"Verdere verlaging invoertarieven onbespreekbaar"

De handelsverstorende productiesteun is ontkoppeld en de exportrestituties worden in 2013 afgeschaft. De komende weken willen de WTO-lidstaten ook afspraken maken over een daling van invoertarieven voor landbouwproducten. De agrosector benadrukte woensdag op een studiedag van de Vakgroep Landbouweconomie van de Universiteit Gent dat extra toegevingen van EU-onderhandelaar Mandelson onverteerbaar zijn.

Sinds de jaren negentig is de landbouw het leidmotief van de Wereldhandelsorganisatie. Meer dan de vorige Uruguay-ronde snijdt de huidige Doha-ronde diepe wonden in het beschermende Europese landbouwbeleid. Eind vorig jaar stelde Mandelson voor om de handelsverstorende steun aan boeren met 70 pct af te bouwen en om de invoertarieven met gemiddeld 46 pct te doen dalen. De G20 en de VS vonden de voorstellen niet verregaand genoeg. Enkele weken later werd in Hongkong beslist om de uitvoersteun in 2013 te elimineren.

"Europa heeft aan de WTO-tafel vooral belangen te verdedigen in de dienstensector", probeerde politicoloog Jan Orbie van de Gentse universiteit het onderhandelingskader te schetsen. "Diensten zorgen voor driekwart van de Europese tewerkstelling en twee derde van het BNP, terwijl het aandeel op handelsvlak van die diensten slechts een derde bedraagt. Er is dus nog een grote groeimarge". Orbie noemt de landbouwsector een "onderhandelingstroef" bij de pogingen om concessies op het vlak van diensten af te dwingen. Anderzijds weigert hij te geloven dat Europa voor de landbouw aanstuurt op een textielscenario dat uitdraait op volledige vrijhandel.

Daar is Frans van Dongen minder van overtuigd. De spreekbuis van de Nederlandse Productschappen Vlees, Vee en Eieren maakte brandhout van de berekeningen die de Europese Commissie gemaakt heeft om het voorstel van Mandelson inzake invoertarieven te legitimeren. "Er staat veel meer op het spel dan wat meer import van rundvlees en een compenseerbare prijsdaling voor pluimveevlees. Binnen maximaal vijf jaar staat het Braziliaans varkensvlees voor de deur terwijl de Europese vleessector jaarlijks meer dan 9 miljard euro investeert in dierenwelzijn, milieu en voedselveiligheid", aldus van Dongen. "We gaan dat niet oplossen door mattentaarten te bakken".

Ook de zuivelsector voelt het druppelen na de jongste landbouwhervorming. Door de hoogconjunctuur op die wereldmarkt hebben de boeren voorlopig nog niet te lijden onder dalende melkprijzen, maar dat is volgens Renaat Debergh van BCZ slechts uitstel. "Zelfs indien de handelspartners willen instemmen met het Europese voorstel, zal een nieuwe hervorming nodig zijn om boter vanaf 2013 nog kwijt te kunnen op de wereldmarkt", luidt het. De vraag of een meer geconcentreerde zuivelindustrie via marktsegmentatie de verwachte melkprijsdaling niet kan verzachten, durft Debergh momenteel niet te beantwoorden. "In elk geval zijn de boeren zich nog onvoldoende bewust van hetgeen ons te wachten staat".

Noël Devisch, voorzitter van de Boerenbond, zegt solidair te willen zijn met de ontwikkelingslanden. "Boerenorganisaties uit 128 landen hebben in Hongkong een gezamenlijk manifest ondertekend waarin ze pleiten voor voldoende marktafscherming". Vrijhandel leidt volgens Devisch enkel tot een marginalisering van de landbouweconomie. "De agrarische wereldmarkt is immers geen spel van vraag en aanbod, maar wel van tekorten en overschotten. De prijzen zijn vaak lager dan de productiekost van de meest efficiënte aanbieder". Devisch gaf tot slot aan zwaar ontgoocheld te zijn in de Europese beleidsmakers. "De WTO is vandaag het alibi om het Europese landbouwbeleid af te bouwen".