ILVO-Verdienwijzer wijst boer op alternatieve verdienmodellen

ILVO-medeweker Edward Belderbos, die verantwoordelijk is voor de ontwikkeling van de webtool, legt het werkingsprincipe uit: “Het is een receptenboek van bedrijfsconcepten, geanalyseerd op de ingrediënten ‘deelactiviteiten’ en ‘toegevoegde w­­aarde’. De landbouwer kan aan de hand van eenvoudige selectiecriteria nagaan welke aanpassing aan zijn verdienmodel het best aansluit bij zijn bedrijf, zijn motivatie als ondernemer en vooral zijn (beoogde) klanten.

In de tool kan een landbouwer zijn bedrijfstype en persoonlijke drijfveren aanduiden, waarna er een aantal mogelijke verdienmodellen opgesomd worden. “Als een kippenboer in de tool aangeeft dat juist de kwaliteit van zijn vlees kenmerkend is voor zijn bedrijf, dan wordt in de tool bijvoorbeeld de optie genoemd van levering aan lokale restauranthouders”, legt de ontwikkelaar uit. “En de tool geeft ook de extra kosten aan. Leveren aan lokale restaurants kost meer aandacht en tijd dan leveren aan de groothandel. Dit moet ook in de overweging meegenomen worden.”

Informatie honderden bedrijven bundelen

Om een ander voorbeeld te noemen: “Neem zelfpluk”, vertelt Belderbos. “Klanten daarvan blijken op zoek te zijn naar een beleving: ze willen het plezier ervaren van te zaaien en te oogsten. Dat op zich is een vermarktbare waarde. Een zelfplukboerderij blinkt dus uit door te werken op die beleving: creëer een aangename uitstraling, weinig frictie, gemakkelijke toegang tot werktuigen, speelruimte voor de kinderen. Dan onderscheid je je van andere initiatieven die op die waarde inspelen.” En de tool zal bij mogelijke deelactiviteiten de optie van dierhouderij aangeven. “Door wat dieren bij te plaatsen, speel je nog meer in op de beleving en kun je extra toegevoegde waarde creëren.”

Hij erkent dat de mate waarin boeren bedrijfsaanpassingen kunnen doen, beperkt is. “Een bedrijf dat net fors geïnvesteerd heeft in een kippenstal, kan natuurlijk niet ineens avocado’s gaan telen.” Belderbos benadrukt dat het om kleine wijzigingen kan gaan, die uiteindelijk tot betere inkomsten kunnen leiden. “Bijvoorbeeld een lichte aanpassing van de teelt om beter bij de wensen van de consument aan te sluiten of het aanboren van nieuwe afzetkanalen.”

De Verdienwijzer, die in de zomer van 2021 gelanceerd wordt, krijgt de komende maanden verder gestalte aan de hand van interviews met honderden Vlaamse land- en tuinbouwers. “Er is enorm veel informatie beschikbaar, maar erg fragmentarisch. Met de tool willen wij deze data bundelen en gratis beschikbaar stellen voor de land- en tuinbouwer. Het loont om af en toe stil te staan bij je bedrijfsvoering in en verdienmodel”, verklaart Belderbos.

Studiedag verdienmodellen in veranderende wereld

Een preview van de digitale tool werd vorige week vrijdag getoond aan het publiek tijdens de online studiedag van ILVO 'Verdienmodellen in de landbouw'. Tijdens de studiedag was er aandacht voor de vraag hoe de landbouw(er) een omslag kan maken naar meer bestaanszekerheid en een stabieler inkomen.

De studiedag werd geopend door Vlaams minister van Landbouw Hilde Crevits (CD&V). Naast de klimatologische uitdagingen, wijst zij op toenemende maatschappelijk eisen op het gebied van duurzaamheid, een circulaire, bio-gebaseerde agrovoedingsketen en het toenemend belang voor de productie van gezond voedsel. Volgens Crevits liggen hier behalve uitdagingen, kansen voor de Vlaamse landbouwers. “We moedigen landbouw-ondernemers aan om daarop in te spelen, onder meer door te investeren in kennis, innovatie en samenwerking. De keuze en de vrijheid om te beslissen zal wel te allen tijde bij de boer of boerin liggen, maar deze moet worden gemaakt met voldoende kennis en inzicht in mogelijke verdienmodellen.” Zij en andere sprekers wijzen op het belang van samenwerking, kennisdeling en kennisvergaring door landbouwers als fundament voor mogelijke aanpassingen.