WWF: “België bij grootste EU-importeurs producten uit ontbossing”

Het nieuwe rapport van WWF brengt de impact van ons Europees consumptiepatroon op natuur wereldwijd in kaart. “We willen benadrukken dat toekomstige Europese wetgeving de volledige voetafdruk van de EU-consumptie op de bossen en andere ecosystemen van onze planeet, zoals graslanden en natte gebieden, moet aanpakken”, aldus het WWF, die de het rapport liet opstellen.

Link tussen import en achteruitgang ecosystemen

De Europese Commissie brengt in het voorjaar immers haar voorstel voor nieuwe EU-wetgeving uit om ontbossing te bestrijden. Het Europees Parlement had de Commissie in oktober vorig jaar daartoe al opgeroepen. Volgens de milieuorganisatie biedt het rapport 'Stepping Up: The continuing impact of EU consumption on nature worldwide' een blik achter de schermen van de EU-handel en de invloed ervan op de tropische ontbossing en de vernietiging van andere ecosystemen.

Het rapport legt een directe link tussen de consumptie van ingevoerde producten en de conversie van ecosystemen. Uit het rapport blijkt dat tussen 2005 en 2017 de EU-import 3,5 miljoen hectare ontbossing veroorzaakte, wat dan weer leidde tot 1.807 miljoen ton CO2-uitstoot. Hoewel de ontbossing gelinkt aan de EU-invoer met ongeveer 40 procent afnam tussen 2005 en 2017, was de Europese Unie in 2017 nog altijd verantwoordelijk voor 16 procent van de ontbossing die verband hield met de internationale handel, of 203.000 hectare en 116 miljoen ton CO2. Enkel China deed slechter (24%). Na de EU volgden India (9%), de VS (7%) en Japan (5%).

Bescherming van natuurgebieden opnemen in wetgeving

Volgens het rapport zijn de producten die tussen 2005 en 2017 de grootste veroorzakers waren van ontbossing door EU-import, soja, palmolie, rundvlees, houtproducten, cacao en koffie. “In die periode waren acht EU-landen - Duitsland, Italië, Spanje, het Verenigd Koninkrijk, Nederland, Frankrijk, Polen en België - verantwoordelijk voor 80 procent van de geïmporteerde ontbossing”, klinkt het.

"De Europese import van soja leidt tot omvorming van de Braziliaanse Cerrado, de meest biodiverse savanne ter wereld", zegt Béatrice Wedeux, beleidsmedewerker bossen bij WWF België. "Als de bescherming van savannes, graslanden en natte gebieden niet in nieuwe wetgeving wordt opgenomen, zal de Europese Unie medeplichtig blijven aan de vernietiging van ecosystemen die waardevol zijn voor de biodiversiteit en in de strijd tegen klimaatverandering."

"De rol van België is bijzonder kritiek, niet alleen omdat onze consumptie zeer veel ontbossing teweegbrengt, maar ook omdat het een belangrijk toegangspunt is voor importen die vervolgens worden herverdeeld naar andere landen", zegt Patrick Meyfroidt, onderzoeker aan de UCLouvain. "Naast een Europees wettelijk kader is aanvullend nationaal beleid en samenwerking met Europese handelspartners nodig."

Deel van de oplossing

Anke Schulmeister-Oldenhove, een van de hoofdauteurs van het rapport, wijst erop dat ontbossing en de conversie van ecosystemen wereldwijd de klimaat- en biodiversiteitscrises voeden, het levensonderhoud vernietigen en de gezondheid bedreigen. "Momenteel is de EU deel van het probleem, maar met de juiste wetgeving kunnen we een deel van de oplossing zijn."

Het WWF stelt dat de Europese Commissie het rapport moet beschouwen als een ‘laatste wake-upcall’ en dan ook een sterk en efficiënt wetsvoorstel op tafel moet leggen. Die moet voorkomen dat elk product dat bijdroeg tot de vernietiging van de natuur of tot mensenrechtenschendingen, nog op de EU-markten terechtkomt. "Het moet ook veel verder gaan dan vrijwillige maatregelen, maar bedrijven duidelijke en bruikbare regels bieden", aldus nog Schulmeister-Oldenhove.

De helft van de ontbossing voor soja voor de Europese Unie vindt bijvoorbeeld plaats in de Cerrado. Dat is een 45 miljoen jaar oud savannegebied in Brazilië, waar naar schatting 13,7 miljard ton CO2 opgeslagen ligt. Terwijl regelgeving als het Amazone-sojamoratorium ertoe bijdroeg dat er tussen 2004 en 2012 84 procent minder snel ontbost werd in de Amazone, is de ontbossing voor landbouw in de Cerrado zo goed als onverminderd doorgegaan.

Het WWF hoopt dat Europa zijn strijd tegen ontbossing niet wil beperken tot de impact op bosgebieden als de Amazone. "Als de EU geen ontbossingscriteria meeneemt voor graslanden en savannegebieden, dan dreigt het probleem zich gewoon te verplaatsen van het ene gebied naar de andere", besluit Koen Struyck, woordvoerder van WWF België.