Demir heeft interventieprotocol voor probleemwolven klaar

De minister beseft dat er op de komst van de wolven in Vlaanderen heel wat positieve reacties zijn, maar dat er tegelijk ook opschudding en discussie is. “Terwijl de ene zegt dat de wolven hier absoluut niet meer thuis horen, geeft de andere aan dat wolven als toppredator zelfs een meerwaarde zijn voor het hele ecosysteem. Maar wolven zijn Europees beschermd dus we zijn verplicht om opnieuw te leren samenleven met deze wilde dieren. Aangezien wolven reeds vele decennia niet in Vlaanderen voorkwamen, is dit uiteraard voor sommigen niet vanzelfsprekend”, stelt Demir.

Onduidelijkheid in wolvenplan

Om die reden werd een Vlaams wolvenplan opgemaakt waarin een aantal acties zijn voorzien om het samenleven met de wolf beter te regelen. “Eén van de grote onduidelijkheden in dat plan was tot nu welke gedragingen van een wolf getolereerd kunnen worden en wanner we te maken hebben met een effectieve probleemwolf”, legt ze uit. Om dit te verduidelijken, maakte het Agentschap Natuur en Bos (ANB), na overleg met de verschillende betrokken actoren, een Vlaams interventieprotocol dat het onderscheid tussen beide moet verduidelijken.

Daarvoor haalde ANB inspiratie in het buitenland. “Er werd een voorbereidende studie uitgevoerd waarin werd nagegaan hoe in zes andere Europese lidstaten (Nederland, Duitsland, Frankrijk, Italië, Polen en Zweden) met probleemsituaties wordt omgegaan. In sommige van deze lidstaten zijn de wolven nooit uitgestorven, in andere zijn er reeds sinds 20 jaar opnieuw wolvenroedels. Op basis van de studie werd een Vlaams kader opgesteld, rekening houdend met de specifieke, ruimtelijke situatie in Vlaanderen”, legt Zuhal Demir uit.

Problematische situatie of probleemwolf?

De grootste conflicten kunnen zich situeren tussen wolven en mensen, tussen wolven en honden, en tussen wolven en vee. Toch is een als problematisch ervaren situatie niet meteen gelijk aan een probleemwolf, zo blijkt uit het interventieprotocol van ANB. “Soms kan een situatie die als gevaarlijk aanvoelt, voortkomen uit natuurlijk gedrag van wolven en is die situatie dus feitelijk ongevaarlijk voor mensen”, klinkt het.

Via het nieuwe protocol komt er volgens Demir een duidelijk en effectief beleid ten aanzien van mogelijke en effectieve probleemsituaties in relatie tot wolven. “Probleemsituaties en probleemwolven vergen een verschillende aanpak die afhankelijk is van de situatie. Terwijl bij een probleemsituatie de focus vooreerst ligt op bijsturing en opvolging, zal bij een probleemwolf acuut een drastische maatregel genomen dienen te worden. Voor elk mogelijk gedrag wordt het risico ingeschat en worden hier vervolgens één of meerdere maatregelen aan gekoppeld” aldus de minister.

4 x probleemwolf

Slechts in vier gevallen kan er gesproken worden over een probleemwolf en kunnen drastische maatregelen genomen worden:

• Bewezen hybriden, kruisingen tussen wolven en honden, worden verwijderd uit de natuur. Enkel het Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek (INBO), als lid van het Central European Wolf Consortium, is bevoegd om een wolf als een hybride te kwalificeren.

• Wolven die meermaals actief mensen benaderen tot op korte afstand, waarbij de ontmoeting allerminst toevallig is en waarbij het initiatief tot het steeds maar verkleinen van de afstand tussen mens en wolf overduidelijk uitgaat van de wolf, mogen verwijderd worden. Het gaat hier geenszins om toevallige ontmoetingen op korte afstand (bijvoorbeeld een wolf die de straat oversteekt nabij woongebied), want die komen vaak voor en zijn perfect normaal, of om wolven die zich veilig lijken te voelen op korte afstand van mensen en niet meteen weglopen. “Het gaat om wolven die een duidelijke keuze zouden maken om actief naar mensen toe te gaan en die zich overduidelijk aangetrokken voelen tot mensen of tot hun aangelijnde honden, ongeacht wat daarvoor de exacte reden is. Dergelijk gedrag werd bij de Vlaamse wolvenroedel nog niet opgemerkt”, luidt het.

• Wolven die meermaals goed beschermd vee aanvallen en die steeds opnieuw goed uitgevoerde, correct werkende preventiemaatregelen weten te overwinnen. Op het ogenblik dat alle preventiemogelijkheden zijn uitgeput, mogen deze dieren verwijderd worden. Daarbij moet het gaan om preventiemaatregelen die hun deugdelijkheid al hebben bewezen en waarover brede consensus bestaat, dus geen experimentele maatregelen of maatregelen waarvan de werking niet vaststaat. “Ook dergelijke gevallen zijn nog niet opgemerkt”, klinkt het.

• Wolven die zich systematisch richten op het doden van honden binnen de omheining van een erf of tuin. Op het ogenblik dat alle preventiemogelijkheden zijn uitgeput, mogen deze dieren verwijderd worden.

Onbeschermd of slecht beschermd vee

In  gevallen waarin de wolf bijvoorbeeld onbeschermd of slecht beschermd vee doodt of verwondt, is geen sprake van een probleemwolf. “Dan is er enkel sprake van een probleemsituatie waardoor andere maatregelen gepast zijn. Denk daarbij aan het verwijderen van voedselbronnen door preventieve wolvenomheiningen te plaatsen. Vlaanderen subsidieert 80 procent van die plaatsing”, aldus Demir. Volgens haar kunnen veel van de conflicten die zich vandaag voordoen relatief gemakkelijk voorkomen worden door wolfwerende omheiningen te plaatsen. “Ik roep veehouders dit effectief te doen.”

Tot slot stelt de minister dat het protocol periodiek zal geëvalueerd worden en waar nodig zal bijgestuurd worden op basis van nieuwe wetenschappelijke inzichten en concrete voorvallen.

Nauw overleg met alle stakeholders?

Waar Demir benadrukt dat het protocol voor probleemwolven werd opgemaakt in nauw overleg met onder meer de landbouwsector, liet Boerenbond eerder deze week in een persbericht weten dat het niet tevreden is met de aanpak die werd gevolgd. “Nadat we in november onze opmerkingen over dit protocol deelden, stelde ANB dat er een vervolgoverleg zou plaatsvinden met alle stakeholders. Dat is er nooit geweest”, zegt voorzitter Sonja De Becker.

Boerenbond was dan ook verbaasd dat het via de media moest vernemen dat het protocol klaar is. “Dit is een bedenkelijke manier van werken die het draagvlak omtrent de aanpak van probleemwolven niet ten goede komt”, stelde de organisatie.