Weinig enthousiasme over Europese steun voor varkenssector
Net nu de varkensprijzen een forse opmars hebben gekend en een half jaar nadat de vraag voor het eerst werd gesteld, komt de Europese Commissie dan toch met steun voor de varkenshouders over de brug. “Dit is zeer zuur voor de Vlaamse varkenshouders”, is te horen bij de Vlaamse landbouworganisaties.
Zes maanden geen gehoor
Als sinds september vorig jaar klinkt een luide vraag van diverse lidstaten aan de Europese Commissie om de crisis in de varkenshouderij aan te pakken. Door de combinatie van de uitbraak van Afrikaanse varkenspest in diverse lidstaten en de naweeën van de coronapandemie waren de varkensprijzen al lange tijd bijzonder laag. Tegelijk werden de varkenshouders geconfronteerd met stijgende voederkosten. Dat zorgde ervoor dat er maandenlang tot 30 euro per varken moest bijgepast worden.
Een brede coalitie van lidstaten drong regelmatig bij de Commissie aan op steunmaatregelen. Landbouwcommissaris Janusz Wojciechowski hield evenwel steeds de boot af. “De zeven belangrijkste Europese productielanden van varkensvlees zijn geen vragende partij voor steun”, zo verdedigde de Poolse Eurocommissaris zijn beslissing. Hij liet lidstaten wel toe om zelf gerichte nationale maatregelen te nemen om de sector te ondersteunen. Daar kwam al gauw commentaar op, want op die manier haalt de Commissie het gelijk speelveld in de EU onderuit.
Gerichte maatregelen kwamen er onder meer in Polen (100 miljoen euro) en Frankrijk (270 miljoen euro). De Nederlandse varkenshouders kregen al eerder steun toegewezen in het kader van coronasteun. In Vlaanderen maakte Vlaams landbouwminister Hilde Crevits (CD&V) 16 miljoen euro vrij om de ergste nood bij de varkenshouders te lenigen, maar daarvan ging slechts 5,75 miljoen euro rechtstreeks naar varkenshouders en dan enkel naar jonge boeren en landbouwers die recent duurzame investeringen gedaan hadden.
Private opslag en liquiditeitssteun
Nu de Europese Commissie zijn maatregelenpakket op tafel heeft gelegd om de mondiale voedselzekerheid en de betaalbaarheid van voeding te garanderen, deed één van de maatregelen de wenkbrauwen fronsen in de Vlaamse varkenssector. De Commissie heeft beslist om private opslag van varkensvlees toe te staan.
Aparte liquiditeitssteun voor de varkenshouders wordt niet genoemd, maar zij kunnen wellicht ook rekenen op de steun die voorzien is in het tijdelijk crisiskader om bedrijven te helpen om aanzienlijke stijgingen van de kosten van onder meer energie, kunstmest en veevoeder op te vangen. België krijgt daarvoor 6,27 miljoen euro van Europa, een bedrag dat uitzonderlijk tot 200 procent kan aangevuld worden door de lidstaten.
Deze beslissing valt op een moment dat de varkensprijzen al een aantal weken in (forse) opmars zijn. In de eerste helft van februari gingen ze eerder aarzelend in de hoogte, maar op het moment dat de oorlog in Oekraïne is uitgebroken steeg de prijs plots sterk. Vandaag bedraagt de basisprijs 1,83 euro per kilo geslacht. Dat is een verdubbeling tegenover een paar maanden geleden. Dat betekent niet dat de varkenshouders plots in een bijzonder rooskleurige situatie zijn terechtgekomen, want ook de veevoederprijzen zijn verder de hoogte in geschoten onder impuls van de oorlog, maar de zware verliezen van een paar maanden geleden zijn daarmee wel afgevlakt.
Landbouworganisaties zijn ontgoocheld
De landbouworganisaties zijn dan ook allesbehalve opgezet met de beslissing van de Commissie. Zeker de private opslag wordt op weinig enthousiasme onthaald. “Als het barslecht gaat, doet de Commissie maandenlang niets, ondanks een brede vraag van de lidstaten”, zegt Paul Cerpentier van ABS. “Nu de markt aantrekt, schiet de Commissie in actie. Onbegrijpelijk. Bovendien zien we weinig meerwaarde in private opslag. Wie gaat hierop ingaan nu de prijzen relatief hoog zijn?”, vraagt Cerpentier zich af.
“De wegen van de Commissie zijn ondoorgrondelijk”, stelt ook Pieter Verhelst van Boerenbond. “We kunnen dit samenvatten als ‘too little, too late’.” Ook hij is ervan overtuigd dat private opslag niet is wat de markt nodig heeft. “Dat betekent eigenlijk gewoon dat je de crisis uitsmeert. Vanuit Boerenbond zijn wij daar nooit vragende partij voor geweest. Wel voor liquiditeitssteun, maar daarbij werd telkens naar de lidstaten verwezen.” Hij erkent dat het budget uit de crisisreserve beperkt is, maar samen met wat de lidstaten er tegenover leggen, kan het misschien wel iets betekenen.
De federatie van het Belgisch vlees (FEBEV) is ook niet meteen gelukkig met de beslissing om private opslag toe te laten. “De diepvriezers van de Belgische slachthuizen en uitsnijderijen zitten nog vol. Wellicht is dat ook in andere lidstaten het geval”, zegt Michael Gore. “Die stocks moeten eerst afgebouwd worden, daarna is er misschien wel wat interesse om vlees in opslag te steken. Maar die interesse zal ook afhankelijk zijn van de tarieven voor opslag. De tarieven van 2019 zijn volledig achterhaald door alle gestegen kosten.”
Bron: Eigen berichtgeving
