Wordt 2025 een somber jaar voor Amerikaanse maïs- en sojaboeren?

De recordoogst van de Amerikaanse maïs- en sojaboeren uit het midwesten brengt geen recordomzetten met zich mee, maar wel veel kopzorgen. Veel boeren hadden nog maïs in opslag van 2023. Ze wachtten met de verkoop, omdat ze door de aanhoudende droogte hogere prijzen verwachtten. In plaats daarvan kelderden de prijzen toen een regenval de oogst redde. De omvang en snelheid van de prijsdaling liet de boeren achter met schuren vol maïs. Ook de prijs van sojabonen stond in 2024 op het laagste niveau sinds vier jaar, door een overaanbod op de wereldmarkt. Een beperkte binnenlands vraag en toegenomen concurrentie voor de Amerikaanse export zorgden ervoor dat deze voorraad uiteindelijk aanbleef toen ook de nieuwe recordoogst van dit jaar toestroomde, met zeer ongunstige prijzen tot gevolg. Analisten verwachten niet dat er een plotse grote stijging in vraag zit aan te komen, dat de voorraden zal doen afnemen en de prijs zal beteren. Integendeel.

Dalende export

Landbouwproducten zijn voor de Verenigde Staten uiterst belangrijke exportproducten. In 2018 werd meer dan 20 procent van de totale Amerikaanse landbouwproductie naar het buitenland geëxporteerd. De twee meest waardevolle producten (in termen van productiegrootte en exportwaarde), soja en maïs, werden in 2018 respectievelijk voor 50 procent en 20 procent uitgevoerd.

Maar na een aanhoudende sterke stijging, daalde in 2023 de Amerikaanse export van landbouwproducten met 10 procent. Die trend zette zich vorig jaar verder (-2,2%) en zal waarschijnlijk aanhouden in 2025. Hierbij zal veel afhangen van de mate waarin de nieuwe Amerikaanse president Donald Trump binnenkort importtarieven zal heffen, en welke vergeldingsheffingen er zullen volgen op de Amerikaanse landbouwproducten.

Een situatie met oplopende vergeldingsheffingen en dreigingen is de VS niet vreemd. Tijdens Trumps vorige ambtstermijn (2017-2021) stelde onder meer China, de grootste importeur van maïs en soja wereldwijd, een reeks handelstarieven in. Dit mondde uit in een vergeldingsopbod waarvan de gevolgen voor verschillende landbouwproducten nog steeds merkbaar zijn. Sindsdien heeft China zijn afhankelijkheid van Amerikaanse landbouwproducten verminderd en zoekt het alternatieven, vooral in Zuid-Amerika. Brazilië heeft de VS inmiddels ingehaald als grootste exporteur van maïs en soja naar China. Ook Argentinië is voor China een belangrijke handelspartner in maïs geworden. Ondertussen is er wel een licht groeiende vraag naar Amerikaanse maïs vanuit andere exportlanden zoals Spanje, Ierland, Marokko en vooral ook Mexico.

In de Britse krant The Guardian schetsen twee experts de niet erg rooskleurige toekomst voor de Amerikaanse soja- en maïsboeren: “Brazilië gaat door met zijn agressieve expansie en hertekent daarmee de markt. Ondertussen hebben we een recordaanbod uit Zuid-Amerika, net op het moment dat importlanden op zoek zijn naar alternatieven voor de VS in het geval van een handelsoorlog.”

Naast China, zijn Canada en Mexico de belangrijkste exportmarkten voor de Verenigde Staten. Mexico is ondertussen de grootste afzetmarkt voor Amerikaanse landbouwproducten geworden, voor 2018 was dit nog China. Onlangs pleitte Trump ook om importtarieven van 25 procent te heffen op goederen uit Canada en Mexico. De export van maïs wordt door de USDA in 2025 geraamd op 12,4 miljard dollar, een daling van acht procent. De export van soja wordt geraamd op een daling van zes procent, ook de algemene Amerikaanse graan- en voederexport wordt geraamd op een daling van zes procent.

Stabiele binnenlandse vraag

Om de binnenlandse markt aan te zwengelen tracht Amerika al decennia om meer in te zetten op de het verwerken van biobrandstoffen. Bij maïs gaat het dan voornamelijk over bio-ethanol, en bij sojabonen over biodiesel. De VS is ’s werelds de grootste producent van ethanol en topproducent van biodiesel uit soja-olie. Zowel productie als consumptie kenden in het verleden een zeer snelle groei, maar is in het afgelopen decennium gestabiliseerd. Vorig jaar kende de productie van beiden wel een record. Er was een stabiele binnenlandse vraag naar benzine en een sterke buitenlandse vraag naar Amerikaanse ethanol. Het wordt uitkijken hoe deze markten zich verder zullen evolueren.

Algemene malaise

Deze onzekere tijden komen er voor Amerikaanse boeren net op een moment van algemene malaise. Want naast de lage prijzen blijven de kosten van het telen er aanhoudend hoog. De kosten voor zaaigoed, kunstmest en andere inputs stegen in 2022, aangewakkerd door de oorlog tussen Rusland en Oekraïne, die ook de oogstprijzen naar recordhoogten stuwde. De meerderheid van de boeren zullen de break-evenprijs voor hun soja- en maïsoogsten niet halen. Amerika’s meest waardevolle landbouwproducten zijn momenteel verlieslatende gewassen. Daarbovenop wakkert de hoge Amerikaanse rente investeringen in de sector ook niet aan.

De University van Illinois en de Ohio State University plaatsen het inkomen van boeren op het laagste niveau sinds de landbouwcrisis van de jaren 80 van de vorige eeuw dat toen tot veel faillissementen leidde. Al is de sector nog ver verwijderd van een landbouwcrisis zoals in 1980. Toen gingen veel boeren failliet door een te hoge schuldenlast op land. De landbouweconomen van de universiteiten merken op dat de meeste boeren nu financiële reserves hebben opgebouwd toen de inkomens in 2021 en 2022 recordhoogten bereikten. Dit zorgt voor een financiële buffer die de crisis kan opvangen.