Vzw Klimaatzaak triomfeert, maar gaat in beroep
De vzw Klimaatzaak toont zich slechts gedeeltelijk tevreden met het vonnis dat de Brusselse rechtbank van eerste aanleg donderdag heeft uitgesproken. Daarbij stelt de rechtbank wel vast dat de Belgische overheden nalatig zijn geweest in hun klimaatbeleid, en dat het Belgisch milieubeleid de wettelijke zorgplicht en de mensenrechten schendt. Maar concrete reductiedoelstellingen legt de rechtbank niet op en dat zit de vzw niet lekker.
"Deze uitspraak is een niet mis te verstaan signaal aan onze beleidsmakers", zegt Serge de Gheldere, voorzitter van VZW Klimaatzaak. De vzw stapte in 2015 naar de rechter om de overheden te dwingen de gemaakte beloftes rond de vermindering van de uitstoot van broeikasgassen te respecteren. "Er moet onmiddellijk en prioritair werk gemaakt worden van een doortastend beleid richting een koolstofarme toekomst. Een betere en gezondere toekomst dus."
Het uitvoerige vonnis is volgens de vzw op drie vlakken historisch. Zo wordt niet alleen de klacht van de vzw Klimaatzaak, maar ook die van de 58.000 mede-eisers ontvankelijk verklaard.
"Met deze ontvankelijkheid voor burgers schrijven we geschiedenis op wereldvlak: voor het eerst is er erkenning van het feit wij rechtstreeks, persoonlijk en reëel risico lopen", klinkt het bij de vzw. "Het vonnis stelt daarnaast dat de federale staat en de drie gewesten gezamenlijk en individueel verantwoordelijk zijn, en dit ondanks de complexe Belgische staatsstructuur."
"Het strafste is dat het vonnis stelt dat onze overheden met het huidige ondermaatse klimaatbeleid artikels 2 en 8 van het Europees Verdrag van de Rechten van de Mens schenden", gaat de vzw verder. "Voor het eerst hebben burgers zo massaal duidelijk gemaakt dat de beleidsvrijheid van regeringen en ministers ophoudt waar onze rechten, en de rechten van onze kinderen en kleinkinderen, dreigen geschonden te worden."
De rechtbank ging weliswaar niet in op de vraag van de vzw om concrete reductiedoelstellingen op te leggen. "Eigenlijk is dat niet te rijmen", reageert de vzw. "Het komt neer op een situatie waarbij een agent tegen een automobilist zegt: "Meneer, u rijdt 180 per uur. Dat is veel te snel." "Oh, pardon. Hoeveel mag ik dan hier?" "Wel, dat zeggen we u niet." Daar kunnen wij niet mee leven. De best beschikbare wetenschap is duidelijk: we hebben nog een kleine tien jaar om de gevaarlijke klimaatverandering te voorkomen."
Een terechte beslissing en geen 'dictaat' van de rechter zoals in Nederland
Rechtbank versus beleid
"Door niet mee te gaan in het opbod van percentages, respecteert de rechter ten volle de scheiding der machten." Dat zegt Vlaams minister van Omgeving Zuhal Demir (N-VA) in reactie op de uitspraak in de Klimaatzaak. "Een terechte beslissing en geen 'dictaat' van de rechter zoals in Nederland (waar de rechter wel percentages uitsprak, red.)."
"Laten we bovenal verder werk maken van het realiseren van ons ambitieus, haalbaar en betaalbaar klimaatbeleid", reageert Demir. "Wie bijkomende maatregelen wil voorstellen, bijvoorbeeld van die sectoren die nog veel inspanningen moeten leveren, ik hoor ze graag. Maar ik hoor graag maatregelen, niet zomaar een wild opbod aan percentages."
De vzw gaat toch in beroep tegen het vonnis, en spant tegelijkertijd een zaak aan bij het Europees Hof voor de Rechten van de Mens in Straatsburg: "Het Brusselse gerecht kampt immers met zulke grote vertragingen dat de Klimaatzaak misschien pas binnen 9,5 jaar zijn beslag zal krijgen. En we hebben maar tien jaar! In het licht van de klimaaturgentie zou dat betekenen dat er in het Belgische rechtssysteem geen effectief rechtsmiddel voorhanden is, wat een beroep op de Straatsburgse rechters noodzakelijk maakt."
Bron: Belga / Eigen verslaggeving
