Greenpeace: "Corona en oorlog leverden voedingsmultinationals miljardenwinsten op"
De grootste agro- en voedingsbedrijven ter wereld hebben sinds 2020 miljardenwinsten geboekt dankzij de coronapandemie en de oorlog in Oekraïne. Zo hekelt Greenpeace in een nieuw rapport. De organisatie roept beleidsmakers op om strengere regels in te voeren en zo een einde te maken aan het monopolie van een handvol bedrijven.
Greenpeace onderzocht de 20 grootste bedrijven in de graan-, kunstmest-, vlees- en zuivelsector, waaronder ook in België bekende namen zoals Nestlé, Danone, Cargill of Yara. Zeven onder hen zijn Amerikaanse bedrijven, er zijn ook drie Chinese en drie Braziliaanse bedrijven bij betrokken. De rest komt uit Frankrijk (2), Zwitserland (1), Noorwegen (1), Canada (1), Japan (1) en Nederland (1) "Wat we zien is dat een paar rijke families in feite zo goed als het hele wereldwijde voedselsysteem bezitten, op een moment dat de meerderheid van de wereldbevolking moeite heeft om rond te komen", zegt Joeri Thijs, woordvoerder bij Greenpeace België.
In de boekjaren 2020 en 2021 leverden deze bedrijven hun aandeelhouders 53,5 miljard dollar op. Een bedrag dat de 51,5 miljard dollar overschrijdt die volgens de Verenigde Naties nodig is om de 230 miljoen meest kwetsbare mensen ter wereld te voorzien van voedsel, onderdak en levensreddende steun. “In deze context zulke gigantische bedragen uitbetalen aan de aandeelhouders van een paar voedselbedrijven is schandalig en immoreel”, meent Thijs.
Vier bedrijven controleren meer dan 70 procent van de graanhandel. Toch werden zij niet verplicht om bekend te maken wat zij wisten over de wereldmarkten en over hun eigen graanvoorraden
Volgens de milieuorganisatie hebben de bedrijven de pandemie, de oorlog en de daaropvolgende gestegen voedselprijzen uitgebuit om groteske winsten op te strijken. Zo controleren slechts vier bedrijven – Archer-Daniels Midland, Cargill, Bunge en Dreyfus – meer dan 70 procent van de wereldwijde graanhandel. “Toch zijn zij niet verplicht om bekend te maken wat zij wisten over de wereldmarkten en over hun eigen graanvoorraden. Dat terwijl de hoeveelheid graan in opslag in Oekraïne en Rusland de speculatie op de voedselmarkten en opgeblazen prijzen aanwakkerde”, stelt Greenpeace.
Ook in ons land liet de milieuorganisatie een aantal grote spelers in de agrovoedingsketen doorlichten. “In België spelen grote supermarktketens en cateringbedrijven een sleutelrol. Sinds 2020 hebben vier cateringbedrijven (Sodexo, Compass, Aramark en ISS) en drie winkelketens (Carrefour, Delhaize en Colruyt) 12 miljard euro winst gegenereerd voor hun aandeelhouders in de vorm van dividenden en aandeleninkoop”, verduidelijkt Thijs. Sinds het begin van de oorlog in Oekraïne is de waarde van deze bedrijven op de beurs, met uitzondering van Colruyt, met nog eens 12 miljard euro gestegen.
Beleidsmakers op alle niveaus hebben een sleutelrol om een einde te maken aan de controle en het monopolie van bedrijven in ons voedselsysteem
“Deze enorme winsten worden gemaakt op een moment dat de wereldeconomie voor extreme uitdagingen staat, zoals inflatie en de energiecrisis, en dat consumenten en boeren de directe gevolgen van deze crises ondervinden”, stelt Greenpeace. De organisatie ziet ook dat het aantal mensen in België dat beroep moet doen op voedselhulp, nog nooit zo groot is geweest. “Ook de bio-, bulk- en korteketensectoren worden zwaar getroffen door de algemene daling van de koopkracht en de stijging van de prijzen. Deze landbouw- en economische modellen, cruciaal voor de toekomst van ons voedselsysteem, dreigen in te storten”, aldus Thijs.
Greenpeace pleit daarom voor een model van voedselsoevereiniteit: een collaboratief en sociaal rechtvaardig voedselsysteem, waar gemeenschappen en landbouwers controle en macht hebben over hoe het wordt vormgegeven. "Het is de taak van regeringen en beleidsmakers op alle niveaus om maatregelen te nemen en een beleid te voeren dat zorgt voor transparantie en strengere regelgeving voor de activiteiten van deze sector. Zij hebben een sleutelrol om uiteindelijk een einde te maken aan de controle en het monopolie van bedrijven in ons voedselsysteem", klinkt het.
Bron: Eigen berichtgeving / Belga
