Efficiënt vaccin tegen vogelgriep nog heel ver weg

Op een pandemie van vogelgriep tegen te gaan, zijn er twee mogelijkheden: een vaccin om de ziekte te voorkomen of geneesmiddelen om de ziekte te genezen. Een handvol bedrijven hebben zich in de strijd gemengd in de zoektocht naar vaccins en geneesmiddelen. Maar de hindernissen zijn torenhoog, zo stelt Carl Pansaerts vast in De Tijd. Duitse wetenschappers stelden recentelijk dat de eerste resultaten van de tests met vaccins niet voor midden 2007 moeten verwacht worden.

Het gewone griepvaccin dat elk jaar in de herfst wordt toegediend helpt niet tegen vogelpest omdat het verschil met de gewone vogelpest veel te groot is. De aanmaak van een vaccin tegen vogelgriep is moeilijk omdat de onderzoekers geen flauw idee hebben van de genetische samenstelling van een gemuteerd vogelgriepvirus. Zelfs wanneer dat bekend zou zijn, duurt het nog vier tot zes maanden om een vaccin te ontwikkelen. Het is bovendien niet vanzelfsprekend om snel voldoende grote hoeveelheden vaccins te produceren. Tegen de gewone griep worden nu zo'n 300 miljoen vaccins per jaar geproduceerd, waarmee amper 5 procent van de wereldbevolking kan worden gevaccineerd.

Drie farmaceutische bedrijven zijn momenteel op zoek naar een vaccin tegen vogelgriep. Het gaat om het Franse Sanofi-Aventis, het Amerikaanse Chiron en het Britse GlaxoSmithKline. Chiron hoopt eind dit jaar een eerste vaccin tegen H5N1 uit te testen. Glaxo mikt op 2006. Daarna kan het nog vijf tot zes jaar duren vooraleer een efficiënt vaccin is ontwikkeld. Omdat een vaccin nog niet voorhanden is, beginnen landen massaal geneesmiddelen tegen vogelgriep aan te kopen. Er zijn twee antivirale middelen die mogelijk tegen vogelgriep helpen. GlaxoSmithKline heeft Relenza in huis, het Zwitserse Roche biedt Tamiflu aan. Dit middel werkt preventief en curatief en zou de sterfte met dertig procent drukken.

Maar een behandeling met Tamiflu kost al gauw 25 euro, te duur voor ontwikkelingslanden. Het resultaat is dat volgens de Wereldgezondheidsorganisatie slechts een 40-tal landen een min of meer kant-en-klaar actieplan hebben tegen een grieppandemie. Bij afwezigheid van vaccins en geneesmiddelen raadt de WHO aan om de afstand tussen pluimvee en mensen te vergroten. Andere maatregelen die de WHO aanbeveelt, zijn een massale vaccinatie van het pluimvee, een betere dierenhygiënen, een snellere opsporing van besmette vogels, preventieve afslachtingen en het sneller openbaar maken van nieuwe besmettingshaarden.