Europese sprekers kunnen boeren niet sussen over Grenspark Kalmthoutse Heide

Zo’n 200 boeren uit de gemeenten Wuustwezel, Brecht, Kalmthout, Essen, Stabroek en Kapellen kwamen maandagavond samen in een buurthuis in Essen voor een informatieavond over de impact van Europese wetgeving op hun dagelijkse bedrijfsvoering. Het evenement dat de titel droeg “wat verwacht Europa van lokale landbouwers?” was georganiseerd door Boerenbond Bedrijfsgilde Essen en Landelijke Toekomst, een vereniging van boeren en boerinnen die in het leven geroepen werd na de ongerustheid over de mogelijke komst van een Nationaal Park. “Wij zijn onzeker over de toekomst en wat er allemaal vanuit Europa op ons afkomt”, vatte een boer het sentiment onder het publiek samen bij aanvang.  

Het is de Europese Commissie, met Ursula von der Leyen als voorzitter en Janusz Wojciechowski als landbouwcommissaris, die wetsvoorstellen opmaakt, zo vertelt Vandenkendelaere. Deze worden vervolgens in het Europese Parlement enerzijds en de Raad van Landbouw en Visserij (waar de nationale landbouwministers in zetelen, red.) anderzijds behandeld. Beide organen voeren wijzigingen door aan het oorspronkelijke document waarna een compromis bereikt wordt.

Ook stond de Europarlementair uitgebreid stil bij het verschil tussen een verordening en een richtlijn. In het laatste geval is er een doelstelling geformuleerd, maar mogen de lidstaten de weg ernaartoe afzonderlijk bepalen. Zo heeft Vlaanderen bij de habitatrichtlijn, die in 1992 werd aangenomen, bijvoorbeeld gekozen voor stikstofreductie als maatregel om natuurherstel af te dwingen en heeft het hier PAS aan gekoppeld.

Europese natuurherstelwet

Landelijke toekomst en Boerenbond Bedrijfsgilde Essen hadden de West-Vlaamse politicus uitgenodigd om wat meer informatie te geven over de mogelijke implicaties van de Europese natuurherstelwet. Dat is één van de nieuwe wetten die momenteel in voorbereiding is en de komende jaren ook de landbouw kan impacteren. De boeren waren in het bijzonder geïnteresseerd in de mogelijke gevolgen van deze toekomstige wet in combinatie met een Nationaal Park.

Grenspark Kalmthoutse Heide is één van de zes geselecteerde kandidaten die kans maakt op een erkenning ‘Vlaams Nationaal Park’. In het Vlaams Regeerakkoord 2019-2024 staat de ambitie ingeschreven om de oprichting van enkele Landschapsparken en Nationale Parken te realiseren, beide vallen onder de koepelnaam ‘Vlaamse Parken’.  Een Nationaal Park begint bij 5.000 hectare en bestaat uit een aantal natuurkernen die volgens de aanvankelijke plannen op termijn aan elkaar verbonden zouden moeten worden. Uiteindelijk zou zo’n park moeten uitgroeien tot een gebied van 10.000 hectare.

Bij de boeren in de regio heerst grote bezorgdheid dat zij landbouwgrond in de buurt van het beoogde park zouden verliezen. Mogelijk in het gebied of zelfs aan de rand waar volgens de betrokkenen wel eens strengere stikstofnormen kunnen gelden. Lokale boeren vrezen in de situatie te komen van hun collega's in het Turnhouts Vennengebied waar strengere stikstofnormen van kracht worden om de kwetsbare natuur te ontzien.

Sabine Vandeweyer van Landelijke Toekomst en landbouwster uit Wuustwezel geeft aan dat de planvorming in een beslissende fase is aanbeland en dat tegen woensdag het masterplan afgeklopt wordt. “Dat masterplan gaat dan vervolgens naar de gemeenteraden waarna deze bespreken of ze mee instappen.” Volgens haar heeft de gemeente Brecht zich inmiddels teruggetrokken, maar kunnen de overige gemeenten alsnog instemmen met het plan waarna de officiële kandidaatstelling finaal lijkt.

Ook het juist informeren van boeren en betrokkenen zou volgens Tack centraal moeten staan. “Zeggen dat de komst van een Nationaal Park geen gevolgen heeft voor de landbouw, kan men niet hard maken. Zeker naar de toekomst toe is er een uitbreiding van het areaal voorzien. De uitbreiding van het natuurareaal kan alleen ten koste gaan van andere gronden, landbouwgrond ligt daarbij voor de hand. Men gaat echt geen dorpen slopen om natuur te creëren.”

De lobbyist voor de Europese landeigenaren wees ook op een ander risico. “Mocht er binnen de Europese natuurherstelwet ooit de eis komen dat er meer bijkomende natuur gecreëerd moet worden, dan is de kans groot dat Vlaanderen daarvoor een Nationaal Park zal aanwijzen. Daar zijn immers de grootste quick wins te maken.” De woorden van Tack konden het gemoed van boeren duidelijk niet sussen. “Ik vond het confronterend wat ik gehoord heb en ben met een slecht gevoel naar huis gereden”, vertelt een boer na afloop.

De conclusie van Tack heeft Landelijke Toekomst verder gesterkt in haar oppositie tegen de kandidatuur van het Nationaal Park. “De komende dagen en weken willen we lobbyen bij plaatselijke schepenen en burgemeesters om af te zien van de kandidaatstelling. Er is hier geen ruimte voor een Nationaal Park van 5.000 hectare met uitbreiding naar 10.000 hectare”, besluit Vandeweyer. Ook Boerenbond heeft zich dat standpunt toegedaan. De landbouworganisatie heeft in de persoon van provinciaal secretaris Koen Lommelen, ook spreker in Essen, haar bezwaren kenbaar gemaakt in een gesprek met de lokale schepenen. Dit overleg had vorige week vrijdag plaats.