“Waar blijft de media-aandacht voor landbouw en biodiversiteit?”

Twee jaar geleden vroeg Natuurpunt mij om een podcast te maken over Reconnect Farmers and Nature, een bootcamp waar tien landbouwers en tien natuurbeschermers 24 uur lang in een vierkantshoeve samenkwamen om gezamenlijke kansen rond de dalende biodiversiteit te bespreken. Het was een informele ontmoeting tussen de partijen waardoor het geen stellingenoorlog werd maar eerder een ontmoeting met open vizier.

Je zag de passie voor de natuur samenkomen bij beide groepen tijdens een wandeling langs de Brabantse akkers toen een smelleken, een valkachtige, middenin de groep landde om een veldleeuwerik te verschalken. We stonden aan de grond genageld bij zoveel live action die makkelijk in metaforen kon gegoten worden.

Het lijken kleine zaken maar het zijn belangrijke stapstenen naar een symbiose tussen deze partijen. Er is van die samenkomst jammer genoeg geen televisiereeks gemaakt zoals Boerenjaar, maar ze sneed meer hout.

In tijden waar duurzaamheid belangrijk is, begrijp ik nog steeds niet waarom de landbouwlobby een bom onder de Europese Green Deal legde. Dit beleidsinitiatief is een soort routekaart om de Europese economie duurzaam te maken en daarmee de toekomst van kleine landbouwbedrijven. De lidstaten krijgen nu naast ecoregelingen de “nodige flexibiliteit” om te bepalen hoe zij de milieudoelstellingen zullen halen. De wetenschappelijke afweging van deze Green Deal, ondersteund door handtekeningen van 3600 wetenschappers, werd naast zich neergelegd.

Ondertussen vergroot de polarisatie tussen landbouwers en natuurbeschermers, terwijl de wetenschap er al lang uit is: de intensieve landbouw loopt de laatste decennia steeds meer tegen zijn eigen grenzen aan.

Landbouw heeft biodiversiteit nodig, maar de biodiversiteit heeft ook de landbouw nodig. De sector beslaat namelijk 46 procent van het totale Vlaamse grondoppervlakte. Door de milieu- en energie-uitdagingen kunnen boeren een essentiële rol spelen.

Daar worden natuurlijk al middelen voor uitgetrokken en de technologische sector trekt samen met heel wat wetenschappers hiervoor aan de kar. Maar we moeten beseffen dat ons consumptiegedrag gecombineerd met landbouwintensivering onze natuurlijke rijkdommen uitput. De media speelt hierin een belangrijke informerende en sensibiliserende rol. Daarom doe ik een onbescheiden gooi om meer aandacht te genereren.

Samen met de Vlaamse Landmaatschappij worden er beheerovereenkomsten afgesloten met de landbouwers om o.a. vogelakkers aan te leggen. Op deze akkers wordt luzerne of klaver afgewisseld met stroken meerjarige natuurbraak waarin kruiden en grassen bloeien. De stroken natuurbraak zijn een paradijs voor akkervogels die aangetrokken worden door de aanwezige insecten, maar ook muizen vinden er hun voedsel die op hun beurt dan weer bij roofvogels de voorkeur genieten. In de winter blijft er genoeg voedsel achter, maar kunnen de akkers ook aangevuld worden met stroken graan.

Je merkt het: er beweegt wel degelijk iets. Ik vergeet nog de voedselteams, die ijveren voor de bevordering van een kleinschalige, duurzame land-en tuinbouw en voor het uitbouwen van lokale economieën. Maar voor sommigen zijn zulke acties druppels op een hete plaat.

Als er over landbouw en biodiversiteit wordt gesproken, worden er vaak feiten en meningen de wereld ingestuurd waar niemand nog wijs uit geraakt. Het is een complexe materie en ik kan me voorstellen dat zoiets voor sommige partijen handig uitkomt.

Vandaar dat ik van een bottom-up-model op kleine schaal hou, waar beroep wordt gedaan op de basis zodat met de aanwezige kennis en gevoeligheden kan rekening gehouden worden. Dit vertrouwen zal de uitvoering vergemakkelijken.

Met dit opiniestuk wil de auteur een bijdrage leveren aan het maatschappelijk debat. De auteur schrijft in eigen naam en is verantwoordelijk voor de inhoud van de tekst.

De volledige column van Begijn Le Bleu verscheen eerder op de website van MO.