Voorbereidingen op no-deal brexit aan de gang

Aan beide kanten van Het Kanaal begint steeds meer door te dringen dat een harde brexit zonder handelsdeal met de Europese Unie haast onvermijdelijk is. De Britse regering heeft de voorbereidingen in een veel hogere versnelling gezet. Eerder brexit-overleg heeft opnieuw niets opgeleverd en premier Boris Johnson wil nog altijd eind deze maand beslissen of het nut heeft met die onderhandelingen door te gaan.

‘Get ready for brexit’. Dat is de slogan van de Britse regering voor een nieuwe campagne om het bedrijfsleven aan te zetten zich voor te bereiden op brexit. Een harde brexit, wel te verstaan, zonder nieuwe handelsovereenkomst met de EU en dus mét veel administratieve verplichtingen en belemmeringen aan de grens.

“Vanaf januari dienen alle bedrijven die handelen met de EU zich voor te bereiden op douane-verklaringen die zich sinds 1993, toen de interne markt werd gecreëerd, niet meer hebben voorgedaan”, aldus een interne notitie uit Londen. De Britse regering heeft de voorbereidingen in een veel hogere versnelling gezet.

De betrokken minister Michael Gove liet weten dat bijna 800 miljoen euro wordt uitgetrokken voor automatisering én de vereiste fysieke controles aan de grenzen. “Met of zonder een deal met de EU zorgt dit geld ervoor dat de noodzakelijke infrastructuur, techniek en personeel aanwezig zijn, zodat onze handelaren en de grens-industrie de veranderingen aan kunnen”, klonk het. Het geld is deels voor het optuigen van IT-systemen om de formulierenberg in ieder geval digitaal af te kunnen wikkelen, maar of die op tijd klaar zijn én betrouwbaar draaien is de vraag.

Daarnaast worden, net vijf maanden voor de deadline van 31 december, opeens nog grote ‘clearance centres’ ontwikkeld bij de belangrijkste havens in Dover, Portsmouth en Holyhead aan de Ierse Zee. Eerder deze maand lekte uit dat de Britse overheid een terrein van 11 hectare in Ashford, op een dertigtal kilometer van Dover, buiten alle procedures om heeft aangekocht om er straks honderden vrachtwagens te kunnen verwerken. Tussen de regels door worden vrachtwagenchauffeurs gewaarschuwd dat ze ook door de persoonlijke douane moeten, als ze bijvoorbeeld zelf sigaretten of drank mee brengen. Om al te grote vertragingen te voorkomen, heeft Londen inmiddels ook besloten dat de controles niet direct allemaal op 1 januari ingaan, maar gefaseerd tot 1 juli.

Aan Europese kant wordt de drang nu ook duidelijk gevoeld. Bondskanselier Angela Merkel verklaarde wel ‘dat we er werkelijk alles aan doen om op tijd een akkoord met de Britten te bereiken’, maar feitelijk gelooft ze daar zelf niet meer in. “Mijn boodschap is echter toch dat bedrijven zich nu zo snel mogelijk moeten voorbereiden op een no-deal brexit.”

Tegelijk heeft Charles Michel, de voorzitter van de Europese Raad een ‘noodfonds’ van 5 miljard euro voorgesteld om de ergste schade op te vangen. De EU gaat er daarbij van uit dat landen die het meeste handelen met de Britten, zoals Ierland, België en ook Nederland, de meeste schade zullen ondervinden. Niet voor niets past Michel’s plan in het enorme steunpakket dat de EU wil optuigen vanwege de coronacrisis, een plan waar de kleine lidstaten onder aanvoering van Nederland kritisch over zijn.

In ons land kende Vlaams minister van Economie Hilde Crevits 750.000 euro steun toe aan het project Conquer. Met Conquer wil de Provinciale Ontwikkelingsmaatschappij West-Vlaanderen ondernemingen wapenen tegen de mogelijke impact van de brexit. Het project zal twee jaar lopen en kost 2,5 miljoen euro. Via het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling (EFRO) is er één miljoen euro toegekend Vlaanderen investeert 750.000 euro.

"West-Vlaanderen zal door de brexit geraakt worden. We kennen de uitkomst van de onderhandelingen nog niet, maar het is belangrijk dat West-Vlaamse kmo's zich vandaag voorbereiden door bijvoorbeeld uit te kijken naar nieuwe markten of nieuwe producten", reageerde de minister.