Deense varkenscoöperaties onder druk

De coöperatieve solidariteit tussen de Deense varkenshouders staat onder druk. Het verschil in producentenprijs tussen Duitsland en Denemarken is te lang te groot geweest. Een toenemend aantal Deense varkenshouders keert de coöperaties de rug toe en exporteert de varkens naar Duitsland, waar de opbrengsten hoger zijn dan in Denemarken. De lange opzegtermijn van twaalf maanden en de sancties bij terugkeer bij de coöperatie remmen dit proces enigszins af.

De voorzitter van de Deense Slachterijen voorspelde dat de Deense varkenshouders in 2006 een prijsdaling met ongeveer 6 eurocent tot 1,10 euro per kilo te wachten staat. Dit terwijl alle kosten pas gedekt zijn vanaf 1,25 euro per kilo. Voor veel varkenshouders is dit voldoende reden om zich los te maken van de coöperatie en slachtvarkens en biggen te exporteren naar Duitsland. Enkel voor kleine boeren is het nog een te grote stap om zich los te maken uit de zekerheid van de coöperatie. Wanneer ze na levering aan Duitsland weer aan de Deense coöperaties gaan leveren, ontvangen ze gedurende de eerste drie maanden een lagere prijs. Maar voor steeds meer grote varkenshouders weegt de hoge Duitse prijs ruimschoots tegen dit risico op.

Na decennia van onafgebroken groei in het aantal slachtingen in Denemarken is nu een daling waar te nemen. Steeds meer varkenshouders exporteren hun biggen naar Polen of Duitsland om te profiteren van een hogere betaling. De export van levende varkens is gestegen van 1,3 miljoen in 2001 naar 1,8 miljoen in 2002, 1,9 miljoen in 2003 en 2,3 miljoen in 2004. In 2005 is dit aantal opgelopen tot ongeveer 3,3 miljoen dieren. In één jaar tijd hebben de Deense slachterijen dus genoegen moeten nemen met één miljoen minder varkens.

Danish Crown, goed voor een jaaromzet van 5,9 miljard euro, betreurt het verlies des te meer omdat een groot deel van de varkens terechtkomt bij de Amerikaanse concurrent Smithfield. Dit bedrijf kent een jaaromzet van 9,3 miljard euro. Smithfield koopt de Deense biggen, die bekend staan om hun hoge kwaliteit, via Deense agenten en exporteert ze naar Polen. Daar worden ze vetgemest bij varkenshouders die een contract hebben met Animex, de Poolse dochter van Smithfield. Daarnaast probeert Smithfield ook Deense varkenshouders naar Polen te lokken.

Het Deense bedrijf TiCan heeft ook een ingenieuze internationale strategie ontwikkeld. Het bedrijf produceert en slacht varkens in Denemarken, maar verwerkt deze in Polen en het Verenigd Koninkrijk. TiCan neemt de slacht van 7,5 procent (1,7 miljoen) van de Deense varkens voor zijn rekening. Een Poolse vleesverwerker verdient maar 2,93 euro per uur, terwijl het Deense uurtarief 29,93 euro bedraagt. In Polen wordt het vlees onder meer verwerkt tot ham, die vervolgens naar het Verenigd Koninkrijk wordt gestuurd waar de verpakkingslijn van TiCan de hammen snijdt en verpakt.