Welke tractoren mogen met rode diesel blijven rijden?

Sinds 1 juni kunnen tractoren uitgerust worden met een specifieke landbouwkentekenplaat. De overheid legt het oneigenlijk gebruik van tractoren aan banden maar vrijwaart de landbouwvoordelen (o.a. rode diesel) voor tractoren die effectief ingezet worden voor landbouwactiviteiten. Voor particuliere tractoreigenaars zoals hobbyboeren en paardenhouders wordt een tankbeurt anderhalve keer duurder.

Tractoren beschikken vandaag over verschillende 'gunstmaatregelen' in de vervoerswetgeving. Ze mogen onder meer rijden met rode diesel en zijn vrijgesteld van een periodieke technische keuring. De praktijk wees evenwel uit dat steeds meer tractoren worden ingezet voor niet-landbouwactiviteiten, met als gevolg dat de toepassing van de gunstmaatregelen op de helling kwam te staan.

Het was de transportsector die de kat de bel aanbond en protesteerde tegen het gebruik van tractoren voor grondverzet. Aannemers die gebruikmaken van vrachtwagens beschouwen grondverzet met tractoren als oneerlijke concurrentie. De nieuwe landbouwkentekenplaat krijgt een rode basiskleur zodat douaneambtenaren en politieagenten gericht kunnen controleren op tractoren in en buiten landbouwgebruik.

De overheid gaat dus handhaven dat tractoren in het grondverzet met witte diesel rijden, periodiek gekeurd worden en de chauffeur over een C- of CE-rijbewijs beschikt. Zo wil staatssecretaris voor Mobiliteit Melchior Wathelet het oneigenlijk gebruik van tractoren en de oneerlijke concurrentie die daaruit voortvloeit een halt toeroepen.

De voordelen voor de landbouwsector blijven dankzij de specifieke landbouwkentekenplaat buiten schot. Het zal elke land- en tuinbouwer wel enkele tientallen euro’s kosten aan originele kentekenplaten en duplicaten voor tractoren (identieke nummerplaat op de voorzijde) en aanhangwagens. Toch zijn het niet zozeer de professionelen die zich zorgen maken. De talrijke vragen die toekomen op onze redactie leren dat particuliere tractoreigenaars gissen naar de impact van de nieuwe regelgeving.

Het verkrijgen van een landbouwkentekenplaat hangt samen met de regelgeving in verband met accijnzen. Zo zal elke houder van een vergunning energieproducten en elektriciteit (het vroegere mazoutcontingent) als eindverbruiker in aanmerking komen om de landbouwkentekenplaat aan te vragen. Een land- of tuinbouwer die een BTW-nummer heeft, kan de vergunning aanvragen bij de Administratie der Douane en Accijnzen voor het geval hij niet eerder van de accijnsvrijstelling genoot.

Wie niet beschikt over dergelijke vergunning (en ze ook niet kan aanvragen), moet de witte kentekenplaat behouden. Deze tractoren moeten rijden met witte diesel, daar accijnzen op betalen en de bestuurder moet houder zijn van een C- of CE-rijbewijs. Voor het einde van 2013 – of later als die timing niet haalbaar blijkt – wordt gestart met de periodieke technische keuring van deze voertuigen.

In de praktijk worden tractoren vaak voor verschillende doeleinden ingezet, in de eerste plaats op bedrijven die zowel landbouwloonwerken als grondverzet doen. In zo’n geval wordt de tractor voorzien van een rode kentekenplaat en moeten er bijkomende accijnzen betaald worden op de liters die verbruikt zijn in het kader van de niet-landbouwactiviteit. Deze bijkomende accijnzen zullen 427,688 euro per 1.000 liter bedragen.

Heel wat (particuliere) tractoreigenaars blijven met vragen zitten. Volgens de letter van de wet - en voor zover zij met hun tractor op de openbare weg komen - zijn hobbyboeren, paardenhouders met een tractor en verzamelaars van oldtimertractoren verplicht om met een witte kentekenplaat te blijven rijden, met alle gevolgen van dien… Zij zijn ‘veroordeeld’ tot anderhalve keer duurdere witte diesel en zouden ook over een C-rijbewijs moeten beschikken. Alle partners onderhandelen nog wel over de verplichte periodieke technische keuring. Zo zijn er voorstellen om kleine, vaak weinig gebruikte tractoren van particulieren op dat vlak te ontzien.

Problemen doemen ook elders op, denk bijvoorbeeld aan werknemers van een tractordealer die een proefrit maken na een herstelling of naar de keuring rijden. Ook land- en tuinbouwscholen die een tractor leasen, zullen zich naar de strengere regels moeten schikken. De tractoreigenaars die met rode diesel mogen rijden dan wel met witte diesel moeten rijden, zijn dus niet altijd eenvoudig af te bakenen. Nog een voorbeeld om dit te illustreren: een professionele paardenfokkerij oefent een landbouwactiviteit uit en dus mag dat bedrijf rode diesel blijven tanken in de tractor. Gemeentebesturen die hun wegen en openbaar groen onderhouden met een tractor moeten niet twijfelen, zij zijn verplicht om witte diesel te gebruiken.

Nieuwe tractoren kunnen sinds 1 juni uitgerust worden met de landbouwkentekenplaat. Daarnaast komt er een gefaseerde invoering voor alle tractoren die voor 1 juni 2013 ingeschreven zijn. Vanaf 1 januari 2015 zijn de vrijstelling van accijnzen en alle ‘landbouwvoordelen’ enkel nog van toepassing voor tractoren met de rode landbouwkentekenplaat.