"Zeg niet zomaar stal tegen hightechkoeienverblijf"

De doorsnee Vlaming beseft dat je een goede manager moet zijn om vandaag nog een landbouwbedrijf te kunnen leiden. Tot die vaststelling komt ook De Morgen. Een naam als Milk Inc. zou niet misstaan voor de hoogtechnologische melkboerderij van Franky en Martine Ally, luidt het. Veel van het werk wordt door robots opgeknapt en voor de koeien is een diervriendelijke arbeidsregeling uitgezocht. Met flexibele werktijden, voldoende incentives en zelfs een ontspannende massage af en toe.

De rode mestrobot rijdt netjes langs de ligboxen van de koeien en veegt hun uitwerpselen via gleuven in de onderliggende mestkelder. Een aantal van de dieren gaat een voor een onder een roterende borstel staan, die hen schoonveegt en hun rug een aangename massagebeurt bezorgt. Intussen demonstreert een andere koe het meest vernuftige staaltje technologie. Ze stapt vrijwillig in een melkrobot, die haar herkent aan de chip in haar halsband. De uier van de koe wordt schoongemaakt, waarna borstels haar tepels masseren. Een infraroodstraal zoekt vervolgens de contouren van de uier, zodat de melkinstallatie zich volautomatisch kan vast hechten. Tijdens het melken eet de koe een voor haar individueel berekende hoeveelheid krachtvoeder en na afloop wordt ze beloond met een slok lauw water.

Franky en Martine Ally kunnen alle activiteiten gedetailleerd volgen op hun computer in het bureau op de bovenverdieping. Een stal is duidelijk een achterhaald begrip voor het geavanceerde koeienverblijf. "Onze vorige stal stond hier al dertig jaar en was verouderd", vertelt Franky, die in 1988 als derde generatie in het Tieltse bedrijf stapte. "De koeien stonden binnen, gebonden en dat is niet echt koevriendelijk. Hier zijn de koeien volledig vrij. Ze bepalen zelf wanneer ze eten, slapen of gemolken worden".

Toen Ally de plannen opmaakte voor zijn nieuwe bedrijf won hij onder meer advies in bij VILT-voorzitter Dirk Lips. Die gaf vooral tips op het vlak van dierenwelzijn. "Franky is daar oprecht bezorgd over. Hij weet ook dat welzijn en productiviteit hand in hand gaan. Een voorbeeld is dat er een aparte ruimte voorzien is waar de kalfjes nog veertien dagen bij de moeder kunnen blijven, terwijl ze anders onmiddellijk na de geboorte gespeend worden uit fokgemak".

"Als het kalf onmiddellijk bij de koe weg wordt genomen denkt de koe dat er een doodgeboorte is en heeft ze geen stress", gaat Lips verder. "Een koe in het wild trekt zich terug in de struiken om te kalven en sluit zich na twee, drie dagen opnieuw bij de kudde aan. Na veertien dagen laat ze het kalf achter bij de tantes in de kudde. Het is dat moment dat we nu gebruiken om het kalfje van de moeder te scheiden. Die werkwijze is ook goed voor de melkproductie. Zo'n kalfje gaat twintig keer per dag een beetje zuigen, want voor een extra stimulans zorgt".

Ally is niet de eerste in ons land met een hoogtechnologisch melkveebedrijf, maar hij behoort wel tot de absolute top. Bij elk aspect van de inrichting werd zowel met het welzijn van de dieren als met het rendement rekening gehouden. Koeien zijn in dat opzicht net als mensen: hoe beter ze zich voelen, hoe beter ze presteren. Het valt op hoe rustig de koeien zijn en hoe weinig ze loeien. Volgens Ally is dat het resultaat van hun vrijheid. De dieren beslissen bijvoorbeeld zelf wanneer ze naar buiten gaan. Alleen koeien die al te lang niet gemolken zijn, worden door de automatische beweidingsbox tegengehouden.

Ally: "De natuur is ook in de halfopen stal zoveel mogelijk nagebootst. Wanneer gaat een koe schuilen onder een boom? Als het erg warm is of als het regent. Temperaturen zijn geen enkel probleem voor de koe. Ze kan tot min tien goed verdragen". Ook de ligboxen zijn groot genoeg gemaakt, zodat de koeien zonder zich te stoten recht kunnen staan. Bovendien slapen de beesten op een zachte matras, die met zaagmeel bedekt is.

De gangen zijn ook extra breed gemaakt. "Onder de koeien heb je een bepaalde rangorde", legt Ally uit, "en als de doorgang te nauw is, voelt een ondergeschikte koe stress om voorbij een leider te gaan". Ook het aanbieden van lauw water is een voorbeeld dat dierenwelzijn en rendement combineert. De koe drinkt het liever en hoe minder ze van haar voedselinname gebruik moet maken om haar lichaamstemperatuur op peil te houden, hoe meer ze haar energie kan gebruiken om melk te produceren.

En die melkproductie, daar is het uiteindelijk allemaal om te doen. Om het kwartier komt een koe zich aanbieden bij de melkrobot. Het idee is eenvoudig: de uier voelt vol, de koe laat zich melken. Hoe vaak per dag dat mag, berekent de computer op basis van de melkgift en de lactatiedagen, de dagen na de geboorte van haar kalf. Komt een koe te veel langs, dan wordt ze geweigerd door de robot.

"Ze zeggen soms domme koe, maar een koe weet heel goed wat er gebeurt", zegt Martine. "Voor ons is het ook een grote verbetering. Als je zelf de koeien twee keer per dag binnen moet drijven en melken, dan is je sociale leven beperkt. Gisteren waren we op het feest van Sint-Elooi en om zes uur moeten de mensen naar hun dieren, maar wij zijn niet zo tijdsgebonden. Deze manier van werken is ook aangenamer voor ons zoontje van tien. Die is blij dat we nu samen kunnen ontbijten".

Omdat de boerderij niet bij het huis van de Ally's ligt, is het ook handig dat er camera's geïnstalleerd zijn. Zo kan alles vanop een laptop gevolgd worden. "Als een koe kalft, heeft ze niet graag mensen in de buurt. Wij kunnen haar toch volgen zonder haar te storen". Als er iets fout loopt met de melkrobot krijgt de bedrijfsleider een berichtje op zijn gsm. Hoeveel al die snufjes samen gekost hebben, willen de Ally's niet zeggen, maar een melkrobot kost rond de 135.000 euro.

"Het is zoals op hotel gaan", zegt Martine cryptisch. "Je kunt kiezen voor twee of voor vijf sterren". "Koeien zijn als atleten", vult Franky aan. "Als ze de beste voeding en comfort krijgen, krijg je daar het meeste van terug. In vergelijking met de vorige stal geven de koeien hier toch 15 procent meer melk".(KS)