Europese sectorfederaties, Waals parlement en boeren bevechten Mercosur

Het Mercosur-handelsakkoord is al bijna 14 jaar in de maak. Dit verdrag moet het grootste vrijhandelsakkoord worden uit de geschiedenis van de EU, maar boerenorganisaties hebben duidelijke bezorgdheden om de implicaties ervan. De kern van de zaak is oneerlijke concurrentie. In de Mercosur-landen gebruiken ze bijvoorbeeld nog bepaalde gewasbeschermingsmiddelen die in België al lange tijd verboden zijn, en ook de standaarden voor veehouderij en arbeid liggen er heel wat anders dan in Europa. Recent nog riep Ierland op om de onderhandelingen met de Mercosur-landen te staken, aangezien een nieuw rapport besluit dat er niet kan gegarandeerd worden dat geïmporteerd Braziliaans rundvlees naar de EU hormoonvrij zal zijn.

MR en Les Engagés volgen de bezorgdheid van de Europese boerenorganisaties, in de zin dat Mercosur kan leiden tot oneerlijke concurrentie. De Waalse meerderheidspartijen pleiten dus ook voor ‘spiegelclausules’. Deze clausules zouden eisen dat Latijns-Amerikaanse producenten zich aan dezelfde productienormen moeten houden als de Europese.

"De Waalse regering zal de tekst zoals die nu voorligt niet goedkeuren", zei minister-president Adrien Dolimont (MR) woensdag in het Waals parlement. "Wallonië zal zijn stem laten horen, zowel op Belgisch als op Europees niveau. We staan niet alleen in dit gevecht."

Sectorfederaties samen in verzet

Wat dat laatste betreft, heeft Dolimont zeker gelijk. De Europese sectorfederaties AVEC (pluimvee), CEFS (suiker), CEPM (maïs), CIBE (bieten), COPA-COGECA (Europese boerenorganisatie), EUWEP (eieren, pluimvee en wild), SELMA (duurzame veehouderij en vlees) lanceerden donderdag een gezamenlijk statement waarin ze het Mercosur-akkoord zoals het er nu bijligt veroordelen.

Europese landbouworganisaties roepen EU-beleidsmakers op om de handelsovereenkomst tussen de EU en Mercosur te heroverwegen na de recente opschorting door Brazilië van de export van rundvlees van vrouwelijk rundvee. Uit de meest recente EU-audit blijkt dat Brazilië nog steeds niet voldoet aan de Europese voedselveiligheidsnormen, met name wat betreft het opsporen van verboden hormonen.

‘Carne Fraca’

De organisaties verwijzen hierbij naar de audit van DG SANTE, het rapport dat aantoonde dat hormoonvrije status van Braziliaans importvlees niet gegarandeerd kan worden. Dit is hetzelfde rapport op basis waarvan Ierland oproept de import van Braziliaans vlees stop te zetten. Concreet gaat het om oestradiol, een groeihormoon dat in de EU al meer dan 40 jaar verboden is vanwege de potentiële risico's op kanker.

Hoewel het rapport aantoont dat Brazilië zijn controlemechanismen ontoereikend zijn, lijkt de Europese Commissie vooralsnog te geloven dat zelfcontrole in het land van oorsprong volstaat. De sectororganisaties hebben weinig vertrouwen in de Braziliaanse zelfregulering, en verwijzen naar het “Carne Fraca”-schandaal in 2017, dat zware problemen in de Braziliaanse vleesindustrie aan het licht heeft gebracht. Het ging hier onder meer om bedorven vlees dat werd opgefleurd met chemische middeltjes, en onder aangepaste houdbaarheidsdata als vers werd verkocht.

Akkerbouwgewassen

Wat akkerbouwgewassen betreft, zijn de bezorgdheden niet minder. De sectororganisaties verwijzen naar een binnenkort te publiceren CEPM-studie waaruit blijkt dat 52 procent van de werkzame stoffen die in Brazilië en Argentinië zijn toegelaten voor gebruik op maïs, in de EU verboden zijn. Sommige daarvan, zoals atrazine, zijn dat al meer dan 15 jaar.

In de suikerrietteelt worden er 30 werkzame stoffen ingezet die in de suikerbietenteelt in de EU verboden zijn. “Een werkzame stof die in de EU als gevaarlijk voor de gezondheid of het milieu wordt beschouwd, moet ook als gevaarlijk worden beschouwd in Mercosur-landen”, stellen de organisaties.

Milieu, dierenwelzijn & gezondheid

De Europese boeren wijzen er ook nog eens op dat de import uit Mercosur-landen de strenge EU-normen voor dierenwelzijn, milieubescherming en consumentengezondheid zal ondermijnen. “Dit zou een slechte dienst bewijzen aan zowel producenten als consumenten in de EU”, klinkt het.

“We dringen er bij de EU-beleidsmakers op aan om deze overeenkomst in zijn huidige vorm te verwerpen en te pleiten voor een handelsbeleid dat de strenge normen van onze landbouwsector handhaaft en de Europese waarden weerspiegelt, zoals onderstreept in de Strategische Dialoog over de toekomst van de landbouw”, aldus de federaties.

Waals protest

De Waalse landbouworganisatie Fugea betoogt volgende week woensdag in de Europese wijk in Brussel. Er worden tientallen tractoren in de hoofdstad verwacht.

Fugea vreest dat de Europese Commissie ervoor zal ijveren om tijdens de G20-top van 18 en 19 november in Brasilia het EU-Mercosur-akkoord af te ronden. Vooral de import van rundvlees baart hen zorgen. “Wat we al bij ons produceren, en beter", stelt Fugea.

"Het akkoord is een gevaar voor de planeet en onze boeren", gaat de organisatie verder. "Het gaat in tegen de Green Deal-ambities en de strategische landbouwdialoog. Europa moet komaf maken met deze schizofrene incoherenties en ons de middelen geven om onze boerderijen, en hun transitie, te redden."

Toen Fugea vorige week aankondigde dat het nieuwe acties plande, was bij Boerenbond te horen dat zij geen plannen hadden. Wel hebben de Vlaamse boerenorganisaties, net als hun Europese collega’s, zich al meermaals uitgelaten tegen het akkoord.

Vlaamse boeren

Boerenbondvoorzitter Lode Ceyssens liet eerder in VILT optekenen dat de oneerlijke concurrentie hem zorgen baart. Hij wijst ook op de globale milieudruk. "Met de Green Deal legde Europa nog maar eens hogere ambities op over het verder vergroenen en verduurzamen van de Europese landbouw”, stelde hij. “Via dit handelsakkoord zet ze de deur open voor productiestandaarden die niet overeenstemmen met de Europese normen en verwachtingen rond landbouw en voeding.”

Dat Europese landbouwers zouden kunnen beroepen op een compensatiefonds, overtuigt de organisatie niet. “We hebben respect voor de maatschappelijke keuzes die de EU maakt rond voeding en landbouw”, zegt Ceyssens. “Het is niet alleen aan onze landbouwers om die te respecteren maar ook aan onze handelspartners. Die productiestandaarden zijn niet afkoopbaar.”

Boerenorganisatie ABS deelt die mening over het compensatiefonds, en noemt het “een schijnvertoning in plaats van een echte oplossing.” Het fonds is voor ABS-voorzitter Hendrik Vandamme vooral gericht op het rustig houden van de Europese boeren. “Als dit akkoord in Rio zou bekrachtigd worden, dan maakt de huidige én de eraan komende Europese Commissie de baan vrij voor de import van producten die tot stand komen met producten die wij hier niet mogen gebruiken”, liet hij optekenen. “De cruciale wederkerigheid met betrekking tot productienormen en arbeidsvoorwaarden ontbreekt en de risico’s voor het milieu en de biodiversiteit in Zuid-Amerika zijn hiermee niet weg.”