Virussen als biosensoren voor milieu- en voedingsrisico

Onderzoekster Bieke Van Dorst van het Instituut voor Landbouw en Visserijonderzoek en de Universiteit Antwerpen ontwikkelde een snelle screeningsmethode die de aanwezigheid van chemische stoffen verraadt. Daarbij heeft ze 'fagen' (virussen die bacteriën infecteren) gebruikt in plaats van de klassieke antilichamen. De resultaten zijn relevant voor zowel risico-evaluaties in milieu- als in voedingsonderzoek.

De inschatting van effecten van chemische stoffen en de meting van die stoffen in voeding en milieu zijn essentieel om een risico te kunnen taxeren. Om deze metingen te realiseren, wordt momenteel gebruik gemaakt van gevoelige analytische technieken. Die zijn echter tijdrovend en vooral duur. Daardoor is de frequente meting  van chemische stoffen in voeding en milieu niet mogelijk, want vrijwel onbetaalbaar.

Er is dus nood aan snelle en goedkope detectiemethoden die een gevoelige meting van chemische stoffen in milieu en voeding toelaten. Biosensoren bezitten deze eigenschappen en zijn dus ideaal voor het meten van chemische stoffen. Klassiek worden (in proefdieren opgewekte) antilichamen gebruikt als herkenningselement in deze biosensoren. Een probleem blijft het verkrijgen van specifieke antilichamen tegen kleine molecules (zoals chemische contaminanten).

"Fagen zijn in dat geval uitstekende alternatieven voor antilichamen, met een veel sneller, goedkoper en diervriendelijker productieproces en met lage variaties tussen de verschillende herhalingen van dat proces", legt Bieke Van Dorst uit. "Fagen zijn bovendien zeer stabiel, waardoor ze hun bindingscapaciteit niet snel verliezen. Dat is belangrijk voor de ontwikkeling van biosensoren voor voedings- en milieutoepassingen."

In haar doctoraatstudie selecteerde Van Dorst fagen die zeer specifiek bepaalde chemische stoffen (onder meer PCB en endocriene verstoorders) herkennen. Eens het herkenningsproces doorgrond is, kan de bewuste faag gebruikt worden als herkenner in biosensoren. Dankzij dit doctoraatsonderzoek zullen wetenschappers in staat zijn om snelle en gevoelige screenings te doen in milieu- en voedingstalen, om op die manier een betere risico-evaluatie uit te voeren op een representatief aantal stalen.