De Landgenoten haalt inspiratie in Frankrijk om grond voor bioboeren te vereenvoudigen

De stichting kijkt ook al enkele jaren richting publieke grondeigenaren als mogelijke bondgenoten om bioboeren een zekere toegang tot grond te bieden. Er zijn publieke grondeigenaren op verschillende bestuursniveaus: gemeenten, steden, OCMW’s, intercommunales, provincies enzovoort. “Vooral bij de steden en gemeenten bespeuren we sinds enkele jaren een innovatieve houding ten aanzien van de landbouwgronden in hun eigendom”, duidt De Landgenoten. “Leuven en Gent, om er maar twee te noemen, lanceerden al enkele oproepen om hun gronden te laten beheren door boeren met een innovatief en maatschappelijk waardevol landbouwproject. Vaak ligt er een focus op lokale voedselvoorziening en op ecologische praktijken.”

Volgens de stichting kunnen er paralellen getrokken worden tussen deze focus en de beleidsdoelstellingen die het bestuur zichzelf heeft opgelegd inzake voedselstrategie, klimaat- en waterbeleid, sociale integratie en lokale tewerkstellingen. “Steden die aan de slag gaan met de duurzame ontwikkelingsdoelen (SDG’s) van de Verenigde Naties merken al gauw dat landbouwgrond hierin een ondersteunende rol kan spelen. Publieke besturen kunnen daarbij opereren vanuit hun rol als grondeigenaar, maar ook als facilitator of regulator”, stelt De Landgenoten.

“Het valt op dat diverse besturen gelijkaardige acties opzetten: ze installeren agro-ecologische of bioboeren op hun gronden, organiseren een wekelijkse boerenmarkt, voorzien in opleidingen voor nieuwe boeren of in zogenaamde 'incubator farms' waar boeren voor langere tijd kunnen proefdraaien, een gedeelde verkoophal of verwerkingseenheid en ze kopen zelf lokale en biologische voeding aan”, gaat de stichting verder. “Vooral dat laatste is in Frankrijk aan een opmars bezig. Scholen liggen onder het beheer van steden en gemeenten en sinds 2018 stelt de wet Egalim dat 20 procent van de schoolmaaltijden biologisch moet zijn en 50 procent kwaliteitsvoeding. Die wet begint effect te hebben.”

Met de creatie van Ferme de l’Envol onderzocht de agglomeratie tegelijk hoe het ook andere boeren en burgers kon betrekken bij een transitie naar een meer duurzame landbouw. Ze ontwikkelde een plan van aanpak waarbij boeren advies krijgen over diverse aspecten als diversificatie van het inkomen, aanpassing van landbouwpraktijken en het zoeken van grond. Aan burgers worden nieuwe eetgewoonten aangeleerd, onder meer door lokale en duurzame voedingswaren te promoten en makkelijk toegankelijk te maken. Ten slotte wordt over sectoren heen een training voorzien om boeren, cateraars, retail en onderzoek mee in de transitieboot te trekken.

Haar stad is nochtans niet aan haar proefstuk toe, laat De Landgenoten weten. “Gent heeft al tien jaar een voedselstrategie die ontstond vanuit het stedelijke klimaatplan en sinds 2023 ook een landbouwvisie. Wekelijks kan je er naar negen boerenmarkten, en heeft het acht CSA-boerderijen en meer dan 100 afhaalpunten voor lokale groenten. De Oost-Vlaamse hoofdstad kan met recht en rede één van de pioniers genoemd worden in deze thematiek”, looft De Landgenoten.

Om ruimte te creëren voor de visievorming rond het Gentse grondbeleid werd ook een moratorium op de verkoop van OCMW-landbouwgrond ingesteld. “Dat is geen eenvoudige oefening”, stelt Eva. ”Velen binnen de stad en het OCMW zijn het erover eens dat de verkoop van landbouwgrond in feite niet de juiste oplossing is. Maar de investeringsnoden van het OCMW voor sociale doelen zoals sociale huisvesting en woonzorgcentra zijn groot. En daar moet een oplossing voor gevonden worden die ook op lange termijn werkt.”