Getoaste veldbonen op het menu van koeien in plaats van soja

Getoaste veldbonen kunnen een deel van de soja in het rantsoen van melkvee vervangen. Dit kan volgens een onderzoek van ILVO en Inagro tot 1,7 kilogram per koe per dag zonder dat de melkproductie er door geïmpacteerd wordt. In de context van de stijgende sojaprijzen kan een wijziging in het dieet dus behoorlijke bezuinigingen opleveren.

Daarnaast heeft de veldboon ecologisch een stapje voor op soja. Veldbonen groeien goed in ons klimaat en zijn een relatief eenvoudige teelt. De soort behoort bovendien tot de vlinderbloemigen, die stikstof uit de lucht kunnen halen, waardoor bemesting met stikstof niet of slechts beperkt nodig is. “Dit heeft positieve gevolgen voor de biodiversiteit, drukt de kosten voor kunstmest en maakt de teelt zeer geschikt voor biologische bedrijven”, stelt ILVO.

Betere benutting door verhitting

De voederwaarde van veldbonen, met veel eiwit en zetmeel, sluit goed aan bij de specifieke en hoge rantsoenvereisten voor melkvee. Maar in onbehandelde vorm zijn er volgens de onderzoeksinstellingen ook een aantal negatieve punten. Zowel eiwit en zetmeel kennen een hoge afbreekbaarheid in de pens waardoor de benutting door het dier vermindert. Daarnaast bevatten rauwe veldbonen anti-nutritionele factoren (ANF’s), die nadelig zijn voor het verteringsproces en de dierprestaties.

Deze nadelen kunnen grotendeels opgeheven worden door de bonen te toasten op 130 graden. Verhitting maakt zowel het eiwit als het zetmeel bestendiger tegen afbraak in de pens. Verder neutraliseert toasten een groot deel van de anti-nutritionele factoren, zodat het negatief effect op de verteerbaarheid sterk wordt gereduceerd. Een bijkomend voordeel van het toasten is een langere houdbaarheid. De verhitting zorgt namelijk voor een afname van het vochtgehalte met 3 à 5 procent.

Veldbonen in de praktijk

In Vlaanderen passen veehouders de teelt van veldbonen al op beperkte schaal toe. “Het gaat dan voornamelijk nog om biologische veehouders”, aldus Matthieu Frijlink, coördinator van het Rundveeloket bij ILVO. “Dit is omdat biologisch krachtvoer aankopen een stuk duurder is en veldbonen dus sneller in beeld komen als alternatief. Aan de andere kant sluit de eigen teelt van krachtvoer natuurlijk goed aan bij de filosofie van biologisch boeren.”

Volgens Frijlink is het zeker niet uit te sluiten dat melkveehouders op termijn ook gebruik zullen maken van veldbonen als eiwitbron. “Als de soja duurder wordt of als ervanuit de overheid wetgeving komt die bijvoorbeeld eiwit van eigen land voorschrijft", zegt hij. Recent liet trouwens ook het provinciaal onderzoekscentrum Hooibeekhoeve in Geel in een interview met VILT al weten dit najaar met de teelt van veldbonen te willen starten.

Het ILVO-onderzoek vindt plaats in het kader van het project EKOPTI, voluit Eiwit en Koe OPTImaliseren. Inzet van het project is het efficiënter benutten van het voedereiwit door rundvee. Deze proef kwam tot stand dankzij de financiële steun van de Vlaamse overheid via het CCBT project ‘Toasten van vlinderbloemigen voor een betere voederwaarde’ in samenwerking met het VLAIO-LA Traject EKOPTI (Eiwit in de koe optimaliseren), uitgevoerd door Inagro en ILVO.