"Geen toename van Nederlandse veehouders in Belgische grensstreek"

Op basis van vergunningsaanvragen en publieke bedrijfsdocumenten uit de grensstreek stelden de onderzoeksjournalisten van Apache en Spit vast dat er in de grensstreek in de Kempen 61 bedrijven zijn met een Nederlandse eigenaar: 24 pluimveebedrijven, 26 varkenshouderijen, negen rundveebedrijven en twee gemengde bedrijven. Een aantal zijn al langer in België gevestigd, maar Apache concludeerde wel dat het aantal nieuwe vestigingen de afgelopen vijf jaar verdubbelde in vergelijking met de vijf jaar daarvoor. Het zou ook gaan om bedrijven die groter zijn dan gemiddeld, luidde het.

Die conclusie wordt tegengesproken door een Nederlandse studie die in opdracht van de Nederlandse provincie Noord-Brabant werd uitgevoerd door ‘Connecting Agri&Food’, een expertbureau op gebied van data-analyse. De provincie wilde weten wat de redenen waren van veehouders om zich in de grensstreek te vestigen en of de stopzettingsregeling voor Nederlandse varkenshouders daarbij een rol speelt.

De experts van ‘Connecting Agri&Food’ stelden, net als de journalisten van Apache en Spit vast, dat er in Vlaanderen geen centraal register is waar ze de nodige informatie kunnen verkrijgen. Dus moesten ze zich baseren op een analyse van het Vlaamse milieubeleid voor de veehouderij, beschikbare statistische gegevens en gesprekken met deskundigen op het gebied van de Nederlandse Saneringsregeling Varkenshouderij. Daarnaast werden ook vertegenwoordigers van Boerenbond, voederbedrijven, vleesverwerkende bedrijven, fokkerijorganisaties en stalinrichters bevraagd. Ook bij de lokale overheden in Antwerpen, Hoogstraten, Mersplas, Ravels en Wuustwezel stak het expertbureau zijn licht op.

34 Nederlandse ondernemers in Vlaanderen

Op basis van de kwalitatieve en kwantitatieve gegevens die zo verzameld werden, kwam het tot de conclusie dat er 34 Nederlandse ondernemers bekend zijn die in Vlaanderen in totaal 79 veehouderijlocaties hebben. In de meeste gevallen gaat het om een varkenshouderijen (27), in een beperkter aan tal gevallen gaat het om pluimveehouderijen (4), kalverhouderijen (2) en een nertsenkwekerij. Daarnaast zijn er de afgelopen vijf jaar twee Belgische varkenshouders varkens gaan houden in Noord-Brabant.

De 27 Nederlandse varkenshouderijen in Vlaanderen werden verder onder de loep genomen. Zij houden samen varkens op 64 locaties. Gemiddeld zijn deze varkenshouders al 20 jaar actief in België. Eén varkenshouders heeft zelfs 30 locaties, waarvan één maar in eigendom, en is minder dan vijf jaar actief. Zeven varkenshouders zijn al 5 tot 10 jaar actief in ons land, vijf varkenshouders al 10 tot 20 jaar en 16 varkenshouders al langer dan 20 jaar.

“Met uitzondering van één varkenshouders waren er ze allemaal gevestigd in Vlaanderen voordat in Nederland de saneringsregels werden afgekondigd. De varkenshouder die recent het aantal locaties in Vlaanderen heeft uitgebreid, heeft expliciet te kennen gegeven dat hij in Nederland geen gebruik heeft gemaakt van de stopzettingsregeling”, stellen de onderzoekers.

Gebrek aan opvolging en tegenvallende economische resultaten

Ze stellen ook dat er geen redenen zijn om aan te nemen dat deelnemers aan de beëindigingsregeling voor de varkenshouderij recent in Vlaanderen actief zijn geworden. “De beslissing om het bedrijf in Nederland te stoppen, valt om verschillende redenen. Hervestiging in België valt daar niet onder”, klinkt het. Volgens het rapport zijn de belangrijkste redenen leeftijd en gebrek aan opvolging, samen met tegenvallende economische resultaten waardoor toekomstige investeringen moeilijk worden.

Als aan de Nederlandse veehouders gevraagd werd om welke redenen zijn voor uitbreiding in Vlaanderen hebben gekozen, dan worden er verschillende opgegeven: het is dichterbij dan Oost-Europa, de herstructurering van de varkenshouderij in de jaren ’90 als gevolg van de varkenspest in Nederland of de prijs en beschikbaarheid van locaties in Vlaanderen. “In geen van onze gesprekken is de strenger wordende milieuwetgeving aangehaald als reden om de laatste jaren naar Vlaanderen uit te wijken”, klinkt het.

De onderzoekers stellen dat ze op basis van alle verzamelde gegevens geen aanleiding hebben gevonden om te veronderstellen dat er een toename is van Brabantse en andere Nederlandse veehouders in de Belgische grensstreek. “We achten de kans ook klein dat veehouders die in Nederland deelnamen aan de saneringsregeling, zich de komende jaren alsnog in Vlaanderen gaan vestigen”, besluit het rapport.

Als aan de Nederlandse veehouders gevraagd werd om welke redenen zijn voor uitbreiding in Vlaanderen hebben gekozen, dan worden er verschillende opgegeven: het is dichterbij dan Oost-Europa, de herstructurering van de varkenshouderij in de jaren ’90 als gevolg van de varkenspest in Nederland of de prijs en beschikbaarheid van locaties in Vlaanderen. “In geen van onze gesprekken is de strenger wordende milieuwetgeving aangehaald als reden om de laatste jaren naar Vlaanderen uit te wijken”, klinkt het.