WTO-onderhandelaars maken zich op voor eindstrijd

De WTO is een organisatie met 142 leden, en enkele kandidaat-leden waarmee al rekening moet gehouden worden. Op de onderhandelingstafel liggen bovendien een hele reeks brede en complexe onderwerpen. Het spreekt dus vanzelf dat je niet met iedereen alles kan bespreken. Anderzijds is er wel een heilige schrik van het 'green room-syndroom'. Tijdens de vorige onderhandelingsronde in Seattle gingen de groten samen zitten in de groene kamer, om daarna alles op te dringen aan de anderen. Dat die anderen dit weigerden, is een van de redenen van de mislukking van Seattle.

Nu wordt een andere methode gehanteerd die werkbaar én transparant en democratisch is (moet zijn?). Een werkgroep met alle delegatieleiders overloopt de bestaande ontwerpteksten in hun geheel. Daarnaast zijn er zeven gespecialiseerde werkgroepen die telkens één thema aanpakken: landbouw, implementatie van bestaande regels, milieu, WTO-regels, nieuwe onderwerpen als investeringen en concurrentiebescherming, patenten en geneesmiddelen, en markttoegankelijkheid en sociale normen.

Momenteel ligt het gewicht van de onderhandelingen in de gespecialiseerde werkgroepen. De voorzitters van de werkgroepen hebben de afgelopen uren de bekommernissen van de diverse delegaties aangehoord, en moesten tegen 14 uur Qatari-tijd (12 uur in België) een rapport klaar hebben over de stand van zaken. Op basis hiervan wordt wellicht tot morgenavond onderhandeld per thema.

Het is de bedoeling op die manier zoveel mogelijk knelpunten weg te werken. Wellicht zullen niet alle problemen weggewerkt zijn, en dan moet de afweging gemaakt worden tussen de diverse punten. "Als jij toegeeft op dat punt, wil ik dit punt wel laten vallen." Dit soort redeneringen. Een onderhandelaar met een beetje ervaring heeft trouwens van bij het begin standpunten die enkel strategische redenen dienen en die hij dus vrij probleemloos kan laten vallen.

Het resultaat dat tegen morgenavond zal bereikt worden, is vrij voorspelbaar. Europa zal zich blijven verzetten tegen de snelle afbouw van exportsubsidies voor landbouw, en zal blijven eisen dat niet alleen over invoertarieven wordt gesproken, maar ook over sociale en ecologische correcties en ethische garanties. De VS zal blijven pleiten voor een beperke agenda, met zoveel mogelijk liberalisering. De ontwikkelingslanden willen ook een beperkte agenda van liberalisering, maar dan wel vooral in de rijke landen.

Dit is een zeer beknopte opsomming van waarschijnlijke knelpunten en de posities van de diverse landen en groepen van landen. Negatief bekeken betekent de lange lijst met finale knelpunten dat er nog veel kansen zijn op een finale schipbreuk. Positief bekeken biedt de lange lijst de kans om iedereen iets te bieden.

Welke richting het uitgaat, zal wellicht voor een groot deel in de wandelgangen en tijdens informele gesprekken bepaald worden. Tot dinsdag zal de temperatuur in de Qatarese hoofdstad zeker stijgen.