"Beweging naar rechts kan Green Deal verder doen bijsturen"
duidingDe Europese verkiezingen hebben niet de verwachte ruk naar rechts opgeleverd. De extreemrechtse partijen boekten wel winst, maar die bleef al bij al beperkt. Volgens afscheidnemend Europarlementslid Tom Vandenkendelaere (cd&v) kan dit wel een cruciale impact hebben op de landbouw. “Voor bepaalde dossiers binnen de Green Deal kan er een meerderheid aan de rechterzijde ontstaan waar met een nuchtere blik naar zaken gekeken worden, eerder dan aan de linkerzijde zoals in de voorbije legislatuur.” Ook het feit dat de doorgaans pro-boerenfractie EVP tien zetels winst boekt, kan volgens Vandenkendelaere in het voordeel van de landbouw spelen.
De christendemocratische Europese Volkspartij (EVP), de partij van de huidige voorzitter van de Europese Commissie Ursula von der Leyen, blijft met 186 zetels de grootste partij in het Europese halfrond en boekt zelfs een winst van tien zetels. Op de tweede plaats volgt de Progressieve Alliantie van Socialisten en Democraten met 135 (-4) van de 720 zetels. De radicaal-rechtse ID-fractie wint 9 zetels en komt uit op 58.
Alhoewel de ruk naar extreemrechts hiermee uitblijft, is er wel degelijk sprake van een verrechtsing in het Europees Parlement. Tegenover de winst van de EVP en de rechtsextremisten leiden de groenen en de liberalen sterke verliezen. De Groenen/Vrije Europese Alliantie daalt met 18 zetels naar 53, terwijl Renew Europe, waartoe Open Vld behoort, met 23 zetels zakt en op 79 uitkomt.
Met deze resultaten is de kans groot dat Ursula von der Leyen zichzelf kan opvolgen als voorzitter van de Europese Commissie. Afscheidnemend Europarlementariër Tom Vandenkendelaere die namens cd&v tot de EVP-fractie behoorde, acht de kans groot dat EVP samen met de sociaaldemocraten en de liberalen andermaal opnieuw een ‘grote coalitie’ gaat vormen. Een coalitie met extreemrechtse partijen ziet hij niet gebeuren.
Rechtse flank als drukmiddel
Wel kan de grotere aanwezigheid van (extreem)rechtse partijen voor EVP als drukmiddel dienen om bepaalde toezeggingen af te dwingen van de grote coalitiegenoten. Dat kan onder andere doorwegen op dossiers binnen de Green Deal, die met wisselende meerderheden door het parlement geduwd kunnen worden. “De rechtse partijen hebben een nuchtere kijk op deze Green Deal-dossiers waardoor de scherpe kanten er wel eens af kunnen gaan”, voorspelt Vandenkendelaere die zijn zitje in het Europees Parlement afstaat aan Wouter Beke.
Met twee zetels behaalde cd&v hetzelfde resultaat op Europees vlak als vijf jaar geleden en is daarmee de derde grootste Vlaamse partij. Vlaams Belang haalde nipt de meeste stemmen in Europa en neemt net zoals N-VA drie zetels in. Vooruit stijgt van 1 zetel naar 2, Open Vld zakt van 2 naar 1, Groen behoudt zijn zetel en PVDA behaalt voor het eerst een zetel.
Meer commissarissen voor EVP
Het feit dat EVP tien zetels wint, zou volgens Vandenkendelaere eveneens positief kunnen zijn voor de landbouw. “Het soortelijk gewicht van een Europese partij heeft ook een impact op het aantal commissariaten.” Als het aan hem lag, zou EVP in ieder geval moeten trachten om de beleidsdomeinen milieu/klimaat, industrie en landbouw binnen te halen.
Of dit gaat lukken is echter de vraag. “Het spel van de verdeling loopt volop“, vertelt Giel Boey, internationaal beleidsadviseur bij Boerenbond. Hij wijst op de kandidatuur van de Spaanse socialiste Teresa Ribera voor de positie van commissaris Green Deal. “Ribera laat zich erg kritisch uit over de toezeggingen die Von der Leyen heeft gedaan op het gebied van klimaat, milieu en natuur. Zij kan de teugels mogelijk weer proberen aanhalen.”
Boey is minder uitgesproken over het perspectief van de landbouw. De EVP toonde zich voor de verkiezingen alvast ontvankelijk voor de landbouwlobby. In reactie op de boerenprotesten werden tal van toezeggingen gedaan en werd het klimaatbeleid, de Green Deal, bijgestuurd. “De coalitieonderhandelingen zullen uitwijzen of deze mildere koers standhoudt. Het is in elk geval cruciaal om een meer realistische koers te varen, hopelijk hebben ondertussen alle Europese partijen dat begrepen.” De volgende stap in het politieke proces in Brussel is de aanstelling van een nieuwe commissievoorzitter, die op zoek moet naar een nieuwe meerderheid in het Europees Parlement en zal hiervoor compromissen moeten sluiten.
Frankrijk en Duitsland
Waar het Europese succes van extreemrechts op Europees niveau uitbleef, behaalde het in Frankrijk wel een eclatante overwinning. Rassemblement National (RN) van Marie Le Pen behaalde 30 zetels, dubbel zoveel als de partij van premier Emmanuel Macron. De Franse president greep deze uitslag aan om vervroegde verkiezingen voor het Franse parlement uit te schrijven.
In een ander belangrijke Europees land, Duitsland, won het CDU, de partij van Von der Leyen, andermaal de Europese verkiezingen. De christendemocraten blijven de grootste partij met 23,5 procent van de stemmen. De radicaal-rechtse Alternative für Deutschland(AfD) steeg naar de tweede plek met 16,5 procent van de stemmen. AfD is recent nog uit de ID-fractie gezet na uitspraken van lijsttrekker Maximilian Krah over SS'ers.
BoerBurgerBeweging
Volgens Boey is ook de beslissing waar de nieuwe en ongebonden partijen zich bij aansluiten, van invloed op de besluitvorming. In Nederland hebben BoerBurgerBeweging (BBB) en Nieuw Sociaal Contract (NSC) alvast aangegeven hun karretje aan EVP te willen hangen. Op deze manier krijgen de boeren binnen deze fractie alvast extra lobbykracht. BBB behaalde namens Nederland 2 zetels in het Europese Parlement, terwijl PVDA-GroenLinks, de partij van de architect van de Green Deal Frans Timmermans met 8 zetels de grootste werd.
De Vlaamse verkozenen in het Europees Parlement
Tom Vandendriessche (Vlaams Belang)
Barbara Bonte (Vlaams Belang)
Gerolf Annemans (Vlaams Belang)
Johan Van Overtveldt (N-VA)
Assita Kanko (N-VA)
Kris Van Dijck (N-VA)
Wouter Beke (cd&v)
Liesbet Sommen (cd&v)
Bruno Tobback (Vooruit)
Kathleen Van Brempt (Vooruit)
Sara Matthieu (Groen)
Hilde Vautmans (Open Vld)
Rudi Kennes (PVDA)
Bron: Eigen berichtgeving
