Boerenbond wil verbod op speculatie op grondstoffen

Boerenbond pleit ervoor dat de financiële speculatie op voedingsgrondstoffen aan banden wordt gelegd. “Het is onethisch en onaanvaardbaar. Financiële speculanten maken zowel de boer als de consument armer door de prijsschommelingen van grondstoffen naar boven en naar beneden te versterken”, reageert de landbouworganisatie op de nervositeit en prijsstijgingen op de graanmarkt.

Sinds vorige week hebben voedselprijzen weer een prominente plaats opgeëist in de media. De prijs van tarwe steeg naar het hoogste peil in bijna twee jaar. De vrees bestaat dat de prijs zal pieken naar tien dollar per bushel, een prijs die niet meer gezien is sinds de voedselcrisis van 2008. Volgens cijfers die Boerenbond aanhaalt, zou er nochtans geen reden mogen zijn tot paniek.

De Amerikaanse landbouwadministratie verwacht dat in het marktjaar 2010-2011 het wereldverbruik van tarwe (667 miljoen ton) groter zal zijn dan de wereldproductie van 661 miljoen ton. Ook voor maïs wordt het wereldwijd verbruik dit jaar hoger geschat dan de productie. In tegenstelling met de periode 2007-2008 liggen de voorraden 2009-2010 echter op een significant hoger peil: 198 miljoen toen tegenover 144 miljoen ton (+37,5%). “Daarmee moet het verwachte deficit van zes miljoen ton makkelijk kunnen opgevangen worden”, beweert Boerenbond.

Ook in Europa duikt er niet meteen een probleem op. Op 15 juli werd de Europese productie geraamd op 287 miljoen euro tegenover 293 miljoen ton in 2009. Dat is een daling van 2,7 procent. “Maar aangezien de oogst van tarwe pas is gestart, is het voorbarig om gegronde uitspraken te doen”, meent de landbouworganisatie. In 2009-2010 was de EU een netto-uitvoerder van granen (16 miljoen ton). De graanvoorraad van Europa bedroeg eind juni 5,5 miljoen ton.

“Op basis van bovenstaande analyse is er geen reden tot nervositeit op de graanmarkten, eerder aanzet tot voorzichtigheid. Toch reageert de markt sterk”, klinkt het. Boerenbond is van mening deze situatie illustreert dat de markt vandaag een centrale rol speelt in het Europees landbouwbeleid. “De marktwerking is evenwel niet perfect. De prijs vervult zijn signaalfunctie als evenwichtsbrenger tussen vraag en aanbod slecht tot niet en de grondstoffenspeculanten versterken de op- en neergaande bewegingen”.

“Er is nood aan een alternatief regulerend kader dat, met respect voor de markt, een oplossing biedt aan dit marktfalen. Daarom pleiten wij niet alleen voor het behoud van het bestaand instrumentarium zoals interventie en opslag, maar ook voor de ontwikkeling van nieuwe instrumenten, zoals verzekeringen of termijnmarkten”, klinkt het. Naast een verbod op financiële speculatie op voedingsgrondstoffen, wil Boerenbond ook dat er interprofessionele akkoorden worden ontwikkeld die moeten toelaten dat de landbouwsector een correcte vergoeding krijgt voor de geleverde toegevoegde waarde.

De gevolgen van de stijgende grondstofprijzen voor de landbouwers zijn dubbel. “De akkerbouwers kunnen wellicht hogere graanprijzen ontvangen en dat is hen gegund, want de graanprijzen waren de voorbije jaren te laag om de kostprijs te dekken. De veehouders worden vandaag al geconfronteerd met hogere diervoederprijzen. Dit zet de rentabiliteit onder druk, want zij kunnen de hogere kosten heel moeilijk of niet doorreken”, stelt Boerenbond.

Voor de consument ziet het er volgens de landbouworganisatie nog iets rooskleuriger uit. Fevia, de federatie van de voedingsindustrie, heeft laten weten dat landbouwgrondstoffen gemiddeld slechts 20 procent vertegenwoordigen van de kostprijs van voedingsproducten. Bovendien zou het niet in het belang van de industrie zijn om prijzen te veel te laten schommelen.

“Wij hopen dat Fevia het hier bij het rechte eind heeft, want het verleden heeft geleerd dat deze prijsstijgingen meestal wel worden doorgerekend. En vaak treedt daarbij het frietzakeffect op: als de aardappelen duurder worden, stijgt vrij snel de prijs van een pak friet, dalen doet hij echter nooit meer”.