Europese Commissie wil regels tegen lucht- en watervervuiling aanscherpen

"Een ongezonde leefomgeving heeft directe en dure gevolgen voor onze gezondheid. Elk jaar sterven honderdduizenden Europeanen vroegtijdig en nog veel meer mensen lijden aan hart- en longziekten en aan door vervuiling veroorzaakte kankers. Hoe langer we wachten om deze vervuiling te stoppen, hoe hoger de kosten voor de samenleving", zo verdedigde vicevoorzitter Frans Timmermans de voorstellen, die kaderen in de Europese Green Deal en de ambitie om het continent tegen 2 050 een milieu zonder schadelijke vervuiling te bezorgen.

Luchtvervuiling bijvoorbeeld eist jaarlijks bijna 300.000 vroegtijdige sterfgevallen in Europa. De Commissie wil daarom de richtlijnen over luchtkwaliteit aanpassen aan de herziene richtsnoeren van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO). De jaarlijkse grenswaarde voor fijn stof (PM2,5) wil ze bijvoorbeeld tegen 2030 meer dan halveren, van 25 µg/m³ tot 10 µg/m³. De Commissie maakt zich sterk dat deze vervuilende stof op die manier binnen tien jaar 75 procent minder doden zal eisen.

Daarnaast legt de Commissie een herziening van de richtlijn over stedelijk afvalwater op tafel, met nieuwe maatregelen die gefaseerd van toepassing worden tot 2040. Tegen die tijd moeten de waterzuiveringsinstallaties bovendien verplicht energieneutraal worden. De herziening bevat verplichtingen om nutriënten uit afvalwater te recupereren, nieuwe monitoringvereisten voor kleine plastic deeltjes en nieuwe normen voor microverontreinigingen. Het toepassingsgebied wordt ook uitgebreid. De nieuwe richtlijn geldt voor alle dorpen met meer dan 1.000 inwoners (momenteel ligt die grens nog op 2.000 inwoners).

Tenslotte dringt de Commissie ook aan op een aanzienlijke uitbreiding van de lijst van vervuilende stoffen waarvan de concentratie in grondwater en oppervlaktewater teruggedrongen moet worden. Een van de toevoegingen zijn PFAS, een grote groep van zogenaamde forever chemicals die sinds de vervuiling rond de 3M-fabriek in Zwijndrecht een begrip is geworden in ons land, net als een rist pesticiden, antibiotica en bisfenol A.

De nieuwe regels, die goedgekeurd moeten worden door het Europees Parlement en de lidstaten, komen uiteraard met een stevig prijskaartje, maar de Commissie maakt zich sterk dat de baten ruimschoots de kosten overtreffen. Zo raamt ze dat de kosten voor de uitvoering van de nieuwe luchtvervuilingsnormen zeven keer kleiner zullen zijn dan de baten voor de economie en de samenleving.

Tom Vandekendelaere, Europarlementslid voor cd&v reageert kritisch op de aankondiging: "Boeren zijn de eerste die bezorgd zijn en klaar staan om beter te zorgen voor het milieu door innovatieve technieken toe te passen. Ook al is de impact van dit nieuw voorstel onlosmakelijk op hun werking, reken ik erop dat ze dat nu ook nu weer zullen doen. Dit is overigens niet de enige wetgeving die erg ingrijpend zal zijn voor hen in een al langer lijstje van nieuwe wetgeving. Wat ik wederom mis en teleurstellend vind, is dat ik niets lees over de middelen die boeren in de transitie kunnen ondersteunen en dienen ter compensatie in het geval van productieverlies."