ABS-voorzitter Vandamme: “Praktische uitvoering MAP7 knelt”
nieuwsHet allereerste bemestingseizoen onder het nieuwe mestactieplan (MAP7) is gestart. Volgens Hendrik Vandamme, voorzitter van het Algemeen Boerensyndicaat, verloopt dit niet vlekkeloos. Hij merkt op dat boeren snel op de grenzen van het haalbare botsen, zeker op de kleine percelen.
“Toen MAP7 werd goedgekeurd in december 2024, klonk het als een stap vooruit: een mestbeleid dat waterkwaliteit en landbouwzekerheid zou verzoenen. Wie wil nu geen efficiënter mestgebruik of schoner water”, aldus Vandamme. “Maar nu we aan het begin van het mestseizoen staan en MAP7 inhoudelijk stilaan duidelijker wordt, voelt het op het terrein als een extra lading regels, papierwerk en beperkingen op een bedrijf dat al op de toppen van z’n tenen loopt.” Als advies aan de beleidsmakers herhaalt Vandamme dat er geluisterd moet worden naar de mensen op het veld.
Nochtans werd MAP7 vastgelegd in samenspraak met onder meer ABS. De inhoud van MAP7 is gestoeld op het akkoord dat reeds in maart 2023 werd gemaakt tussen landbouw- en milieuorganisaties. Bij de inwerkingtreding klonk bij ABS nog dat MAP7 een “ambitieus plan is, waar we altijd hebben achter gestaan”. Deze uitlating lijkt haaks te staan op de geluiden die nu te horen zijn van de organisatie. Wat is veranderd? “Vorige week werd de bundel aan regels door het Agentschap Landbouw en Zeevisserij gecommuniceerd. Landbouwers die er niet mee bezig zijn, schrikken als ze het regelgevend kader opgesomd zien. We krijgen te horen dat het moeilijk is om efficiënt te werken binnen dat MAP7-kader en er angst is om zware boetes te krijgen als ze een fout maken.”
Nieuw mestactieplan goedgekeurd in Vlaams parlement
18 december 2024Vooral in gebiedstypes 2 en 3 met heel strikte (lagere) mesttoedieningsnormen en de bufferstroken, botsen landbouwers volgens Vandamme al snel op de grenzen van wat haalbaar is. “Drie tot vijf meter langs waterlopen waar je niet mag bemesten of gewasbeschermingsmiddelen gebruiken. Op papier een simpele regel, maar op bijzonder veel kleine percelen, met kronkelende slootjes en kleine hoekjes, is dat een puzzel die tijd en opbrengst kost”, duidt Vandamme. “In gebiedstypes 2 en 3 met nitraatgevoelige teelten zoals aardappelen zijn de voorwaarden nog strenger. Begrijpelijk vanuit milieuoogpunt, maar hoe compenseer je dat als je gewassen minder voeding krijgen en het rendement daalt? Dat blijft een werkpunt voor het overlegorgaan MAP.”
Geen verrassing
Vandamme benadrukt dat het akkoord een compromis is tussen de vragen vanuit de landbouwsector en de milieuorganisaties en het niet als een verrassing komt dat er nu moeilijkheden ontstaan. “We hebben gestreden voor een zo goed mogelijk akkoord om uiteindelijk ook vooruit te kunnen en duidelijkheid te krijgen. We beseften toen ook dat er moeilijkheden gingen zijn op het terrein, maar onze bezorgdheid blijkt nu ook bevestigd te zijn door de boeren. De praktische uitvoering om alles strikt volgens de nieuwe regels uit te voeren, zorgt voor kopzorgen bij de landbouwers. Ze hebben schrik dat de controleurs onmiddellijk zullen overgaan tot zware beboeting bij een fout."
De ABS-voorzitter stelt ook het aanhoudende gebrek aan flexibiliteit en de administratieve last van MAP7 aan de kaak. “De mestbankaangifte was al geen pretje, maar met MAP7 lijkt het alsof er nog een schepje complexiteit bovenop werd gedaan”, zodus Vandamme. “Maar wat landbouwers bovenal het meest frustreert, is het gebrek aan flexibiliteit.” De afwijkingsmogelijkheid van 14 dagen bij het bemesten, zaaien, planten, aanhouden of oogsten van teelten op de voorziende data werd nochtans samen met de afschaffing van de kalenderlandbouw inzake de inzaai van vanggewassen met veel tromgeroffel aangekondigd.
Volgens Vandamme schieten deze versoepelingen te kort. “Als de mest niet op het juiste moment kan uitgereden worden omdat de regels te streng zijn, verliezen we efficiëntie. MAP7 versoepelt de kalenderlandbouw een beetje, maar dat mag geen doekje voor het bloeden worden. De natuur is onvoorspelbaar, zoals de overvloedige neerslag en overstromingen in de afgelopen twee jaar nog maar eens bewezen hebben. Dit decreet blijft er van uitgaan dat landbouwers het weer kunnen sturen en onder controle hebben.”
Vandamme benadrukt dat landbouwers hun verantwoordelijkheid willen nemen, maar blijft het oneerlijk vinden dat de landbouw telkens de zwaarste lasten dient te dragen. “MAP7 vraagt wel erg veel, zeker als je bedenkt dat de industrie en niet-aangesloten rioleringen ook meer dan een beetje hun duit in het nitraatzakje doen. Hun aandeel in dit verhaal blijft uit”, verduidelijkt hij.
Een antwoord ziet Vandamme in het stellen van meer duidelijke, haalbare richtlijnen in plaats van een kluwen van voorschriften. Daarnaast moet de overheid ook meer investeren in betaalbare technieken en een beloningssysteem voor wie het goed doet. “Met MAP7 zien we voorlopig vooral extra uitgaven, en geen vergoedingen voor opbrengstverliezen waar geen foute handelingen gebeuren op het veld”, klinkt het. Vandamme geeft mee dat hij deze zorgen alvast op tafel zal leggen tijdens de volgende vergadering van het MAP7-opvolgorgaan.
Eind deze maand zal ook het milieueffectenrapport (MER) worden afgeleverd van MAP7. Bij het ingaan van MAP7 werd steeds herhaald dat het mestactieplan voorwaardelijk was. De boodschap was duidelijk dat als uit het MER blijkt dat er bijkomende maatregelen moeten genomen worden, deze ook ingevoerd zullen worden. “Ik weet niet wat de conclusies van het MER zullen zijn en of er nog zal moeten bijgestuurd worden”, duidt Vandamme. “Wel weet ik dat er al heel veel verbeteringen in MAP7 vervat zitten in functie van de waterkwaliteit in vergelijking met MAP6. Er zijn al veel stappen vooruit gezet.”
