MAP-meetpunten en rioolafvalwater hete hangijzers op informatieavond van VLM

“Als huishoudelijk afvalwater ongezuiverd op het oppervlaktewater geloosd wordt en zo MAP-meetpunten kan contamineren, hoe kunnen steeds strengere bemestingsregels en inspanningen van de boeren de kwaliteit van het oppervlaktewater verbeteren?”, klonk het vanuit een zaal in Malle. De vraag vatte het ongenoegen van de Kempense boeren over de verstrengde bemestingsregels bondig samen.

De bijeenkomst in Malle op maandagavond kadert in een serie informatieavonden door heel Vlaanderen waar VLM uitleg geeft bij het nieuwe mestdecreet dat eind vorig jaar werd goedgekeurd. “Het bemestingsseizoen gaat deze week (15 februari, red.) van start terwijl ook de verzamelaanvraag snel weer geopend is”, verklaarde VLM woordvoerder Leen Vandenbergh het initiatief. Bedoeling is om landbouwers te informeren over hoe, waar en wanneer ze nog aan bemesting mogen doen.

Behalve enkele honderden Kempense boeren behoorde ook Jo Brouns, Vlaams minister van Landbouw en Omgeving tot de aanwezigen. "Het is van het grootste belang dat de overheid alles in het werk stelt om het nieuwe beleid correct toe te lichten", zei hij. "Ik zal op verschillende provinciale infoavonden persoonlijk aanwezig zijn om de grote lijnen toe te lichten, maar vooral ook om te luisteren naar de bezorgdheden van de land- en tuinbouwers."

"Tractorprotest: alweer een tijd geleden"

Het was Brouns die bij het begin van de avond een groep actievoerders naar binnen leidde. De militanten waren met zo'n 30 tractoren naar Malle afgezakt. “Wij begrijpen dat MAP7 een feit is en dat er geen weg terug is, maar met het protest willen we toch onze stem laten horen. Er moet paal en perk gesteld worden aan de extra regeldruk. Dit komt weer bovenop tal van anderen maatregelen en regels die het steeds moeilijker maken om te boeren”, vertelt Jan Bevers, loonwerker en melkveehouder uit Loenhout en initiatiefnemer van het bescheiden protest.

Brouns vertelde aan VILT begrip te hebben voor de demonstranten. Het was alweer een tijd geleden dat boeren hun onvrede uitten. “Er wordt veel gevraagd van boeren en dit komt er weer bovenop”, aldus de landbouwminister. Hij benadrukte dat de wijzigingen aan het mestdecreet van MAP7 grotendeels gebaseerd zijn op het princiepsakkoord tussen landbouw-, milieu- en natuurorganisaties van maart 2023 en dat een nieuwe mestdecreet noodzakelijk was om aan om de waterkwaliteitseisen van Europa tegemoet te komen.

De kritiek over gecontamineerde MAP-meetpunten en de invloed van geloosd huishoudelijk afvalwater op de kwaliteit van het oppervlaktewater nam Brouns eveneens ter harte. Hij vertelde dat er afgesproken is om de MAP-meetpunten periodiek te evalueren en dat de punten die gecontamineerd zijn met rioolafvalwater verwijderd worden van de lijst. “Daarnaast trekt Vlaanderen 600 miljoen euro per jaar uit om het rioolsysteem in Vlaanderen verder te vervolledigen.” Eerder raakte bekend dat in Vlaanderen 248.470 gebouwen afvalwater ongezuiverd in de natuur lozen, 206.169 daarvan zijn niet aangesloten op het rioolnet. Dat komt neer op zo’n tien procent.

“Wij hebben vijf kilometer land dat langs grachten loopt. Voor ons betekent deze maatregel dat we in totaal 2,5 hectare verliezen, grond dat onbruikbaar wordt. Dat kan de overheid op deze manier net zo goed onteigenen”, uitte Sabine Vandeweyer, melkveehoudster uit Wuustwezel, haar zorgen. Ook Bart Dickens, melkveehouder uit Arendonk ziet op deze manier een paar hectare uit productie gaan. “Dat betekent ook dat we extra veevoer moeten inkopen.” VLM bracht hier tegenin dat er diverse subsidiemogelijkheden zijn, zoals een beheerovereenkomst, waardoor de inkomstenderving voor een gedeelte teniet gedaan wordt.

Andere ingrijpende maatregelen betreffen ook de strengere bemestingsnormen in bepaalde gebiedstypes. Zo mag er 30 procent minder mest toegediend worden bij nitraatgevoelige hoofdteelten in gebiedstype 3. Maar ook hier wordt de soep iets minder heet gegeten dan ze wordt opgediend. Landbouwers kunnen die reducties namelijk gedeeltelijk terugverdienen door duurzame technieken te hanteren. Eind vorige week werd een lijst met goede teelt- en bemestingspraktijken goedgekeurd door de Vlaamse regering, die de komende weken nog verder uitgebreid kan worden. 

Hoewel er in het mestdecreet ook versoepelingen zijn geïntroduceerd - zo worden ook de keiharde deadlines voor inzaaien en bemesten in functie van het weer losgelaten – kan het nieuwe mestdecreet op weinig sympathie rekenen van de boeren. “Vooral omdat het twijfelachtig is of het iets oplevert gezien de enorme invloed van ongezuiverd afvalwater van huishouders en bedrijven dat op oppervlaktewater wordt geloosd”, herhaalde een boer de gedeelde kritiek van veel boeren.

Op de informatieavond over bemesting in Vlaanderen, kwam ook Europa regelmatig aan bod. Zo hekelden boeren de afschaffing van derogatie en zien ze ook veel mogelijkheden voor renure. Waar derogatie het lange tijd mogelijk maakte om meer dan 170 kilogram stikstof uit dierlijke mest per hectare over grasland uit te rijden, behoort deze uitzonderingsmaatregel inmiddels tot het verleden. Dit gaat volgens de boeren ten koste van de grasopbrengst terwijl ook de mestvoorraad onnodig oploopt. Hetzelfde geldt voor renure, dat een uitstekend alternatief zou zijn voor kunstmest.