EU-parlement verwerpt voorstel om gebruik gewasbescherming te halveren
Het voorstel van de Europese Commissie om het gebruik van en de blootstelling aan chemische en gevaarlijke gewasbeschermingsmiddelen tegen 2030 met 50 procent te verminderen, heeft woensdag geen meerderheid gehaald in het Europees Parlement. Het voorstel werd eerder aangenomen én nog ambitieuzer gemaakt in de commissie Leefmilieu van het Parlement, maar dat rapport is nu verworpen in de plenaire vergadering. 207 parlementsleden stemden voor het voorstel, maar 299 stemden tegen, terwijl 121 anderen zich onthielden. De bal ligt nu in het kamp van de Raad (de lidstaten).
Het voorstel is één van de paradepaardjes van de Green Deal, maar kreeg in het Europees Parlement niet de steun van de Europese Volkspartij (EVP). De grootste fractie in het halfrond haalde de verdediging van de landbouwsector aan als belangrijkste argument.
"Scalp veroverd"
"Dit is een zwarte dag voor het leefmilieu, de samenleving en de bevrijding van de landbouwers van de agro-industrie", zei de Oostenrijkse groene Sarah Wiener, die als rapporteur het dossier door het parlement moet loodsen, na de stemming. Ook de vraag om het wetsvoorstel opnieuw op commissieniveau te bespreken, haalde geen meerderheid. Volgens de fractieleidster van extreemlinks, de Franse Manon Aubry, "hebben liberalen, rechts en extreemrechts de scalp van de Europese pesticidenverordening veroverd".
"Extremistische" aanpak
De EVP verwijt de linkse fracties dan weer een "extremistische" aanpak van het dossier. "Er zijn geen winnaars in dit verhaal", zegt Tom Vandenkendelaere (cd&v/EVP), die wegens ziekte zelf niet kon meestemmen. “Noch voor het gelijk speelveld in Europa waar ook onze landbouwers nood aan hebben, noch voor het leefmilieu. De groene en linkerflank van het Parlement hebben onvoldoende rekening gehouden met de bezorgdheden van de landbouwsector die er van bij het begin waren.”
Hilde Vautmans (Open Vld/Renew Europe) noemt de verwerping nefast voor boeren, leefmilieu en burgers. “Het rapport van het Europees Parlement was niet perfect, ook ik zag nog veel werkpunten”, zegt ze. “Zo vroeg ik voor een betere invulling van gevoelige gebieden, dat cruciaal is voor een verstedelijkt gebied als Vlaanderen, en een wijziging van de targets en de referentieperiode. Met deze wijzigingen kon ik het voorstel wel steunen. De landbouwsector weet dat er een reductie van het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen moet komen, en zolang ze daar voldoende tijd en voldoende alternatieve middelen voor krijgen, willen en kunnen ze daar zeker hun steentje toe bijdragen. Voor mij was het essentieel dat we ruimte laten aan de lidstaten om hun gevoelige gebieden in kaart te brengen. Het Europees Parlement verwerpt nu het voorstel, waardoor we onszelf ontnemen van een onderhandelingspositie en de langetermijnvisie van onze boeren onzeker wordt.”
De stemming van woensdagmiddag betekent dat de eerste lezing op het niveau van het Parlement afgesloten is. Het is nu aan de Raad om nog zijn standpunt te bepalen. Als de lidstaten dat doen, kan het Parlement op basis daarvan aan een tweede lezing beginnen. Komt er geen standpunt van de Raad, dan komt er deze legislatuur geen nieuwe wetgeving meer om het pesticidegebruik in Europa te verminderen.
"Uitgekleed"
Bij Groen reageerde Sara Matthieu bijzonder teleurgesteld. "De agro-industrie heeft gewonnen op de kap van onze gezondheid en biodiversiteit. Dit is slecht nieuws voor het milieu, de bijen en onze gezondheid", zei ze. "Conservatieve partijen hebben onder druk van de lobby het voorstel zo hard uitgekleed dat we het niet kunnen steunen. Helaas blokkeerde een conservatieve meerderheid een heronderhandeling in de milieucommissie, waardoor het parlement wellicht geen positie kan innemen. Dat is ronduit beschamend."
Ook Kathleen Van Brempt (Vooruit) oordeelt dat het voorstel tijdens de stemming "verder uitgehold" werd door christendemocraten, nationalisten en extreemrechts, waardoor "het voorstel dat uiteindelijk op tafel lag zodanig uitgekleed was dat we het onmogelijk nog konden steunen". Ze spreekt over "het zoveelste voorbeeld van onverantwoordelijk gedrag van de Europese christendemocraten op belangrijke wetgeving uit de Green Deal". Eerder voerde EVP vooral tegen de natuurherstelwet het verzet aan.
Volgens sommige parlementsleden moet het pesticidenvoorstel als één pakket beschouwd worden met de wetgeving over nieuwe genoomtechnieken (NGT's). "Als de ene ontrafeld wordt, valt ook de andere uit elkaar", zei bijvoorbeeld de Franse liberaal Pascal Canfin na de stemming.
Belplant, de Belgische vereniging van de industrie van plantenbescherming, laat weten dat de sector zich zal blijven inzetten op innovatie en op een gereedschapskoffer die voldoende groot is voor een duurzame en competitieve landbouw in de EU, ongeacht deze regelgevende vertraging. "Bovendien blijft de zeer strenge Europese verordening voor het op de markt zetten van gewasbeschermingsmiddelen die onze sector systematisch voortstuwt naar duurzamere oplossingen, onverkort van kracht", zegt secretaris-generaal Peter Jaeken.
Hij wijst erop dat België op vlak van goed gebruik al jaren een solide ondersteunend beleid heeft. "Zo hebben we hier bijvoorbeeld een veralgemeende gebruikslicentie (fytolicentie), een systematische controle van professionele spuittoestellen, een collectief ophaalsysteem voor producten die niet meer bruikbaar zijn (AgriRecover) en een apart en extra streng toelatingssysteem voor producten bestemd voor de niet-professionele gebruiker", benadrukt Jaeken.
Aan de hand van onderstaande grafiek van de Europese Commissie kan volgens Belplant de vooruitgang op Belgisch niveau over de daling van het gebruik en risico over het afgelopen decennium worden toegelicht
Bron: Belga / Eigen berichtgeving
