Vlaamse boer in Oekraïne houdt adem in bij Russische dreiging
De Vlaamse landbouwer Tom Van Goey, die een bedrijf van 3.000 hectare heeft in Oekraïne, houdt zijn adem in nu de geopolitieke spanningen met Rusland oplopen. De kans dat de Russen het land binnenvallen en zijn bedrijf bereiken, lijkt klein. Maar de invasiedreiging heeft wel een nefaste invloed op de stabiliteit van de graanmarkt en de ontwikkeling van Oekraïne. Het Oost-Europese land staat bekend als de graanschuur van Europa en speelt een belangrijke rol op de wereldmarkt.
De Amerikaanse terugtrekking van het ambassadepersoneel uit Oekraïne is de laatste zet in een geopolitiek steekspel tussen de Russen en het Westen. Rusland heeft meer dan 100.000 Russische soldaten gestationeerd aan de grens met buurland Oekraïne en dreigt al weken met maatregelen. Experts achten een volledige inname van heel Oekraïne niet voor de hand liggend, misschien dat een eventuele invasie tot de oostkant van het land beperkt blijft. Daar trekken pro-Russische rebellen al jaren aan de touwtjes.
“Ik hoop niet dat het tot een invasie komt”, vertelt Tom Van Goey die samen met Wim De Schutter een Oekraïens akkerbouwbedrijf van 3.000 hectare runt. Het bedrijf Granex Cherkasy is gevestigd in Cherkasy, een provincie twee uur rijden ten zuiden van hoofdstad Kiev en meer dan 500 kilometer verwijderd van het huidige strijdgewoel.
Door deze afstand waant de Antwerpenaar zich relatief veilig. “Ook bij de lokale bevolking merk je weinig van de spanning”, zegt hij. “Men is wel wat gewend sinds Rusland in 2014 De Krim heeft geannexeerd. Men maakt zich drukker om de hoge brood- en gasprijzen.” In tegenstelling tot Amerikaanse staatsburgers hebben de Vlaamse boeren van de Belgische ambassade nog niet het advies ontvangen om het land te verlaten.
Wel ontving Granex, dat 90 mensen in dienst heeft, een brief van de Oekraïense overheid waarin wordt medegedeeld dat de werknemers opgevorderd kunnen worden voor legerdienst. "Eerst de mannen en daarna de vrouwen", verduidelijkt Van Goey die eraan toevoegt dat dit voorlopig niet aan de orde is. "Maar het is natuurlijk wel een signaal."
‘Mensen meer bezig met hoge broodprijzen’
De geopolitieke schermutselingen hebben de graanprijs de voorbije dagen de hoogte ingestuwd. Zo is de Matif-notering voor tarwe de laatste dagen met 10 euro gestegen tot €280 per ton. Van Goey, die vorig jaar een zeer goed oogstjaar kende, heeft nog zo’n 5.000 ton mais op voorraad. De hoge prijzen geraken voorlopig niet helemaal tot Oekraïne. “Gezien de huidige situatie wordt er waarschijnlijk dichter bij huis gesourced. Graan uit Oekraïne is langer onderweg en daardoor risicovoller”, verklaart hij.
Dat de geopolitieke spanning aan de oostgrens met Europa tot onrust op de mondiale graanmarkt leidt, mag geen verbazing wekken. Het Slavische land telt 40 miljoen hectare akkerbouwgrond, ongeveer 30 procent van het Europese areaal. Het land is een grote graanproducent en produceert jaarlijks ruim 30 miljoen ton tarwe en bijna 40 miljoen ton maïs. Oekraïne wordt dan ook wel de graanschuur van Europa genoemd. Ondanks de indrukwekkende volumes, zijn de gewasopbrengsten per hectare nog relatief laag. Dit terwijl de zwarte grond bekend staat als de meest vruchtbare grond van Europa.
Investeringsklimaat onder druk
Het is onder andere door een gebrek aan financiële middelen dat Oekraïense boeren niet in staat zijn de optimale opbrengsten uit hun grond te halen. “Daarom is verdere investering in de landbouwsector ook van groot belang”, vertelt Van Goey die voornamelijk granen verbouwt, maar ook aardappelen (120ha). Zo bestaat het teeltplan uit 800 hectare mais, 800 hectare tarwe en 200 hectare gerst. Juist deze investeringen komen door de geopolitieke spanningen in gevaar, vervolgt de Antwerpenaar. “Dit is slecht voor het imago van Oekraïne en het investeringsklimaat.”
Ook de Nederlandse boer Kees Huizinga, die in 20 jaar een imperium van meer 15.000 hectares opbouwde in Oekraïne, maakt zich zorgen over het investeringsklimaat. "Persoonlijk ben ik niet heel bang, gezien wij zo'n 600 kilometer van de grens zitten. Je merkt echter wel dat de dreiging bij de lokale bevolking er mentaal inhakt. Het is ook slecht voor dit land, want een oorlog stoot investeerders af en maakt banken terughoudend."
Verkoop van landbouwgrond vrijgegeven
De Oekraïense landbouw staat afgezien van de oorlogsdreiging voor revolutionaire veranderingen. Een half jaar geleden werd het moratorium op de verkoop van landbouwgrond opgeheven en de zwarte, vruchtbare aarde mag nu voor eerst sinds de val van de Sovjet-Unie in 1991 verkocht worden. De prijs schommelt momenteel gemiddeld rond de 2.000 euro per hectare, terwijl Van Goey voor de pacht 150 euro per hectare per jaar neertelt. “De geopolitieke spanningen spelen in het voordeel van de Oekraïense oligarchen (economische elite, red.) bij de aanschaf van grond. Buitenlandse investeerders zijn veel voorzichtiger waardoor zij minder concurrentie bieden”, vervolgt de Vlaamse landbouwer die dit jaar 400 hectare aan zijn areaal toevoegt.
Bron: Eigen berichtgeving / Boerenbusiness
