Duitse autoriteiten blijven gissen naar bron EHEC

Het voorbije weekend bleven Duitse onderzoeksinstituten en autoriteiten gissen naar de oorzaak van de EHEC-epidemie. Rauwe groenten werden opnieuw met de vinger gewezen, maar achtereenvolgens kregen ook een restaurant in de Duitse stad Lübeck, biogasinstallaties, spruitjes en sojascheuten de zwarte piet toegespeeld. De Wereldgezondheidsorganisatie gokte dat vlees wel eens de boosdoener kan zijn.

Vrijdagavond raakte bekend dat nieuwe onderzoeken van het Duitse Robert Koch-Instituut (RKI) de bestaande waarschuwingen jegens rauwe tomaten, komkommers en sla, ondersteunen. De onderzoekers baseerden zich op de vaststelling dat 95 procent van de besmette patiënten minstens één van de drie groentesoorten geconsumeerd had. Tussen de alarmberichten door lanceerde het landbouwministerie in Hannover de aanbeveling om voorlopig geen spruitjes te eten. Kort na de nieuwe vingerwijzing naar groenten werd een restaurant in de Duitse stad Lübeck verdacht als bron van de besmetting. Die denkpiste werd een dag later alweer afgevoerd.

Tot op heden werd de EHEC-bacterie echter noch in Duitsland, noch in een andere lidstaat teruggevonden in stalen van komkommers, sla en tomaten. In het kader van de verscherpte controles in België, vond het Voedselagentschap evenmin een positief staal terug. Het Voedselagentschap hoopt dat deze resultaten zullen helpen om de consument en afnemer Rusland te overtuigen van de kwaliteit van de groenten en het fruit dat op de Europese markt komt.  

Volgens Donato Greco van de Wereldgezondheidsorganisatie WHO moet de oorzaak van de EHEC-besmetting eerder bij vlees dan bij groenten gezocht worden. In één adem nam hij het gebruik van antibiotica in veevoeder op de korrel als oorzaak van resistentie van bacteriën. De Belgische wetenschappers Herman Goossens en Marc Van Ranst reageerden erg kritisch op de uitspraak van de WHO-deskundige. Zij noemden het zinloze speculatie.

"Het zou beter zijn als iedereen gewoon zou zwijgen tot er zekerheid is over de bron van de besmetting", zegt viroloog Van Ranst van Influenza. "Dergelijke speculaties creëren enkel onnodige paniek, zoals we gezien hebben met de komkommers." Ook microbioloog Goossens van UZ Antwerpen vindt de uitlatingen erg kort door de bocht. "Zulke uitspraken zouden ze, op basis van de huidige informatie, beter niet doen."

Vooraleer er van enig bewijs sprake was, werd ook gewezen op het mogelijk gevaar voor de gezondheid vanwege EHEC-kiemen in biogasinstallaties. De ziektekiem zou de verhoogde temperatuur bij hygiënisering van de mest overleven, waarna het restproduct als meststof op het veld gebruikt wordt.

Niet veel later werd een volgende en voorlopig meest actuele waarschuwing de wereld in gestuurd. Sojascheuten uit de Duitse deelstaat Nedersaksen zijn nu kop van jut, ook al ontbreekt een definitief bewijs uit het labo vooralsnog. Dat weerhoudt het deelstaatministerie er niet van om het consumeren van sojascheuten te ontraden.

COMEOS, de federatie van de Belgische handel, en het Voedselagentschap reageren afwachtend op de berichten omtrent de nieuwe mogelijke boosdoener. "Voorlopig lijkt het om een nog niet bewezen hypothese te gaan en is er geen reden om de sojascheuten extra in de gaten te houden", zegt Geert De Poorter van het Voedselagentschap. "We moeten immers zorgen dat er niet wordt hervallen in de fouten die plaatsvonden met de komkommers." Het is nog wachten op meer labo-analyses, maar intussen werden de lidstaten wel op de hoogte gebracht via het RASFF-waarschuwingssysteem.

Door al de heisa kondigt de Verenigde Staten aan dat zij de import van komkommers, sla en tomaten uit Duitsland en Spanje nog steeds toelaten, maar dat zij de groenten wel nauwlettend gaan inspecteren op de EHEC-bacterie. Een woordvoerder van de Amerikaanse Ziektepreventie- en controlecentra liet intussen verstaan dat het aantal verdachte zieken in de VS is opgelopen tot zes.

Onder meer Vlaams minister-president Kris Peeters en Boerenbondvoorzitter Piet Vanthemsche uiten kritiek op de chaotische Duitse communicatie omtrent de besmetting. Duitsland heeft al laten verstaan zelf niet te willen opdraaien voor de economische schade. "Duitsland is het slachtoffer van een epidemie. Dit houdt ons nu bezig", verklaarde de Duitse ambassadeur Reinhard Schäfers. "Voor schadevergoedingen zijn er mechanismen op Europees niveau." Duitsland sprak intussen zijn steun uit voor een Europees noodfonds.