"Erken voedingssector ook voor droogtemaatregelen als essentiële sector"
De voedingssector moet als essentiële sector ontzien worden wanneer de productie van de industrie moet worden stilgelegd of teruggeschroefd bij aanhoudende droogte. Dat vragen de groente- en aardappelverwerkende industrie, Vegebe en Belgapom, aan de Droogtecommissie.
Uitspraken in de media
Het is vooral de uitspraak van professor Patrick Willems in de media die beide belangenorganisaties zorgen baart. Hij stelde dat de West-Vlaamse fabrikanten van diepvriesgroenten één van de sectoren kunnen zijn waar de productie mogelijk moet afgeschakeld worden als de droogte aanhoudt. “We kregen meteen heel wat bezorgde telefoons en mails van onze leden”, zegt Noémi Van Bogaert, wetenschappelijk adviseur van FVPhouse, de koepel boven Vegebe, FTB en Belgapom.
De sector zegt dat het de eerste is om te begrijpen dat de overheid maatregelen moet nemen om zo waterschaarste te voorkomen, maar tegelijk vraagt het dat er rekening wordt gehouden met de impact van die maatregelen. “Onze sector is voor de eigen processen in grote mate afhankelijk van de beschikbaarheid van water. Gezien de eigenheid van ons product moet een deel van dit water bovendien van drinkkwaliteit zijn. Als je aan onze verwerkende bedrijven specifieke droogtemaatregelen oplegt, dan komt dit eigenlijk neer op het terugschroeven of afschakelen van de productie”, aldus Van Bogaert.
Hele keten getroffen
Zij wijst erop dat niet alleen de aardappel- en groenteverwerkende industrie zal getroffen worden als de productie afgeschakeld wordt. “De hele keten ondervindt hier hinder van, want als fabrieken stil liggen, kunnen de grondstoffen van de landbouwers niet tijdig verwerkt worden en zullen ze dus verloren gaan”, klinkt het. Volgens FVPhouse zorgt dit voor een grote economische, ecologische en zelfs maatschappelijke kost.
Om die reden onderschrijft de organisatie ook volledig de oproep die de landbouworganisaties vorige week lanceerden. ABS en Boerenbond vragen daarin aan de overheid dat de strategische voedselproductie niet in het gedrang komt wanneer er extra maatregelen worden genomen. Ze laken daarbij het uitblijven van diepgaandere droogtemaatregelen, vooral wanneer het gaat om niet-essentieel watergebruik. Zo is het vandaag nog steeds mogelijk om gazons te besproeien, wagens te wassen en zwembaden te vullen. De landbouworganisaties krijgen het vandaag niet meer uitgelegd dat dit nog steeds kan, terwijl voor landbouwers een captatieverbod geldt waardoor ze hun oogsten zien mislukken.
Productieverliezen
Volgens Vegebe en Belgapom ondervinden de oogsten voor het zoveelste jaar op rij hinder van de extreme weersomstandigheden. “Voor sommige gewassen, zoals erwten en bonen, kijken we aan tegen verliezen van 20 tot 25 procent en er zijn zelfs percelen waar niets zal kunnen geoogst worden”, zegt Van Bogaert. Zij wijst erop dat niet alleen de landbouwers hier de dupe van zijn, maar dat ook de verwerkende bedrijven hierdoor met problemen kampen.
In de coronacrisis werd de voedingssector als essentiële sector aangeduid. “Daardoor kon onze sector blijven functioneren en kwam de voedselbevoorrading nooit in het gedrang. Wij vragen de overheid om ook bij het nemen van droogtemaatregelen rekening te houden met het essentiële karakter van de voedingsindustrie zodat ook de groente- en aardappelverwerkende bedrijven hun productie kunnen verderzetten”, luidt het.
Sneller vergunningen en meer energiesubsidies
Tegelijk erkent FVPhouse het belang van waterbesparing. “Wij zetten al langer in op het beperken van onze watervraag”, aldus Noémi Van Bogaert. “Maar om dat te realiseren, botsen de bedrijven nog al te vaak op hiaten in de wet en het vergunningenbeleid. “We hebben een kader nodig dat het mogelijk maakt om waterprojecten snel door te voeren. Daarvoor zijn subsidies nodig, maar ook en vooral een eenvoudiger wettelijk kader en de actieve medewerking en begeleiding vanuit de (lokale) overheid zou ons al een heel eind op weg helpen”, klinkt het nog.
Tot slot wijst de belangenorganisatie op de precaire situatie waarin de verwerkende industrie vandaag al opereert. “We voelen nog steeds de gevolgen van de coronapandemie en ook de gevolgen van de oorlog in Oekraïne snijden diep”, vertelt Christophe Vermeulen, CEO van Belgapom. “Al onze inputkosten zijn exponentieel gestegen: grondstoffen, energie, transport, verpakkingen… De bezorgdheid bij onze bedrijven neemt toe over hoe zij dit kunnen blijven betalen. Ons watergebruik inperken zou wel eens de druppel kunnen zijn.”
Chipsfabriek in Veurne investeert 7,5 miljoen euro in waterprojecten
PepsiCo Veurne zet tal van projecten op om de toenemende droogte tegen te gaan. Zo wil de vestiging van de chipsfabriek haar leidingwaterverbruik tegen 2030 doen dalen van 3,5 naar 0,4 liter per kilogram afgewerkt product. In totaal investeert PepsiCo ongeveer 7,5 miljoen euro in de verschillende waterprojecten.
Binnen PepsiCo staat West-Vlaanderen aangemerkt als hoogrisicowatergebied. De productie van chips is zeer waterintensief. Zo is ongeveer 5,5 liter water nodig om een kilogram chips te produceren. Daarom worden er bij PepsiCo extra maatregelen genomen om oplossingen te vinden voor droogte. PepsiCo Veurne investeert zo in de optimalisering van waterverbruik, het opvangen en hergebruiken van hemelwater en het vocht in aardappelen, en slimme monitoring.
Concreet zal PepsiCo haar waterzuiveringsinstallatie uitbreiden. Daarmee moet 95 procent van het gefilterde proceswater worden hergebruikt in plaats van de huidige 50 procent. "Met deze ingreep kunnen we zeker twee liter water per kilogram afgewerkt product hergebruiken", zegt Anke Van de Weyer, plant director PepsiCo Veurne.
Verder start het bedrijf samen met enkele partners een nieuw waternet op om afval- en hemelwater te verzamelen, te zuiveren en te hergebruiken. Ook het vocht in de aardappelen die het bedrijf gebruikt, zal gerecupereerd worden. "Een aardappel bestaat voor zestig procent uit water. Dat water gaat nog te veel verloren als waterdamp door onze schoorsteen. In de toekomst willen we die warmte recupereren, en daarbij ook de watercondens." Met een condensor wordt dan tijdens het productieproces de waterdamp uit de aardappelen opgevangen. Vervolgens wordt het gecondenseerde water gezuiverd voor hergebruik. Zo zal de vestiging in Veurne zo'n 120.000 liter water per dag besparen.
Ook in de fabriek wordt waterverbruik gemonitord. Teams in de fabriek meten voortdurend het waterverbruik op de productielijnen. Dat heeft de laatste twee jaar een waterbesparing van meer dan 10 procent opgeleverd.
Daarnaast zet PepsiCo zich ook in voor het water dat niet gerecupereerd kan worden. "Dat water willen we eigenlijk op een andere manier teruggeven aan de regio. Zo investeren we mee in projecten, zoals met Natuurpunt dat grachten aanlegt om water in het land te houden", aldus Van de Weyer.
Bron: Eigen berichtgeving / Belga
