Veehouder en niet de consument voelt de hoge graanprijs

Door de stijgende graanprijzen maken media gewag van het duurder worden van voedingswaren. Volgens de Belgische beroepsvereniging van graanhandelaars (Synagra) zijn de stocks baktarwe behoorlijk hoog en alleszins hoger dan in de campagne 2007-2008. Synagra maakt zich - net zoals Boerenbondvoorzitter Piet Vanthemsche - meer zorgen over de gevolgen van hoge grondstofprijzen voor veehouders.

De aanhoudende droogte in de VS speelt vooral de opbrengst van maïs parten. Het Amerikaanse landbouwministerie USDA verlaagde in zijn rapport van 11 juli de wereldproductie met 45 miljoen ton ( 5%) tot 905 miljoen ton. “Dat is nog steeds een recordproductie dankzij de uitbreiding van het areaal korrelmaïs”, benadrukt Synagra.

Indien de opbrengsten nog lager zouden uitvallen dan voorspeld, dan zal dit volgens de sectorfederatie zeker ook een invloed hebben op de vraag. De economische crisis en een gebrek aan competitiviteit van de bio-ethanolproductie door de hoge graanprijzen, kunnen de vraag naar maïs doen afnemen. Uit Oekraïne komen er bovendien signalen dat er de laatste week nu toch voldoende regen is gevallen om de maïsproductie op peil te houden. De ratio stock-verbruik voor maïs ligt in dezelfde lijn van de voorgaande campagnes (15%), “wat wel op een gespannen situatie wijst”.

Voor tarwe om bloem van te maken, wordt een productie verwacht die 30 miljoen ton lager ligt dan verleden jaar en 15 miljoen ton onder het wereldverbruik zit. De stocks daartegen zijn behoorlijk hoog met een ratio van 26,8 procent tegenover 19,6 procent in de campagne 2007-2008. Toen deed zich een gelijkaardig fenomeen van prijsstijgingen voor. Ook de exportstop van Rusland in 2011 deed de prijzen tijdelijk ontsporen. Sommige bronnen achten een nieuw exportverbod mogelijk, hoewel de Russische autoriteiten formeel ontkennen.

Synagra maakt van de commotie over de graanprijzen gebruik om het voorstel van de Europese Commissie af te keuren dat zeven procent landbouwgrond in Europa wil reserveren voor ecologisch focusgebied. Volgens landbouwkoepel Copa-Cogeca zou dat resulteren in een inkrimping van het areaal met 3,7 miljoen hectare en een productiedaling van 20 miljoen ton granen met zich meebrengen. Dit komt ongeveer overeen met de Europese export van granen.

De termijncontracten voor zowel maïs als tarwe op de Euronext termijnmarkt (met vervaldag november) staan 15 tot 20 euro lager genoteerd dan het huidige prijspeil. Dat doet Synagra veronderstellen dat de marktpartijen - inclusief de speculanten - lagere prijsniveaus verwachten. “Ook in 2007 kenden we de hoogste prijsniveaus begin september”, aldus Synagra-voorzitter Jean Maertens. Hij laat de mogelijkheid wel open dat de weersomstandigheden de Europese tarweproductie nog ernstig beïnvloeden.

De prijzen van eiwithoudende producten, in casu soja, baren Synagra meer zorgen dan de graanprijzen. Met een lichte afname van de ratio stock-verbruik tot 21 procent en een productie die toch vier miljoen ton hoger uitdraait dan de consumptie, liggen de prijzen ongeveer dubbel zo hoog als de hoogste prijsniveaus van de vorige campagnes. Ook de prijzen van al de eiwithoudende nevenproducten (koolzaadschroot, palmpitschilfers, DDGS, enz.) zitten in stijgende lijn. Vooral voor veehouders heeft dit nefaste gevolgen. “Het terug invoeren van diermeel in veevoeder zou dan ook hoog op de agenda moeten staan”, adviseert Synagra.

Vraag blijft of de primaire producenten de prijsstijgingen van het voeder voor hun dieren zullen kunnen doorrekenen in de prijzen van de eindproducten vlees, melk en eieren. “Wetende dat de voederprijzen 70 tot 85 procent van de kostprijs uitmaken, is met een gemiddelde verhoging van 40 procent van de graanprijzen en een verdubbeling van de eiwitprijzen de rekening van de veehouder vlug gemaakt”, aldus Synagra. De organisatie vindt het hoog tijd dat nu eens rekening gehouden wordt met de kostprijs van de producent en niet enkel met de marges van de voedingsindustrie of grootdistributie.

Op de Facebookpagina van de Vlaamse varkenshouders noemt Boerenbondvoorzitter Piet Vanthemsche het niet kunnen doorrekenen van stijgende grondstofprijzen op termijn “niet houdbaar”. Varkens-, pluimvee en rundveehouders zitten op dat vlak in hetzelfde schuitje. Aangezien Boerenbond vermoedt dat duurdere grondstofprijzen een structureel gegeven zijn, breekt de organisatie zich het hoofd over oplossingen voor de huidige patstelling die volgens Vanthemsche een systemische crisis genoemd kan worden.