs voor een everzwijn dat een broodje heeft opgegeten
Volgens persagentschap Reuters vermoedt de lokale overheid dat het virus is binnengekomen omdat een everzwijn besmet voedsel heeft gegeten, mogelijk een broodje dat door een vrachtwagenchauffeur van buiten Spanje was meegebracht, waarvan de resten bij een tankstation in de buurt van het uitbraakgebied zijn gedropt. “We hebben de meest bioveilige landbouwbedrijven van Europa, maar we betalen de prijs voor een wild zwijn dat een broodje heeft opgegeten”, zegt Jaume Bernis aan Reuters, functionaris bij de VN-organisatie COAG.
Dit illustreert alleszins waarom het Belgische voedselagentschap FAVV systematisch campagne voert over het weggooien van vleesresten in de natuur. Bij de AVP-vaststellingen in Frankfurt vorig jaar, liep er een communicatiecampagne die expliciet aanspoorde om geen vleesproducten uit besmette gebieden mee naar België te nemen. Een rest salami dat onzorgvuldig wordt gedeponeerd, kan grote gevolgen hebben.
AVP is ongevaarlijk voor de mens, maar dodelijk voor varkens.
