"Voedselfraude is winstgevend en criminelen weten dat"

Dit jaar ontving het Rapid Alert System voor voedsel en voeder van de Europese Commissie al 175 meldingen van ‘serieuze’ problemen met producten geproduceerd of verdeeld in België. En tijdens de laatste interventie van de cel Voedselfraude bij Europol werden maar liefst 13 miljoen levensmiddelen in beslag genomen. Dat schrijft Het Nieuwsblad, dat naar aanleiding van de fipronil-problematiek het thema voedselfraude onder de loep nam. 

“Fraudeurs zijn van strategie veranderd, vroeger maakten ze luxeproducten na, nu frauderen ze met alledaagse dingen zoals voedsel”, vertelt het hoofd van de cel Voedselfraude bij Europol, Chris Vansteenkiste aan het dagblad. Tijdens diens laatste grootschalige interventie werden 13 miljoen voedingswaren in 61 landen in beslag genomen. De producten hadden een straatwaarde van 230 miljoen euro.

Frauderen met voedsel is winstgevend, dat bleek al tijdens het pcb- en dioxineschandaal in 1999, tijdens het paardenvleesschandaal in 2013 en nu opnieuw tijdens de fipronil-crisis. Soms zijn de gevolgen puur economisch, maar soms wordt ook echt met de gezondheid van de consument gespeeld. Volgens de cijfers van het Rapid Alert Systeem van de Europese Commissie kwamen in 2017 alleen al 175 meldingen binnen van problemen met voedsel in België die de stempel ‘serieus’ kregen.

Professor Liesbeth Jacxsens van de vakgroep Voedselveiligheid en -kwaliteit van de UGent wijt één en ander aan de invoer van grondstoffen overzees. “Ze komen ook uit landen als China en India, waar de wetgeving minder strikt is dan hier. Sommige producten staan op een zwarte lijst en worden systematisch gecontroleerd, maar er zullen altijd stoffen en producten door de mazen van het net glippen”, stelt ze.

Even later nuanceert ze: “De Europese drempelwaarden liggen bewust heel laag. Een overschrijding betekent dus niet per se dat de volksgezondheid in het gevaar is.” De controles in België en Europa zijn ook heel streng. Dat beaamt Europarlementslid Bart Staes (Groen). Er werd nooit beter over de veiligheid van ons voedsel gewaakt, “maar een nulrisico bestaat niet”.

In Amerika wordt chemiebedrijf Monsanto intussen verweten dat het al langer wist van de schadelijke gevolgen van pcb’s, voor het (weliswaar) vrijwillig met de productie stopte. Dat schrijft De Morgen. Pcb’s speelden een hoofdrol tijdens het dioxineschandaal dat ons land eind vorige eeuw in de ban hield. Ze werden gemengd met andere vetten en geleverd aan verschillende Belgische veevoederbedrijven, waardoor ze in de voedselketen terechtkwamen.

Uit interne nota’s, brieven en andere documenten verzameld door advocaten en het Poison Papers Project, een Amerikaans onderzoeksproject dat documenten over milieukwesties opspoort, blijkt dat Monsanto eind jaren ’60 en mogelijk zelfs al in 1937 wist dat pcb’s schadelijk zijn voor mens en milieu. Het bedrijf bleef ze echter produceren en communiceerde publiekelijk dat ze veilig waren. Pas in 1972 stopte Monsanto ‘vrijwillig’ met de verkoop van pcb's, behalve voor gesloten elektrische toestellen. De productie van Aroclor en andere pcb’s ging door tot 1977. Twintig jaar later waren het net Aroclor 1254 en 1260, twee pcb-producten van Monsanto, die opdoken in veevoederproducten in ons land.

Scott Patridge, een internationale directeur van Monsanto, erkent de authenticiteit van de gevonden documenten maar ontkent verder alle schuld en verantwoordelijkheid. Hij wijst er bovendien op dat het bedrijf stopte met de productie van pcb’s nog voor de Amerikaanse overheid het verbood (in 1979). Toch kunnen de nieuwe onthullingen gevolgen hebben voor Monsanto. De staat Washington heeft al een rechtszaak aangespannen tegen het bedrijf wegens pcb-vervuiling.