"Fok niet met de grutto": Boerennatuur en Vogelbescherming tegen Nederlands kweekplan voor weidevogels

Het voorstel van Rummenie is er niet toevallig: deze zomer startte de Europese Commissie een inbreukprocedure tegen Nederland wegens het onvoldoende beschermen van de grutto en andere weidevogels. De Nederlandse overheid moet nu dus een plan opstellen om de achteruitgang van deze groep vogels tegen te gaan. Rummenie ziet heil in een kweekplan, en stelde dit begin december dus ook voor in een brief aan de Kamer. In het debat noemde de staatssecretaris het voornemen ‘out of the box’, maar gaf hij ook aan dat Nederland hier ‘specialist’ in is ‘dankzij onze fantastische pluimveehouderij’.

Eieren van grutto's worden in dit plan uit de nesten van broedende grutto’s in kwetsbare gebieden gehaald, vervolgens kunstmatig uitgebroed en de jongen worden weer uitgezet als ze vliegwaardig zijn, zodat deze minder kwetsbaar zijn voor predatie, aldus de staatssecretaris.

"Zinloos"

Karsten Schipperheijn, directeur van Vogelbescherming Nederland, vindt dit geen verstandig idee. “Jonge vogels in gevangenschap grootbrengen en vrijlaten is zinloos als ze geen schuilplaats of voedsel hebben om te overleven en zich voort te planten. De oorzaken van de achteruitgang van de grutto en andere bedreigde weidevogels zoals de kievit worden hiermee niet opgelost. Het verdwijnen van geschikt broedgebied door intensieve landbouw en verkleining van het leefgebied vormen de belangrijkste achterliggende oorzaken. Een goed broedgebied helpt bovendien om de predatiedruk te verlagen. Herstel van voldoende geschikt leefgebied is daarom een basisvoorwaarde voor herstel van de gruttopopulatie”, laat hij weten in een mededeling.

"Gebrek aan ruimte"

Vogelbescherming Nederland wijst in haar mededeling er ook nog op dat de minister “vergeten” lijkt te zijn dat voor het rapen van eieren en het uitzetten van in gevangenschap grootgebrachte grutto’s een vergunning nodig is. Deze wordt enkel verleend onder strikte voorwaarden. Eén hiervan is dat er geen alternatieve oplossingen voor het herstel van de soort mogen bestaan. Vogelbescherming betwijfelt dus of dit fokplan kan voldoen aan de wettelijke vereisten.

De natuurbeweging hekelt het feit dat de staatssecretaris onder de noemer ‘gebrek aan ruimte’ geen nieuwe Natura 2000-gebieden aanwijst voor weidevogels. Momenteel bevinden de kerngebieden van de grutto’s zich grotendeels buiten de bestaande Natura 2000-gebieden. Dat staat haaks op de Vogelrichtlijn, die vereist dat deze gebieden mee worden opgenomen als Natura 2000-gebied. Vogelbescherming voorziet dus dat de Europese Commissie dit zal aankaarten.

Volgens Vogelbescherming is er dringend nood aan actie om de grutto te redden, en dus vooral met een focus op beschermde broedgebieden, en niet met een fokplan. “De grutto wordt in z'n voortbestaan bedreigd”, klinkt het in een mededeling. “Het aantal broedparen in Nederland daalde de afgelopen decennia van ruim 100.000 naar zo’n 25.000. Zo'n 80 procent van de gruttopopulatie uit Noordwest-Europa broedt in ons land. Daarom is het van belang dat we nú echt actie gaan ondernemen, want Nederland heeft de morele en juridische verplichting om goed te zorgen voor onze nationale vogel.”