EU wil verzwakte wijnbouw terug laten sprankelen met nieuw plan
nieuwsDe Europese wijnsector blijft op wereldvlak toonaangevend, maar achter die dominante positie schuilen groeiende structurele problemen. Terwijl de Unie goed is voor het grootste deel van de wereldwijde productie en consumptie, daalt de vraag al decennialang, worden exportmarkten instabieler en zorgt klimaatverandering voor toenemende onzekerheid. Met een nieuw maatregelenpakket wil de Europese Commissie de sector nieuw leven in blazen en het economisch en sociaal belang van wijn in Europa veiligstellen.
De Europese Unie is wereldleider in zowel wijnproductie als -consumptie. In 2023 kwam meer dan 60 procent van alle wijn wereldwijd uit EU-landen. Daar durft Europa zelf ook al eens een glaasje van te proeven, want bijna de helft van de wereldwijde wijnconsumptie vindt plaats binnen op het Europees vasteland. De EU heeft van wijn ook een lucratief exportproduct gemaakt. In 2024 was het de op twee na grootste agrovoedingssector qua export, goed voor maar liefst acht procent van de totale uitvoerwaarde van Europese landbouw- en voedingsproducten.
En hoewel de Europese Unie heer en meester is van de wijn, worstelt de sector steeds meer met ondertussen structureel geworden problemen. De wijnconsumptie binnen Europa zit al 30 jaar in dalende lijn, traditionele exportmarkten wankelen onder geopolitieke verschuivingen en klimaatverandering maakt de oogst onvoorspelbaar.
Om de sector veerkrachtiger en toekomstbestendig te maken, stelt de Commissie een pakket maatregelen voor. Daarmee wil ze wijnproducenten helpen hun productie af te stemmen op een veranderende markt en klimaatuitdagingen het hoofd bieden. Het plan moet niet alleen het concurrentievermogen van de sector versterken, maar ook de maatschappelijke relevantie behouden van de Europese wijnsector en de leefbaarheid van veel plattelandsgebieden ondersteunen. Veel Europese rurale gebieden zijn afhankelijk van jobs in de wijnsector.
Overproductie tegengaan en wijntoerisme stimuleren
Het plan geeft lidstaten meer slagkracht om overproductie aan te pakken. Zo mogen ze ingrijpen met maatregelen zoals het rooien van overtollige wijnstokken of het vroegtijdig verwijderen van onrijpe druiven. Ook krijgen ze meer ruimte om aanplantvergunningen af te stemmen op hun eigen noden, zowel nationaal als regionaal.
Daarnaast voorziet de Commissie extra steun voor investeringen die de sector beter wapenen tegen klimaatverandering. Er komt ook aandacht voor alcoholarme en alcoholvrije wijnen, deze moeten aantrekkelijker worden om zowel te produceren als te consumeren. Tot slot wil de EU wijntoerisme versterken. Producentengroeperingen die wijnen met een beschermde geografische aanduiding beheren, kunnen ondersteuning krijgen om toeristische initiatieven uit te bouwen.
Het voorstel moet nu nog worden voorgelegd aan het Europees Parlement en de Raad. Als er een akkoord wordt bereikt, kunnen de voorstellen worden opgenomen in de EU-wetgeving.
Extra dreiging voor wijnproducenten: tarievenoorlog met VS
De Commissie komt met haar plan net wanneer de Europese wijnhuizen de invoering van Trumps nieuwe tarieven in vrees afwachten. Als reactie op de Europese importtarieven op onder meer Amerikaanse Kentucky bourbon, dreigde de Amerikaanse president met een tarief van 200 procent op alle wijnen en gedistilleerde dranken. "Dit zou de Amerikaanse markt de facto afsluiten voor wijnproducenten uit de EU", reageerde Ignacio Sánchez-Recarte aan de nieuwswebsite Politico. Sánchez-Recarte staat aan het hoofd van het Europees Comité van Wijnbouwondernemingen (CEEV). "Voor elke wijnproducent in Europa is de VS de grootste markt. Er is geen alternatief in omvang, noch in inkomensniveaus.”
De VS is een netto-importeur van wijn, met Frankrijk en Italië als de belangrijkste leveranciers in termen van waarde. In 2023-2024 nam de Verenigde Staten 28 procent van de totale EU-wijnexport voor hun rekening, wat neerkomt op 4,53 miljard euro. Er wordt verwacht dat de VS op 2 april nieuwe tarieven zal uitspreken tegenover de Europese Unie. Dan zal duidelijk worden welke impact de nieuwe invoerrechten zullen hebben op de markt. De dreiging van Trump liet Europese alcoholaandelen alvast kelderen, waaronder die van sterke drankenproducenten Campari en Pernod Ricard.
