Mestmeesters wil landbouwers inspireren over duurzame bemesting en bodembewerking
Met de documentaire ‘Mestmeesters’ wil de Vlaamse Landmaatschappij (VLM) enerzijds landbouwers die inspanningen leveren voor het milieu in de kijker zetten, anderzijds hoopt VLM met deze documentaire andere landbouwers te inspireren en bij te dragen aan het maatschappelijk debat over duurzame landbouw in Vlaanderen.
Meesters in hun vak
De documentaire toont aan de hand van het verhaal van vier landbouwers dat het mogelijk is om lage nitraatresidu’s te behalen door de toepassing van de 4 J’s. Zo bemesten de landbouwers met de juiste dosis, op het juiste tijdstip, met de juiste soort mest en met de juiste bodem- en bemestingstechnieken. Technieken zoals niet-kerende bodembewerking, bladbemesting en teeltrotatie komen allemaal aan bod in de documentaire. Door de toepassing van de vier J’s spoelen er minder meststoffen uitspoelen naar het water en wordt de bodem klimaatrobuuster waardoor de gewassen weerbaarder zijn tegen de gevolgen van klimaatverandering. “Met gepaste technieken rond bemesting en bodem behalen deze vier landbouwers zowel landbouwkundig als milieukundig goede resultaten. Meesters in hun vak, die tonen dat het kan”, luidt het in de documentaire.
“Het kan, maar de sleutel tot succes ligt niet enkel bij de individuele landbouwers zelf”, aldus Stefaan De Neve, professor bio-ingenieurswetenschapen (UGent) die na de première van de documentaire de discussie op gang trekt. “Er zal een combinatie van verschillende zaken moeten gebeuren alvorens we een omslag kunnen verwachten waarbij de getoonde betere bodem- en bemestingtechnieken overal gebruikt worden in de sector.”
Zo is er volgens de professor wel nog wat werk aan de winkel om de bemestingsadviezen te optimaliseren. “Er wordt nog vaak te veel mest geadviseerd. Ook zal het vertrouwen van de landbouwers in deze adviezen terug opgekrikt moeten worden, zodanig dat het advies ook gevolgd wordt.” Tenslotte is ook een goede begeleiding van de landbouwers essentieel. “We zagen in de documentaire vier landbouwers die heel goed weten waar ze mee bezig zijn en die misschien wat minder advies nodig hebben. Maar een grote groep landbouwers zou zeker wel gebaat zijn met goed advies.”
Nood aan correct en eerlijk verhaal
Begeleiding en een goede communicatie is ook volgens Saartje Degelin van begeleidingsdienst betere bodem- en waterkwaliteit (B3W) een succesfactor in de omslag. “Om landbouwers mee te krijgen, moeten we hen een correct en eerlijk verhaal vertellen over deze duurzame landbouwtechnieken”, aldus Degelin. “We moeten in de communicatie niet enkel de voordelen aanhalen maar ook de moeilijkheden. Want deze technieken toepassen, vraagt heel wat inspanningen.”
Degelin haalt de niet-kerende bodembewerking aan als voorbeeld. “Dat is niet zomaar de ploeg laten staan in de loods, deze techniek vraagt een hele wijziging van het managementsysteem op het bedrijf”, aldus Degelin. “De landbouwer heeft ook andere expertise nodig, moet nadenken over teeltrotatie en onkruidbestrijding die plots moeilijker wordt, moet informatie en expertise inwinnen om tot een goede zaaibedbereiding te komen. Op korte termijn zullen er waarschijnlijk minder opbrengsten zijn, maar op langere termijn kan er veel uitgehaald worden.”
Daarnaast is volgens Degelin ook kennisdeling belangrijk, enerzijds tussen de onderzoekscentra onderling, anderzijds tussen de landbouwers zelf en tussen de onderzoekers en landbouwers. “De grote uitdaging voor ons en voor vele partners is hierin om alle landbouwers met onze kennisdeling, communicatie en begeleiding te kunnen bereiken.”
Kalenderlandbouw
Daar wil het Algemeen Boerensyndicaat (ABS) alvast zijn steentje aan bijdragen. “Begeleiding en communicatie is inderdaad zeer belangrijk”, aldus ABS-voorzitter Hendrik Vandamme. “Daar is ook vraag naar bij de landbouwers zelf. Vorige week hadden we een B3W-spreker laten komen naar een vergadering en de zaal zat vol. Deze documentaire zullen we uiteraard ook mee helpen verspreiden en zal een startpunt zijn om de discussie aan te gaan met onze boeren. Het kan bovendien ook helpen om argumenten aan te brengen tijdens de MAP7-onderhandelingen.”
Ook landbouwer Steven Van Hyfte, die in de documentaire te zien is, had na de première nog een duidelijke oproep naar iedereen toe. “Er zijn veel technieken die we kunnen gebruiken om tot een duurzame landbouw te komen, maar op één iets hebben we geen vat en dat is het klimaat. 2023 heeft ons duidelijk aangetoond dat aan landbouw doen aan de hand van data onmogelijk en ook niet wenselijk is”, aldus Van Hyfte die door de toeschouwers werd getrakteerd op een luid applaus.
Ook ABS en Boerenbond applaudisseren mee. “Pure kalenderlandbouw past niet altijd. Het tijdstip van uitvoering van deze duurzame technieken is allesbepalend voor de bodem en het milieu. De hoeveelheden mest en welke technieken er gebruikt mogen worden, kan vastgelegd worden maar het tijdstip niet”, aldus Vandamme. Boerenbondvoorzitter Lode Ceyssens beaamt: “Onze landbouwers werken in een natuurlijke omgeving en moeten enerzijds rekening houden met klimatologische omstandigheden, maar ook met de toestand van de bodem. Op het juiste moment, de juiste dingen doen is hierbij cruciaal. Ze kunnen zich niet laten sturen door een kalender.”
Ik vind het een heel boeiende documentaire die aantoont dat deze landbouwers hard werken aan de zorg voor het milieu en de bodem
Positief en sensibiliserend verhaal
Zowel beide voorzitters van de belangengroepen, als Vlaams minister van Omgeving Zuhal Demir (N-VA) complimenteren de landbouwers en VLM. “Ik vind het een heel boeiende documentaire die aantoont dat deze landbouwers hard werken aan de zorg voor het milieu en de bodem. Ik hoop dat heel wat collega’s hen zullen volgen en dat het debat op basis van deze goede praktijken verder gevoerd kan worden. Er is immers nog veel werk aan de winkel om de waterkwaliteit in het landbouwgebied te verbeteren, daar heeft de Europese Commissie mij eind vorig jaar nog op gewezen”, aldus Demir.
“De documentaire schetst een mooi beeld van het harde werk dat onze land- en tuinbouwers elke dag verzetten voor het verbeteren van de waterkwaliteit”, vervolgt Ceyssens. “VLM brengt een positief en sensibiliserend verhaal en draagt daarmee bij aan het draagvlak. Dat kan onze boeren nog meer motiveren om aan de slag te gaan met innovatieve en betere technieken. Samen maken we het beter.”
