België moet klimaatinspanningen opschroeven van Europese Commissie

Volgens de Commissie zal België volgens het huidige plan de uitstoot in sectoren als transport, gebouwen en landbouw tegen 2030 slechts met 42,6 procent kunnen indijken, terwijl van ons land een inspanning van 47 procent is gevraagd (in vergelijking met 2005). Ze vraagt dan ook "kostenefficiënte bijkomende maatregelen" om "de geraamde kloof van 4,4 procentpunten te overbruggen", zo luidt het in de aanbevelingen.

Daarnaast moet België inzake hernieuwbare energiebronnen "de ambitie aanzienlijk verhogen". De Europese Unie heeft als bindende doelstelling om het aandeel van hernieuwbare energie in de eindconsumptie tegen het einde van het decennium te verhogen tot 42,5 procent. In dat kader wordt van België verwacht dat het zijn aandeel opkrikt tot 33 procent van de eindconsumptie, maar dat zou in het huidige plan blijven steken op 21,7 procent.

Ook inzake energie-efficiëntie zou België volgens de Commissie nog een tandje moeten bijsteken om bij te dragen aan de Europese doelstelling. De finale Belgische energieconsumptie zou tegen 2030 uitkomen op 29,9 megaton olie-equivalent (Mtoe), terwijl de Commissie een consumptie van 28,8 Mtoe zou wensen. Wat de opslag van CO2 door onder andere bossen, bodems en planten betreft, zit ons land wel op koers om de doelstelling te halen.

De Commissie staat ook stil bij de Belgische afhankelijkheid van fossiele brandstoffen en de import. "Het plan voorziet in dit opzicht geen verbeteringen, waarbij het aandeel van fossiele brandstoffen en de afhankelijkheid van de import tegen 2030 enkel verder zal toenemen", klinkt het. Inzake energiearmoede mist de Commissie dan weer een diepgaande analyse van de sociale impact. Het plan treedt ook niet in detail over de middelen die in ons land worden vrijgemaakt om een "rechtvaardige transitie" te ondersteunen, stelt de Commissie.

Maar de Commissie ziet ook positieve elementen. Zo is er gepaste aandacht voor de beperking van de uitstoot van andere broeikasgassen, zoals methaan in de landbouw, N20 in de industriële productie en F-gassen in de industrie en huishoudens. Ze verwelkomt de samenwerking met de buurlanden voor de productie van offshore hernieuwbare energie in de Noordzee, en de stimuli om de positie van de consument op de markt te versterken via vraagsturen, energiedelen en energiegemeenschappen.

Onderlinge onenigheid

De indiening van de nationale plannen kadert in de Europese doelstelling om de uitstoot van broeikasgassen met 55 procent te verminderen tegen 2030 (in vergelijking met 1990). Dat België extra huiswerk krijgt, is geen verrassing. De deelstaten zijn het immers oneens over de verdeling van de klimaatinspanningen. Zo wou de Vlaamse regering zich niet engageren tot een grotere inspanning dan 40 procent, wat de uitstoot in sectoren als verkeer en gebouwen betreft.

Vlaams minister Zuhal Demir (N-VA) is niet zinnens haar standpunt te herzien. "Het is de federale regering die zich sinds dag één onder impuls van Ecolo/Groen internationaal engageert tot allerlei hoge doelstellingen, zonder de steun van Vlaanderen en dus zonder democratische meerderheid in de grootste deelstaat. Het is dan ook aan hen om de verantwoordelijkheid op te nemen voor die politieke keuze. Vlaanderen handhaaft zijn klimaatplan en investeert verder ten volle in de Blue Deal en klimaatadaptatie om de mensen te beschermen. Daar veranderen deze aanbevelingen niets aan", reageert ze.

Vlaams parlementslid Mieke Schauvliege (Groen) stelt dan weer vast dat België "slechte punten" krijgt, en "dat is vooral te wijten aan de Vlaamse regering". "Europa vraagt om de uitstoot van broeikasgassen door het verkeer en gebouwen sterker in te perken. De MijnVerbouwpremies- en leningen bereiken niet genoeg mensen. De Lijn wordt volledig uitgekleed en ook een slimme kilometerheffing is er nog steeds niet. Het blijft wachten op een eerlijk klimaatbeleid, maar dat is buiten de klimaatsaboteurs in de Vlaamse regering gerekend", klinkt het bij de oppositiepartij.

Door het politieke gehakketak diende ons land zijn plan ook te laat in. In december beoordeelde de Commissie al de ontwerpplannen van 21 lidstaten. Daaruit bleek dat niet enkel België een tandje zou moeten bijsteken. Ze raamde toen dat de uitstoot in de EU op basis van die plannen slechts met 51 procent zal verminderen. In sectoren als transport en gebouwen, waar de uitstoot in vergelijking met 2005 met 40 procent naar beneden moet, gaapt nog een kloof van 6,2 procent.