BBL wil bouwrechten ruilen om open ruimte te vrijwaren

Bond Beter Leefmilieu (BBL) wil de open ruimte in Vlaanderen vrijwaren door de invoering van een systeem van verhandelbare bouwrechten. Dat maakt de organisatie bekend op een studiedag over kernversterking. De mosterd voor dat idee haalt BBL in de Verenigde Staten, waar het systeem al sinds de jaren ’70 met succes wordt toegepast. Slecht gelegen bouwrechten in landelijk gebied kunnen daar geruild worden voor bouwmogelijkheden op beter gelegen terreinen in of nabij de bestaande kernen. Minister Schauvliege zou voor een dergelijk idee gewonnen zijn, klinkt het.

Volgens BBL beschikt Vlaanderen over meer dan voldoende bouwgronden en woonuitbreidingsgebieden om aan de groeiende vraag naar woongelegenheden tegen 2030 te voldoen. Vlaanderen zou dan 600.000 extra inwoners tellen, wat betekent dat er 300.000 extra wooneenheden moeten worden voorzien. Die zijn er: de gewestplannen voorzien 600.000 tot 1.000.000 extra eenheden op bouwgronden en 270.000 tot 360.000 in woonuitbreidingsgebied. Maar veel van die eenheden zijn slecht gelegen, in linten en verspreide bebouwing (31%), of zelfs in overstromings- en zonevreemd bosgebied.

“Bouwen in die gebieden zou leiden tot verdere versnippering van de open ruimte, files, luchtvervuiling, klimaatopwarming, overstromingen, hoge kosten voor openbaar vervoer, rioleringen en andere nutsvoorzieningen”, klinkt het. “Terwijl hoger en dichter bouwen in of aansluitend bij de stads- en dorpskernen toelaat de bevolkingsgroei op een verantwoorde manier op te vangen.”

Om het idee toe te lichten, nodigde BBL de Amerikaanse Lynn Richards van The Congres for New Urbanism uit. Het Amerikaanse systeem van Transferable Development Rights bestaat uit een beurs waarom bouwrechten aan- en verkocht worden, met de overheid als scheidsrechter. Die laatste bepaalt waar bouwrechten geschrapt worden en waar er bijkomen. “Op voorwaarde dat er voldoende openbaar vervoer is, winkelgelegenheid, speelterreinen, ... op de plaatsen waar extra rechten vrijkomen, werkt dit systeem goed”, stelt ze.

Minister van Omgeving Joke Schauvliege is volgens BBL geïnteresseerd in het idee. “In uitvoering van het regeerakkoord wil zij een systeem van verhandelbare bouwrechten en planologische ruil onderzoeken.”