Vredeseilanden bekroond voor mislukkingen

Vredeseilanden kreeg afgelopen weekend de prijs voor 'Briljantste Mislukking in de Ontwikkelingssamenwerking' mee naar huis. De award beloont organisaties die hun mislukkingen delen en vertellen hoe ze deze konden ombuigen tot een succes, zodat andere organisaties er iets van kunnen bijleren. Vredeseilanden won met het verhaal van een kredietsysteem in Congo dat tot stand kwam dankzij twee mislukte tussenstappen.

“Geen succes zonder mislukking en zonder mislukkingen geen vooruitgang.” Zo luidt het uitgangspunt van het Instituut voor Briljante Mislukkingen dat de award in het leven riep. De angst om te mislukken belemmert volgens de organisatie het lerend vermogen en de openheid in de ontwikkelingssector. Daarom organiseerde het dit jaar de eerste ‘Briljantste Mislukking 2010 Award in de Ontwikkelingssamenwerking’.

Ondanks het feit dat de prijs een Nederlandse award is, schreef Vredeseilanden zich als (enige) Belgische organisatie in. Het verhaal over hoe het vernuftige kredietsysteem van de boerencoöperatie COOCENKI (Coopérative Centrale du Nord-Kivu) in Congo tot stand kwam dankzij twee mislukte tussenstappen leverde Vredeseilanden zelfs de overwinning op.

COOCENKI is een unie van 25 dorpscoöperaties die instaat voor de vermarkting van landbouwproducten. Om de inkoop en verzameling van de oogst van de landbouwers te kunnen organiseren, maakte Vredeseilanden in 2000 werkkapitaal vrij dat door COOCENKI rechtstreeks als krediet aan de coöperaties werd verstrekt. Maar het systeem miste zijn doel omdat de coöperaties snel problemen ondervonden bij de afbetaling van hun leningen.

In een tweede poging stuurde COOCENKI zelf een agent naar de dorpen. Ter plaatse betaalde die het verschuldigde bedrag voor de verzamelde producten. Deze aanpak was echter ook geen succes omdat de agent vaak bedrogen werd door te betalen voor producten die zogezegd vlakbij beschikbaar waren, maar uiteindelijk nooit geleverd werden.

Daarom ontwikkelde Vredeseilanden een nieuw systeem waarbij COOCENKI een bestelbon opstelt waarmee de dorpscoöperatie langs kan gaan bij de plaatselijke spaar- en kredietcoöperatie. Nadat de bestelbon geverifieerd is bij COOCENKI, wordt het nodige krediet meegegeven op basis van de spaargelden van de lokale bevolking. De coöperatie betaalt hiermee de leden-landbouwers en organiseert het transport naar de centrale opslagplaats. Daarna worden de goederen betaald door COOCENKI, zodat de coöperatie haar lening kan terugbetalen.

Op die manier kon COOCENKI zonder buitenlandse steun grootschalige commerciële transacties aangaan. Omdat het geld uit het eerste systeem van het buitenland kwam, en omdat het werd beschouwd als een collectieve anonieme schuld, voelde niemand zich verantwoordelijk voor het goede beheer ervan en gebeurde de terugbetaling niet correct. Nu het krediet bestaat uit het spaargeld van mede-boeren en dorpsgenoten, verloopt de terugbetaling zonder problemen.

Aangezien dit verhaal van Vredeseilanden “een goed en relevant resultaat heeft, waarvan het leereffect ver kan reiken op het vlak van beleid en strategie”, oordeelde de Nederlandse jury dat de organisatie de prijs van ‘Briljante Mislukking’ verdiende. “Vredeseilanden zoekt via samenwerking met boerenorganisaties, bedrijven en overheden naar manieren waarop boeren hun producten efficiënt op de markt kunnen brengen om zo een waardig inkomen te verwerven. We zetten pilootprojecten op waarvan we de resultaten zo breed mogelijk delen, opdat andere overheden, ngo’s, bedrijven en boerenorganisaties eruit leren en de goede ideeën overnemen”, vertelt woordvoerster van Vredeseilanden Nele Claeys.

Die aanpak vergt volgens de organisatie dat regelmatig teruggeblikt wordt op de mislukkingen en successen onderweg. “Alleen zo kun je de stap zetten van een pilootproject naar grootschalige verandering. Want ontwikkeling is complex. Het is voortdurend uitproberen, botsen, bijsturen en opnieuw proberen. Nog meer dan onze successen, moeten we daarom onze mislukkingen vieren”, besluit Nele Claeys.

Meer info:www.briljantemislukkingen.nl