Experts buigen zich over prijsstijgingen op studiedag

De oorzaken voor de prijsstijgingen zijn gekend: tegenvallende oogsten, de opkomst van biobrandstoffen, stijgende energieprijzen, de groei van de wereldbevolking, de stijgende welvaart, de koers van de dollar. "De belangrijkste factor zijn wellicht de mondiale graanvoorraden die op hun laagste niveau staan sinds 1980. Met de voorraden die we nu hebben, kunnen we de wereldbevolking geen twee maanden meer voeden", aldus de Leuvense landbouweconoom Eric Tollens.

Ook het ggo-beleid van de Europese Unie werkt de prijsstijging van de landbouwgrondstoffen in de hand. "Genteelten zijn in landen als de VS en Brazilië wijd verspreid. Ze zijn bovendien veel goedkoper dan niet-transgene gewassen. Binnen drie jaar wordt het wellicht onmogelijk om geen transgene gewassen meer in te voeren", meent Tollens. Speculatie is nog een andere factor die de prijzen de hoogte in stuwt. Tot slot is er het gewijzigde EU-beleid: de afbouw van interventiesteun gaat gepaard met grotere prijsschommelingen.

François Huyghe, akkerbouwspecialist bij Boerenbond, erkent net zoals Tollens dat de prijsstijgingen een structureel karakter hebben. Volgens hem hebben de hoge graanprijzen ervoor gezorgd dat ook de prijzen van andere akkerbouwgewassen mee gestegen zijn. "De granen hebben een spilfunctie. Wanneer hun prijs sterk stijgt, zal er meer graan ingezaaid worden waardoor er minder ruimte overblijft voor andere gewassen. Door een daling van dat aanbod kunnen zij mee profiteren van de gunstige prijsvorming", weet Huyghe.

Maar ondanks de hoge graanprijzen van het afgelopen half jaar is het landbouwinkomen in Vlaanderen gedaald. "De Vlaamse landbouw heeft mee de schok van de gestegen graanprijzen geïncasseerd. Vooral de veehouderij heeft zware klappen gekregen. Daarom is een aanpassing van de marktprijzen in de dierlijke sectoren op middellange termijn onvermijdelijk", meent François Huyghe.

Volgens Erik Hoeven van Bemefa, de federatie van de mengvoederfabrikanten, zijn de marges in de veehouderij zeer sterk gedaald. "Wij zoeken volop naar alternatieven, maar evident is het niet. Alternatieve grondstoffen zoals sorghum en milo kennen ook sterke prijsstijgingen door de toegenomen vraag. En bij valorisatie van de nevenstromen van biobranstoffen moeten we voldoende oog hebben voor voederkwaliteit en voedselveiligheid", stelt Hoeven.

Hoeven hekelt het ggo-beleid van Europa. "Op een paar uitzonderingen na, mogen gengewassen de EU niet binnen. Ook daardoor is de kostprijs van diervoeder sterk gestegen. Die stijging moet op termijn doorgerekend worden aan de consument. Ondertussen mogen het vlees en de eieren van dieren die in het buitenland gevoederd zijn met gemodificeerde organismen wel het land binnen. Door het prijsverschil kiest de consument voor het goedkopere buitenlandse vlees. De 'cycle of stupidity' noemen wij het".

Volgens Xavier Vanden Avenne hoeft er helemaal geen link te bestaan tussen de productie van biobrandstof en de prijsstijging van de landbouwgrondstoffen. "Voorwaarde is wel dat de markt van de biobrandstoffen zelfregulerend is. Daarom zijn wij ook tegen een verplichte bijmenging. Dit zorgt ervoor dat de vraag inelastisch is en dat het marktmechanisme volledig ten laste van de voedsel- en voederproductie komt te liggen", aldus de drijvende kracht achter Alco Bio Fuel.

Chris Moris van Fevia wil niet langer afgeschilderd worden als kop van Jut als het over voedselprijzen gaat. "De voedingsindsutrie heeft de gestegen grondstoffenprijzen niet misbruikt om hogere prijzen door te rekenen aan de consument. Integendeel, wij hebben zelf een deel van de gestegen kosten opgevangen. En dit is op lange termijn niet houdbaar, want onze rendabiliteit daalt. Daardoor verminderen ook de investeringen en neemt het budget voor innovatie af", meent Moris.(GL)

Lees ook: geVILT: François Huyghe (Boerenbond): "Graanprijs zakt niet meer onder vijf frank" geVILT: Yvan Dejaegher (Bemefa): "Nooit eerder waren alle grondstoffen zo duur" geVILT: Xavier Vanden Avenne: "Hoge tarweprijs heeft niks met biobrandstof te maken" geVILT: Chris Moris (Fevia): "Voedingssector rekent prijsstijging niet volledig door"