Borsus plant particulier verbod op verkoop glyfosaat

Nadat Vlaams minister Joke Schauvliege had aangegeven werk te willen maken van een verbod op het particulier gebruik van glyfosaat, laat nu ook federaal landbouwminister Willy Borsus weten een verbod op het op de markt brengen van herbiciden bestemd voor particulieren – inclusief glyfosaat – te plannen, met uitzondering van biopesticiden. Voor het professioneel gebruik verandert er voorlopig niets. Volgens Borsus verantwoordt niets nog het gebruik van herbiciden door particulieren, "gelet op de balans nut/risico". Hij oppert daarbij enkele mogelijke alternatieven – zoals een onkruidbrander, biopesticiden of "mechanisch werk" – om onkruid te lijf te gaan.

Na een debat in de Kamer met verschillende vragen rond de glyfosaatheisa aan het adres van federaal minister Willy Borsus, en een dag na de aankondiging van minister Schauvliege om particulier glyfosaatgebruik aan banden te leggen, deelt Borsus mee een verbod op de particuliere verkoop van glyfosaat te plannen. Het in de handel brengen is namelijk nog steeds federale materie. Borsus geeft aan een besluit uit te willen werken "dat het op de markt brengen en dus het gebruik verbiedt van herbiciden bestemd voor particulieren, met uitzondering van biopesticiden en basisstoffen zoals azijn".

Tegelijk komt er een verbod op de zogenaamde CMR2-producten. Dat zijn herbiciden, insecticiden en fungiciden die erkend zijn als producten met mogelijk kankerverwekkende of mutagene effecten of een impact op de vruchtbaarheid of de ontwikkeling van het ongeboren kind. "Deze twee productgroepen zullen dus niet meer verkocht of gebruikt kunnen worden in het kader van een niet-professioneel gebruik", aldus Borsus. Hij kadert de beslissing in zijn "wil om het gebruik van pesticiden terug te dringen, het gebruik van bio-alternatieven aan te moedigen en het voorzorgsbeginsel toe te passen".

Ondanks de nadrukkelijke vraag van onder meer oppositiepartij sp.a voor een uitfasering van het gebruik door professionele gebruikers, verandert er voor landbouwers voorlopig niets. "Er zullen andere maatregelen worden genomen in de toekomst in het kader van dit plan over het professionele gebruik, in overleg met de gewesten, de verschillende sectoren en de deskundigen", aldus minister Borsus. Hij heeft het daarbij niet zozeer over een verbod, maar over nieuwe beschermingsmaatregelen ten aanzien van woningen, versterkte voorzorgsmaatregelen en een risico-evaluatie.

Borsus kwam tijdens het debat in de Kamer ook terug op de Monsanto Papers. Hij heeft zijn administratie gevraagd om na te gaan welke impact dat heeft gehad op de besluitvorming van de overheid. De administratie zal onderzoeken "of de aan- of afwezigheid van andere gelijkaardige studies de mening over de kwestie zouden kunnen wijzigen". Borsus droeg zijn administratie ook op om het nodige te doen opdat op Europees niveau hetzelfde zou gebeuren. "Ik heb altijd gezegd dat ik waakzaam zou blijven en dat het voorzorgsbeginsel nauwgezet moest worden toegepast. Dat is wat ik vandaag doe", besluit Borsus.

Eén van de vraagstellers, federaal parlementslid Anne Dedry (Groen), reageert dat de publicatie van de Monsanto Papers eindelijk veel ogen openden. Dedry: "Tot voor kort waren minister Borsus, zijn collega De Block en premier Michel nog believers van de EFSA-studies. Dankzij de publicatie van de Monsanto Papers zijn nu eindelijk veel ogen geopend. Dit is eindelijk een goede stap van Borsus, maar zoals ook toxicoloog Tytgat terecht opmerkte, wordt het overgrote deel van de glyfosaat in de landbouw gebruikt." Partijgenoot en Europarlementslid Bart Staes vult aan dat het Europees Parlement op initiatief van de groene fractie half februari een resolutie goedkeurde die pleit voor een grotere beschikbaarheid van biologische pesticiden als alternatief voor conventionele gewasbeschermingsmiddelen. Ook Karin Jiroflée (sp.a) ondervroeg de minister want zij stelde vorig jaar reeds voor om de verkoop van Roundup en aanverwanten uit voorzorg aan banden te leggen.

Op verschillende banken in de Kamer klonk applaus voor het besluit van minister Borsus, maar Boerenbond laat alvast weten geen voorstander te zijn van een verbod. "Roundup is een belangrijk product voor onze sector", zegt woordvoerder Anne-Marie Vangeenberghe. "Het gebruik ervan zomaar stopzetten zal voor ons dus niet evident worden. Als er dan toch een verbod bij professionelen wordt ingesteld, dan hoop ik vooral dat die beslissing genomen wordt op basis van wetenschappelijke argumenten en niet op basis van emoties. Want ik heb de indruk dat het debat momenteel vooral emotioneel verloopt. Er zijn wel andere producten, maar die zijn minder efficiënt. Sommige producten kunnen bijvoorbeeld slechts tijdelijk als alternatief dienen, omdat de planten er een resistentie tegen kweken.”

Greenpeace van zijn kant ziet een belangrijk strijdpunt verwezenlijkt. "Dit is fantastisch nieuws", aldus Muriel De Pauw van Greenpeace. "We zijn heel blij met deze mooie overwinning voor de gezondheid en het milieu. Greenpeace en ook andere organisaties en burgers dringen al heel lang aan op een verbod op de verkoop van glyfosaat. Na twee jaar neemt de federale regering nu eindelijk haar verantwoordelijkheid. Het is spijtig dat de retailsector dat nooit heeft gedaan door de producten zelf uit de winkelrekken te nemen. Het verbod voor particulieren is alleszins een eerste belangrijke stap. Maar het is ook belangrijk dat op termijn zal worden bekeken om glyfosaat ook binnen de landbouwsector te verbieden."

De retail die Greenpeace viseert laat bij monde van handelsfederatie Comeos weten dat het vooral belangrijk is dat er een geharmoniseerd wettelijk kader bestaat. "We volgen de wet, maar die moet wel duidelijk en liefst uniform zijn", aldus Hans Cardyn, communicatieverantwoordelijke van Comeos. Het feit dat elk gewest apart maatregelen neemt – Wallonië en Brussel hadden eerder al beslist een verbod op particulier gebruik in te stellen – draagt volgens Comeos alleen maar bij tot de verwarring. Tot slot stelt Comeos zich ook vragen bij de doeltreffendheid van de maatregel zelf. "Uit alle onderzoeken blijkt dat de landbouwsector de grootverbruiker is van glyfosaat, niet de particulier. Dat de voorgestelde maatregelen net de particulier viseren, is dan ook absurd. Er wordt met een kanon op een mug geschoten."