EU-parlement keurt Farm-to-Forkstrategie goed

Het Europees Parlement heeft zijn versie van de Farm-to-Forkstrategie goedgekeurd. Het gaat om een draaiboek dat het hele Europese voedselsysteem moet helpen verduurzamen, in het kader van de Green Deal. De Commissie moet die strategie nu vertalen in concrete wetsvoorstellen. De parlementsleden roepen de Commissie expliciet op om daarbij meer inspanningen te leveren om de positie van landbouwers in de toeleveringsketen te versterken.

20 oktober 2021  – Laatste update 21 oktober 2021 15:23
Lees meer over:
stemming farm to fork EU parlement

Wat vooraf ging

De Europese Commissie stelde de Farm-to-Forkstrategie voor in mei 2020. De meest opvallende voorstellen zijn een vermindering met 50 procent van het gebruik en de risico's van gewasbeschermingsmiddelen tegen 2030. Het gebruik van meststoffen moet met 20 procent worden afgebouwd, terwijl een kwart van de Europese landbouwgrond voor biologische landbouw voorbestemd moet blijven. Om de consument aan te moedigen voor gezonde en duurzame voeding te kiezen, bepleit de Commissie de verplichte invoering van labels die de voedingswaarde van producten aangeven op de voorkant van voedselverpakkingen.

Er was echter behoorlijk wat ophef ontstaan over deze strategie omdat een studie die de Europese Commissie bij haar interne studiedienst, het Joint Research Centre (JRC), had besteld, lange tijd onder de radar bleef. In het document wordt een verbetering van de impact van het landbouwbeleid op de omgeving voorspeld, maar ook een forse daling van de Europese voedselproductie in alle sectoren. Die zou worden gecompenseerd door een grote stijging van de import. De studie was Euractiv al in januari klaar, maar werd pas afgelopen zomer, in volle vakantieperiode, online geplaatst. Dat berichtte nieuwswebsite EURACTIV begin oktober.

Recenter gaf ook de Universiteit van Wageningen een studie vrij waarin het de impact van Farm-to-Forkstrategie voor de Europese landbouwsector onderzocht. De resultaten lagen in lijn met twee andere studies, de ene uitgevoerd door de Amerikaanse landbouwadministratie (USDA) en de andere door de Universiteit van Kiel. Dat de WUR-studie betaald werd door CropLife Europe, de belangenorganisatie van de Europese gewasbeschermingsmiddelensector, was koren op de molen van heel wat natuur-, milieu- en andere lobbyorganisaties.

Informatieoorlog?

Zij noemden de berichtgeving over de achtergehouden JRC-studie en de nieuwe WUR-studie “manoeuvres van de agrochemie-lobby om de Farm-to-Forkstrategie te ondermijnen”. Ze verwezen daarbij naar een analyse van IDDRI, een denktank die zich buigt over duurzame ontwikkeling. Die noemde de Farm-to-Forkstrategie een ambitieuze en realistisch innovatietraject voor het Europese voedselsysteem. Ook een artikelenreeks op de onafhankelijke Franse website Basta werd aangehaald als voorbeeld dat ‘business as usual’ niet langer een optie is.

Deze tweespalt deed De Standaard concluderen dat er een informatieoorlog over de vergroening van de landbouw was opgestart. De nieuwssite EUobserver sprak over “de oorlog van de landbouwlobby tegen de voedselhervorming”. Ook Anja Hazekamp (Partij voor de Dieren, linkse fractie), de Nederlandse rapporteur die het Farm-to-Forkrapport mee opstelde, stelde dat de lobby een nieuwe hoogtepunt heeft bereikt. Haar adviseur noemde de studies van de universiteiten van Kiel en Wageningen “niet geloofwaardig, niet compleet en niet onafhankelijk”. “De landbouwlobby bedient zich van bangmakerij en creëert een schijnbare tegenstelling tussen de belangen van burgers, milieu, natuur en dieren aan de ene kant en de belangen van boeren aan de andere kant”, aldus nog de adviseur.

Boerenbond hekelt het feit dat studies, die door de sector zelf werden besteld omdat de Commissie het eigen studiewerk achterhoudt, worden weggewuifd als eenzijdig en partijdig. “Voeren wij een informatieoorlog over de vergroening van de landbouw? Nee, wij doen onze job, zoals de Commissie ook zou moeten doen. En de informatie die er is, wijst in dezelfde richting. Ook als die je niet goed uitkomt, moet je er wel naar kijken en er rekening mee houden. Ik kan er echt niet bij hoe men ervoor kiest om blinde politieke beslissingen te nemen”, stelt voorzitter Sonja De Becker scherp.

Ze vraagt zich af hoe er op deze manier een gedragen beleid kan gevoerd worden. “Groene ideologen zetten ons intussen weg als lobbyende negationisten en bangmakers. Niets van! Want laat mij duidelijk zijn, we gaan akkoord met de belangrijkste principes van de van Farm-to-Forkstrategie en delen de verdere verduurzaming van onze voedselproductie. Maar wij verdedigen ook voluit de belangen van onze boeren en tuinders. Logisch toch?”

Pittige discussie in het EU-parlement

Heel wat Europese parlementsleden toonden zich tijdens het debat over de strategie afgelopen maandag bijzonder boos op de Commissie omdat die deze informatie zo lang heeft achtergehouden, terwijl er belangrijke beslissingen moesten genomen worden over het Europese landbouwbeleid. “De Commissie heeft gefaald”, zei Europees-parlementslid Hilde Vautmans (Open Vld) onder meer. Haar collega-parlementslid Tom Vandenkendelaere (CD&V) noemde de Commissie “nalatig” en het achterhouden van de studie “niets minder dan schandalig”. Andere parlementsleden zoals Sara Matthieu van Groen riepen dan weer op “om niet toe te geven aan de landbouwlobby”.

Daarnaast was er ook veel ontevredenheid bij heel wat parlementsleden over het feit dat noch Europees commissaris bevoegd voor de Green Deal Frans Timmermans, noch EU-landbouwcommissaris Janusz Wojciechowski naar het parlement waren afgezakt om tekst en uitleg te geven bij het laattijdig bekendmaken van de resultaten van de JRC-studie. Het was collega-commissaris Stella Kyriakides, bevoegd voor voedselveiligheid, die de parlementsleden te woord stond.

Stemming pas dag later bekendgemaakt

Hoewel de stemming over de Farm-to-Forkstrategie dinsdag al plaatsvond in het Europees parlement, was vooraf aangekondigd dat pas op woensdag de resultaten van die stemming zouden worden bekendgemaakt. Op Twitter werd dinsdagavond laat evenwel al duidelijk dat het Parlement zijn eigen versie van de Farm-to-Forkstrategie had goedgekeurd. Intussen is geweten dat dit gebeurde met 452 stemmen voor, 170 stemmen tegen en 76 onthoudingen.

De Europese parlementsleden gaan mee in de ambitie om het gewasbeschermingsmiddelengebruik tegen 2030 te halveren en het aandeel van de biolandbouw op te schalen tot 25 procent. Ze willen ook een exportverbod op schadelijke gewasbeschermingsmiddelen en vragen om gezonde en duurzame voeding belastingvrij te maken.

"Het huidige EU-beleid stimuleert landbouwmodellen die schadelijk zijn voor het milieu en effent de weg voor de invoer van niet-duurzame producten”, stelt Anja Hazekamp, één van de twee auteurs van het rapport. “We stellen concrete maatregelen voor om ons voedselsysteem weer binnen de grenzen van de planeet te brengen door lokale voedselproductie te stimuleren en af te stappen van intensieve veehouderij en gewasmonocultuur met een intensief gebruik van pesticiden.", vat de Nederlandse Anja Hazekamp (Partij voor de Dieren, Linkse fractie) samen. “Een duurzaam voedselsysteem is ook onmisbaar voor de toekomst van landbouwers.”

De Italiaan Herbert Dorfmann (Südtiroler Volkspartei, EVP), rapporteur van de Commissie landbouw en plattelandsontwikkeling, haalt aan dat de parlementsleden meer steun voor de landbouwers vragen. "De verantwoordelijkheid voor een duurzamere landbouw moet een gezamenlijke inspanning van landbouwers en consumenten zijn. Onze landbouwers leveren al fantastisch werk, dus als we hen terecht vragen om hun gebruik van pesticiden, meststoffen en antibiotica verder terug te dringen, moeten we hen ondersteunen zodat de productie niet gewoon buiten de EU gaat plaatsvinden."

Hilde Vautmans is tevreden dat in de goedgekeurde tekst "geen taboes uit de weg" gegaan worden. "Dat is goed want we hebben een ambitieuze strategie nodig willen we de voedselketen duurzamer maken. Maar tegenover ambitie moeten de nodige ondersteuning en alternatieven staan, en duurzaamheid moet gepaard gaan met leefbaarheid, of het is op termijn gedaan met de Europese landbouwsector." Vautmans is blij dat het Europees Parlement heel wat aanbevelingen heeft gedaan om de Europese boeren een centralere rol te laten spelen bij het bereiken van milieudoelstellingen, “maar met een kader dat hen in staat stelt om van duurzame landbouw een economisch levensvatbaar businessmodel te maken”.

Ook Sara Matthieu toont zich tevreden met de goedkeuring. “Net door meer in te zetten op biolandbouw, kunnen boeren beter betaald worden voor hun werk. Dit is dé kans om onze boeren te wapenen voor de toekomst met een eerlijk inkomen én met respect voor natuur en milieu.” Om te garanderen dat de consument de gezonde en duurzame voeding kan betalen, wil het parlement die belastingvrij maken.

Belangrijkste aanbevelingen van het Europees Parlement

Mededinging

  • Landbouwers moeten een eerlijk aandeel in de winst uit duurzaam geproduceerd voedsel kunnen krijgen

  • Meer inspanningen om de positie van landbouwers in de toeleveringsketen te versterken

  • Aanpassing van de mededingingsregels

Gezonder voedsel

  • Wetenschappelijk onderbouwde EU-aanbevelingen voor gezonde eetgewoonten, waaronder een verplicht EU-nutrilabel op de voorkant van verpakkingen

  • Overconsumptie van vlees en sterk bewerkte levensmiddelen met een hoog zout-, suiker- en vetgehalte moet worden aangepakt, onder meer door maximale innameniveaus vast te stellen

Gewasbeschermingsmiddelen en bescherming van bestuivers

  • Verbetering van het goedkeuringsproces voor gewasbeschermingsmiddelen en betere monitoring van het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen om bestuivers en de biodiversiteit te beschermen

  • Bindende streefdoelen om het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen te beperken. De lidstaten moeten streefcijfers opleggen via hun strategische GLB-plannen

Uitstoot van broeikasgassen

  • Het “Fit for 55”-pakket moet ambitieuze doelstellingen vaststellen voor de uitstoot in de landbouw en het daarmee samenhangende landgebruik, waaronder ook strenge criteria voor hernieuwbare energie

  • Natuurlijke koolstofputten moeten worden hersteld en uitgebreid

Dierenwelzijn

  • Behoefte aan gemeenschappelijke, wetenschappelijk onderbouwde indicatoren op het vlak van dierenwelzijn voor een sterkere harmonisatie in de hele EU

  • De huidige EU-wetgeving moet worden geëvalueerd om na te gaan of er veranderingen nodig zijn

  • Geleidelijke afschaffing van het gebruik van kooien in de Europese landbouw

  • Dierlijke producten van buiten de EU mogen alleen worden toegestaan als ze aan normen voldoen die op één lijn zijn met de EU-normen

Biologische landbouw

  • Tegen 2030 moet meer landbouwgrond in de EU bestemd worden voor biologische landbouw

  • Behoefte aan initiatieven (promotiecampagnes, overheidsopdrachten en belastingen) om de vraag te stimuleren

Bron: Eigen verslaggeving / Belga / De Standaard

Gerelateerde artikels

Er zijn :newsItemCount nieuwe artikels sinds jouw laatste bezoek