Week van de Korte Keten moet kwakkelende vraag naar hoeveproducten vlot trekken

"De inflatie heeft de korteketenverkoop geen goed gedaan", vertelt landbouwminister Brouns tijdens de lancering van de Week van de Korte Keten. “De torenhoge inflatie in 2022 heeft de aandacht voor onze lokale voedseleconomie aangetast en de rechtstreekse verkoop op de hoeve in Vlaanderen met 6 procent doen dalen onder het niveau van 2019, vóór corona. De voorkeur voor nabij, die sterk groeide tijdens de coronacrisis, is jammer genoeg uitgewerkt."

De promoweek, die dit jaar gepland staat van 13 tot 21 mei, is een initiatief van de Vlaamse provincies waaraan VLAM zijn medewerking verleent. Het doel van deze week is de gezakte vraag naar lokaal geproduceerd voedsel weer opkrikken. De lancering van het evenement vond plaats op Hoeveslagerij Ter Hees in Zelem. Deze familiale hoeveslagerij is in handen van Peter Vrancken en zijn echtgenote Els Vancauwenbergh. Ze houden runderen van het Belgisch Witblauw ras, die ze sinds 2005 zelf verwerken en verkopen in hun hoevewinkel, via buurderijen en een automaat.

Hoewel de verkoop van boerderijproducten via de korte keten al geruime tijd bestaat, is het pas sinds de opkomst van de grootschalige, professionele landbouw dat deze vorm van verkoop als een georganiseerde activiteit wordt gezien. “De Week van de Korte Keten is een uitgelezen middel om de aandacht voor de korte keten te verhogen, de verschillende vormen te tonen, barrières weg te werken en meer klanten naar de korte keten te krijgen. Elk bedrijf heeft zijn eigen verhaal, dat men absoluut rechtstreeks aan de klant wil vertellen en waarbij authenticiteit en openheid centraal staan”, vertelt Inge Moors die als gedeputeerde van landbouw van de provincie Limburg ook aanwezig was in Zelem.

Landbouwers, verenigingen, steden en gemeenten organiseren tijdens de Week van de Korte Keten allerlei activiteiten om de consument kennis te laten maken met de verschillende vormen van korte keten en producten recht van bij de boer. Zo kan je deelnemen aan een proevertjestocht, een sneukelfietstocht, langsgaan op een boerenmarkt met boerenspelen, een rondleiding volgen op het veld van een zelfoogstboerderij of genieten van een hoevepicknick. Er is ook muziek op de boerderij, een schaapscheerfeest, boerenyoga, een pizzabak met producten recht van het veld. Alle activiteiten tijdens de Week van de Korte Keten zijn samengebracht op deze website.

De Vlaamse provincies hebben de lokale besturen aanvullend aangespoord om een korteketenhoekje te voorzien in bibliotheken of andere gemeentelijke gebouwen. Met een leeslijst en promomateriaal kunnen zij aan de slag om korte keten in de kijker te zetten. Elke provincie legt zijn eigen accenten. Provincie Antwerpen verdeelde vooraf promotiemateriaal onder producenten en gemeenten, Vlaams-Brabant gaat op zoek naar de Korte Keten Kop, Limburg ontwierp een fietsroute langsheen korteketenbedrijven en zet een promotiecampagne. In Oost-Vlaanderen kunnen klanten meedoen aan een spaarkaartactie. Ook in West-Vlaanderen kunnen klanten deelnemen aan een klantenactie en worden ze via receptenvideo’s met bekende West-Vlaamse chefs aangemoedigd zelf aan de slag te gaan met lokale producten.

In aanloop naar de zesde Week van de Korte Keten werd ook de website Recht van bij de boer in een nieuw jasje gestoken. Deze website wil de consument rondleiden in de wereld van de korte keten en geeft onder andere uitleg bij de verschillende vormen van korte keten, van hoevewinkel, boerenmarkt, automaten op de hoeve, Buurderijen (Boeren & Buren), groenteabonnementen, zelfpluktuinen, tot CSA (Community Supported Agriculture)-initiatieven en Voedselteams. Op de website, die onderdeel uitmaakt van Lekker van bij ons, het kookplatform waar koken met ingrediënten van eigen bodem centraal staat, zijn 1.609 verkooppunten over heel Vlaanderen terug te vinden.

Omzet loopt terug

Een economisch overzicht van de hele sector ontbreekt, maar via het consumentenpanel van GfK Belgium heeft VLAM zicht op de aankopen in de hoevewinkel en op boerenmarkten. Daaruit blijkt dat de omzet van de rechtstreekse verkoop op de hoeve in Vlaanderen daalde in 2022 met 20 procent tot 65,6 miljoen euro of 6 procent onder het niveau van 2019, vóór corona en dit als gevolg van de zeer hoge inflatie. De boerenmarkt, dat het als gevolg van het verbod op markten bijzonder moeilijk had in coronajaar 2020, evolueert sindsdien wel in stijgende lijn. Met een omzet van 15,4 miljoen euro doen ze 11 procent beter dan in 2021 en 2 procent beter dan 2019. Samen hebben de boerenmarkt en de hoevewinkels 1,2 procent van de distributie van verse voeding in Vlaanderen in handen.

Nog meer cijfers en faits divers: ongeveer één op de zes Vlamingen koopt al eens op de hoeve en hij doet dit gemiddeld 11 keer per jaar. Het aantal kopers op de boerenmarkten schommelt rond de 5 à 6 op 100 en ze gaan er 7 à 8 keer per jaar langs. Aardappelen, groenten en fruit blijven de belangrijkste productcategorie, gevolgd door vlees. Het pallet aan producten op de boerenmarkten en in de hoevewinkel is erg uitgebreid. Bijna één op vier producten is van biologische aard.