Brexitsaga duurt voort: Johnson stelt stemming uit

Terwijl heel Europa zaterdag met argusogen klaar zat om de stemming over de brexitdeal tussen de Britse premier Boris Johnson en de Europese Unie te volgen, toverde diezelfde Johnson een nieuwe truc uit zijn hoed. De ‘meaningful vote’ was volgens hem zinloos geworden omdat het parlement diezelfde dag een amendement goedkeurde dat bepaalde dat de premier bij de EU brexituitstel moest gaan vragen tot 31 januari. De stemming over de brexitdeal is opnieuw verschoven naar volgende week.

Op 11 dagen voor de deadline is het onduidelijkheid troef waar het naartoe gaat met de brexit. Premier Johnson liet de stemming in het Britse Lagerhuis die voorzien was voor zaterdag niet doorgaan. Ondertussen stuurde hij wel een brief met de vraag om uitstel tot 31 januari naar de EU, zoals het Parlement hem verplichtte. Die brief werd niet ondertekend door de premier en meteen daarna stuurde hij nog twee brieven. In één daarvan vermeldde hij aan de EU dat hij uitstel geen goed idee vindt omdat het de belangen van Europa en het Verenigd Koninkrijk zou schaden. De derde brief kwam van de permanente vertegenwoordiger van de EU in het Verenigd Koninkrijk Tim Barrow om meer uitleg te geven bij de vorige twee brieven.

De Europese president Donald Tusk liet intussen weten dat hij de brieven ontvangen heeft. Zondagochtend kwamen de Europese ambassadeurs bijeen voor een kort overleg. Ze beslisten de procedure voor Europese ratificatie verder te zetten. De juridisch bijgeschaafde tekst moet formeel worden afgeklopt en overgedragen worden naar het Europees Parlement. “Wat donderdag werd goedgekeurd, blijft op tafel”, klinkt het. Maar de brexitdeal moet niet alleen in het Britse Parlement worden goedgekeurd, ook de Europese parlementsleden moeten hun fiat geven. Zij willen dit pas doen nadat de Britten zich hebben uitgesproken over het akkoord. De kans dat het Europees Parlement nog dwars gaat liggen als het Britse Parlement zich akkoord heeft verklaard, is volgens De Tijd nihil.

Professor Europese politiek Hendrik Vos ziet nog vier scenario’s mogelijk. Het zou kunnen dat er toch nog gestemd wordt over het brexitakkoord van premier Johnson, voor de deadline van 31 oktober. Als dat gebeurd, dan kan de brexit doorgaan, eventueel met een kort technisch uitstel. Professor Vos ziet dit nog steeds als een realistisch scenario omdat de angst voor een no-deal-brexit sluimert. “Bovendien treedt er een zekere brexit-moeheid op onder de parlementsleden”, klinkt het.

Een nieuw referendum is het tweede mogelijke scenario. Dat kan volgens Vos als er een nieuw amendement aan het akkoord wordt toegevoegd waarin staat dat het nieuwe akkoord dat goedgekeurd is door het parlement, eerst nog moet voorgelegd worden aan de bevolking in de vorm van een referendum. “Als in dit referendum tegen de brexit wordt gestemd, bestaat de kans dat het Verenigd Koninkrijk alsnog in de EU blijft”, zei de professor in het VRT-journaal.

Een derde scenario bestaat uit uitstel, zoals Johnson verplicht werd te vragen bij de EU door het Brits Parlement. “De eerste aanzet daartoe is gegeven door de niet ondertekende brief van de premier aan de EU. Als er voor 31 oktober niet meer gestemd wordt over de nieuwe deal met de EU, dan is dit een realistisch scenario”, aldus Vos. Hij verwacht dat het een lang uitstel zal zijn, misschien zelfs tot de zomer, met in tussentijd ook nieuwe verkiezingen in het Verenigd Koninkrijk.

Als laatste scenario is er de no-deal-brexit. Professor Vos schat de kans op een no-deal-brexit echter wel klein in, vooral door de brief die premier Johnson heeft gestuurd naar de EU. Het vermijden van een no-deal kan erg belangrijk zijn voor de Vlaamse agrovoedingssector. Groot-Brittannië is de vierde grootste afnemer van Vlaamse agrovoedingsproducten, zoals zuivel, landbouwmaterieel en aardappelbereidingen. In 2018 ging het om een bedrag van 2,2 miljard euro aan voedingsproducten en dranken die vanuit België richting het Verenigd Koninkrijk gingen.