Ggo’s zijn net goed voor biolandbouw en biodiversiteit
Ruben Vanholme (VIB-UGent) plaatst enkele vraagtekens en kanttekeningen bij de beweringen van Lieve Vercauteren en Greet Lambrecht dat de toelating van CRISPR-gewassen in de EU de biolandbouw en de biodiversiteit onder druk zouden zetten. Hij kroop op zijn beurt in zijn pen en schreef een opiniestuk.
In een eerste stelling beweren Vercauteren en Lambrecht dat de biolandbouw zijn gentechvrije status niet zal kunnen blijven garanderen indien er CRISPR-gewassen op de markt zouden komen. Dat is vreemd, want de biolandbouw is vandaag ook al niet ggo-vrij. Al meer dan 60 jaar worden veranderingen in het DNA van voedingsgewassen aangebracht met behulp van straling of chemicaliën, via zogenaamde mutatieveredeling. Volgens de definitie van de EU zijn de gewassen die eruit voortkomen ggo’s. Ze vallen echter niet onder de ggo-regelgeving. Dat lees je goed: er bestaan ggo’s die niet onder de ggo-regelgeving vallen. Deze ggo’s dragen geen label en vind je net zo goed in de biolandbouw.
CRIPSR-gewassen hebben doorgaans minder veranderingen in hun DNA dan gewassen die mutatieveredeling ondergingen. Als gewassen die veredeld werden via mutatieveredeling toegelaten zijn in de biolandbouw, dan moet dat ook lukken voor gewassen die veredeld werden met CRISPR.
Niet minder, maar meer biodiversiteit
De tweede stelling is dat de (gewas)biodiversiteit onder druk komt te staan als de teelt van CRISPR-gewassen zou toegelaten worden. Ik begrijp die vrees, maar zie voldoende redenen om aan te nemen dat die vrees onterecht is. Om te beginnen is CRISPR net een manier om veranderingen aan te brengen in het DNA. Het gebruik van CRISPR an sich zorgt dus net voor meer gewasbiodiversiteit.
Om te voorkomen dat CRISPR-gewassen zich beperken tot een handvol rassen die dan massaal worden ingezet en minder populaire rassen verdringen, moeten CRISPR-gewassen vlot op de markt kunnen komen zonder onnodige rompslomp en dure testen. De CRISPR-technologie is toegankelijk genoeg, ook voor kleine spelers met een beperkt budget, om dit mogelijk te maken. Enkel de huidige Europese wetten staan een vlotte teelt van CRISPR-gewassen in de weg. Net daarom is het nieuwe Europese wetsvoorstel zo waardevol.
Het gaat nog verder. Met CRISPR kan de biodiversiteit net versterkt worden. Telkens een gewas met CRISPR sterker gemaakt wordt tegen ziekteverwekkers, zijn er minder bestrijdingsmiddelen nodig. Een actueel voorbeeld: bacterievuur houdt weer lelijk huis bij Limburgse fruittelers. Om de oogst van fruittelers te beschermen, moeten besmette bomen verwijderd worden en verbrand. Ook geïnfecteerde struiken of hagen ondergaan hetzelfde lot. Dat is niet goed voor de biodiversiteit op en naast de boomgaard. In 2019 verscheen een pilootstudie waarbij appelrassen dankzij CRISPR beter beschermd werden tegen bacterievuur. De studie toont aan dat bacterievuur-gevoelige appelrassen, sterker gemaakt kunnen worden door een kleine aanpassing in het DNA. Door sterkere rassen in te zetten, kan heel wat schade aan fruitbomen vermeden worden, en kunnen misschien zelfs besmette meidoornhagen blijven staan.
Het nieuwe wetsvoorstel van de EU ligt moeilijk voor de biolandbouwers die ggo-vrij willen telen. De oplossing ligt volgens mij nochtans voor de hand. Noem de gewassen die via CRISPR-technologie werden veredeld niet langer ‘ggo’. Gewassen met spontane veranderingen in het DNA noemen we ook geen ggo’s en de twee groepen gewassen zijn niet van elkaar te onderscheiden. Dat zou een win-win-win-win zijn. Voor boer, natuur, consument en het bio-label.
Heel wat bioboeren zijn hiervoor te vinden. Ik ben benieuwd of Lieve Vercauteren en Greet Lambrecht zich bij hen aansluiten.
Met dit opiniestuk wil de auteur een bijdrage leveren aan het maatschappelijk debat. Hij schrijft in eigen naam en is verantwoordelijk voor de inhoud van de tekst.
De Auteur
Ruben Vanholme, onderzoeker verbonden aan VIB-UGent
Beeld: WUR
