Ciolos wil 'groener' en meer billijk landbouwbeleid

EU-commissaris Dacian Ciolos presenteerde woensdag de wetgevende voorstellen voor het GLB na 2013. Tegen 2019 moeten alle lidstaten zich schikken naar een uniforme inkomenstoeslag per hectare. De inkomenssteun aan landbouwers wordt ‘vergroend’ en de definitie van 'actieve landbouwer' aangescherpt. Jonge starters krijgen gedurende vijf jaar een flinke toeslag, kleine boeren een forfaitair steunbedrag.

"De Europese Commissie stelt een nieuw partnerschap tussen Europa en zijn landbouwers voor om de uitdagingen op het vlak van voedselzekerheid, duurzaam gebruik van de natuurlijke hulpbronnen en groei het hoofd te bieden”, verklaart landbouwcommissaris Dacian Ciolos de gewenste hervorming van het gemeenschappelijk landbouwbeleid (GLB). Hij noemt de volgende decennia cruciaal om de grondslag te leggen voor een sterke landbouw die met klimaatverandering en internationale concurrentie kan omgaan en tegelijk aan de verwachtingen van de burgers kan voldoen.

Voor de periode 2014-2020 wil Ciolos de inkomenssteun aan landbouwers grondig hervormen. De basisinkomenssteun zal uitsluitend aan actieve landbouwers worden toegekend. Begunstigden zullen een groter deel van hun inkomen uit landbouwactiviteiten moeten halen, al is er een uitzondering voorzien voor landbouwers die minder dan 5.000 euro inkomenssteun genieten. Alle lidstaten moeten tegen 2019 een uniforme basistoeslag per hectare invoeren. Boerenbond schat dat die basistoeslag in België minstens 180 à 200 euro zal bedragen, maar benadrukt dat het om zeer voorlopige ramingen gaat. 2014 zal als referentiejaar gelden voor het aantal subsidiabele hectaren, maar de Europese Commissie wil ook rekening houden met de inkomenssteun in 2011 om speculatie te vermijden.

Vanaf 150.000 euro per bedrijf en per jaar zal deze steun afgeroomd worden en het maximumbedrag dat wordt uitgekeerd, is 300 000 euro. Bij het aftoppen van landbouwsubsidies wordt rekening gehouden met de werkgelegenheid waar een bedrijf voor zorgt. Voorts wordt de steun billijker verdeeld tussen de landbouwers, de regio's en de lidstaten. Streefdoel is de ongelijkheid tussen lidstaten met één derde te verminderen. In de periode na 2020 wil de Commissie de verschillen volledig wegwerken.

Om de ecologische duurzaamheid van de landbouwsector te versterken, stelt de Commissie voor 30 procent van de rechtstreekse betalingen te ‘vergroenen’. Bioboeren hebben sowieso recht op dit supplement. Gangbare landbouwers die hier aanspraak op willen maken, moeten hun permanent grasland instandhouden, minstens drie gewassen telen waarvan het belangrijkste niet meer dan 70 procent van het areaal inneemt en het derde gewas niet minder dan vijf procent. Op zeven procent van zijn areaal, permanent grasland niet meegeteld, zal een landbouwer ‘ecologische braaklegging’ moeten toepassen door bijvoorbeeld perceelsranden, hagen of kleine landschapselementen aan te leggen. Boerenbond schat dat een landbouwer in België zijn toeslagrechten op die manier met circa 120 euro per hectare kan verhogen, al is dat bedrag nog verre van zeker.

De Commissie biedt lidstaten de mogelijkheid landbouwers die zich in gebieden bevinden met natuurlijke handicaps, een extra vergoeding te geven. Een inkomenstoeslag (van 25%) is er ook voor jonge starters (jonger dan 40) gedurende de eerste vijf jaar van hun vestiging als landbouwer. De Commissie besloot hiertoe omdat twee derde van de landbouwers ouder is dan 55. In beperkte mate zullen nog gekoppelde betalingen mogelijk blijven om bepaalde sectoren niet in moeilijkheden te brengen.

Om onnodige administratieve lasten te vermijden, stelt de Commissie voor de randvoorwaarden en controleregelingen van het GLB te vereenvoudigen. Voorts zal ook de steun aan kleinschalige landbouwers worden vereenvoudigd. Zij krijgen jaarlijks een forfaitair bedrag van 500 tot 1.000 euro. Het gaat om bedrijven met een areaal kleiner dan drie hectare, welke één derde van alle begunstigden van het GLB uitmaken. Deze bedrijven gaan genieten van soepelere randvoorwaarden en de eisen voor vergroening zijn voor hen niet van toepassing. Tegelijk zal de overdracht van grond door kleine boeren die hun landbouwactiviteit stopzetten aan andere bedrijven die wensen uit te breiden, worden aangemoedigd.

Het voorstel erkent dat de volatiliteit van prijzen een bedreiging is voor het concurrentievermogen van de landbouwsector op lange termijn. De Commissie wil de bestaande systemen van interventie en steun voor private opslag daarom behouden maar herbekijken zodat deze maatregelen een beter vangnet zullen vormen voor de landbouwsector. Zowel verzekeringen als de oprichting van sectorfondsen worden aangemoedigd als hulpmiddelen om de risico’s te beheersen.

Om een op concurrentie gerichte kennislandbouw tot stand te brengen, wil de Commissie het budget voor onderzoek en innovatie in de landbouw verdubbelen Om de positie van de landbouwers in de voedselketen te verbeteren, stelt de Commissie voor steun te verlenen aan producentenorganisaties en brancheorganisaties en korte circuits tussen producenten en consumenten op te zetten. Voorts zullen de suikerquota, die volgens de Commissie aan belang inboeten in het licht van de verwachte productiestijging, na 2015 niet langer worden toegepast.

Meer info: Legal proposals for the CAP after 2013