WTO krijgt vertrouwen in slaagkansen

De aanslagen in de VS hebben ook een reeks internationale vergaderingen geraakt. Zowel de VN, als de Wereldbank en het IMF hebben hun jaarvergaderingen uitgesteld/afgelast.De Wereldhandelsorganisatie denkt er voorlopig echter niet over de ministeriële conferentie in november af te lasten of te verplaatsen. Wel integendeel. "De aanslagen hebben een merkwaardige impact. Bij de WTO en in andere internationale instellingen is er nu een veel grotere bereidheid tot samenwerking, een grotere wil om resultaten te boeken."

Het resultaat dat de WTO moet boeken, is een succesvolle conferentie in Doha, om de mislukking van Seattle uit te wissen. De bedoeling is een onderhandelingsronde op te starten tussen de meer dan 140 WHO-lidstaten. Die onderhandelingen zouden een breed domein van vrije wereldhandel beslaan. Het is over de agenda van die onderhandelingen dat de huidige onderhandelingen gaan.

Rockwell ziet -naast de aanslagen in de VS- diverse redenen om optimistisch te zijn. Zo was Seattle slecht voorbereid doordat er een lang gevecht aan voorafging over de aanstelling van een nieuwe directeur-generaal, de Nieuw-Zeelander Mike Moore.

Een belangrijke reden is ook de verbeterde relatie tussen de VS en de Europese Unie. "De WHO is wel niet langer een organisatie waarin de VS en de EU gezamenlijk hun wil kunnen opleggen aan anderen, maar hun relatie blijft belangrijk. Wanneer twee olifanten vechten in de woonkamer, is er onvermijdelijk schade." De VS en de EU slagen er sinds enkele maanden in hun geschillen beter op te lossen.

Een verschil met Seattle is ook dat de VS en de EU nu meer begrip tonen voor de problemen van andere landen, vooral dan de ontwikkelingslanden. De WHO kan enkel beslissen in consensus en dus moet met hen rekening gehouden worden.

De ontwikkelingslanden zijn vooral bezorgd over het dossier "implementatie", de effectieve omzetting van alle afspraken uit vorige handelsrondes. Nu beschikken nogal wat ontwikkelingslanden niet over de capaciteiten om die afspraken om te zetten in nationale wet. Een tweede probleem is dat een aantal ontwikkelingslanden de vroegere afspraken onevenwichtig vinden. En een derde probleem is dat de ontwikkelde landen -vooral dan de VS- de afspraken niet altijd ter goeder trouwen hebben omgezet. Daarom zal de komende weken speciale aandacht geschonken worden aan de implementatie.

Volgens de WTO is er bij veel delegaties ook een grotere wil om tot akkoorden te komen, en is er vooral meer van de daartoe benodigde soepelheid. De EU bijvoorbeeld toont zich vrij openlijk bereid haar landbouwpolitiek verder te wijzigen: meer openheid, lagere invoertarieven, minder steun aan de eigen landbouw. In ruil vraagt de Unie wel meer aandacht en sluitende afspraken voor het milieu en voor de voedselveiligheid. De Europese landbouwers moeten compensaties kunnen krijgen voor de hogere eisen die hen terzake worden opgelegd door de overheid.

De WTO-directeur-generaal zal wellicht over enkele dagen ontwerp-teksten voor Doha verspreiden onder de delegaties. De bedoeling is dan op basis van deze teksten verder te onderhandelen, zodat er niet te veel knelpunten meer zijn tegen half november. De tekst zal wel niet al te concreet zijn, tenslotte gaat het nog maar om het opstarten van onderhandelingen, niet om het afsluiten ervan. Dat is voor over enkele jaren.